Chatham House
Kuruluş	5 Temmuz 1920
Tür	Düşünce kuruluşu
Amaç	Dünya çağındaki meseleler hakkında siyasî ve ekonomik analizler yapmak
Merkez	Londra, Birleşik Krallık
Üyeler	3,195
Resmî site	https://www.chathamhouse.org/

Chatham House veya diğer adıyla Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü, 1920'de kurulan, dünya çapındaki güncel meseleleri analiz etmek amacıyla hareket eden, Londra merkezli kâr amacı gütmeyen düşünce kuruluşudur. Bu kuruluşun oluşturduğu bir kurala göre Chatham House toplantılarında konuşulan her şey kamuoyuna açıktır ancak konuşmacıların kimliği gizli tutulur. Misyonlarının sürdürülebilir, güvenli, müreffeh ve adil bir dünya kurmaya yardım etmek olduğunu açıklamışlardır.

Chatham House, 2009'da Foreign Policy dergisi tarafından ABD dışındaki en iyi düşünce kuruluşu seçildi. Pennsylvania Üniversitesi'nin 2015 yılında yayımladığı bir rapora göre ise, Brookings Enstitüsünden sonra dünyadaki en etkili ikinci düşünce kuruluşu seçilmiştir.^[1]

I. Dünya Savaşı'ndan sonra Almanya ile imzalanan Versay Antlaşması ile birlikte dünyada tekrar büyük ölçekli bir savaşın çıkmasını engellemek için ülkeler arasındaki uluslararası diyaloğu etkin kılmak amacıyla kurulmuştur. İlk önce Uluslararası İlişkiler Enstitüsü adıyla kuruldu. 1926 yılında İngiltere Kraliyet ailesinin imtiyazını aldı. Bu imtiyazdan sonra ismine "Kraliyet" ibaresi eklendi ve "Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü" adını aldı. Fakat ilerleyen yıllarda kuruluş, bulunduğu binasının ismiyle anılmasından dolayı Chatham House adı daha yaygın hale geldi.

Hiçbir resmi kuruma bağlı olmadıklarını ve düşünce ve ifade özgürlüğüne önem verdiklerine belirten bu kuruluş, 2005 yılından itibaren uluslararası ilişkilerde önemli katkılar veren kişilere veya sivil toplum kuruluşlarına/liderlerine ödül vermektedir. Ayrıca her yıl çeşitli konferanslar düzenleyip raporlar yayımlamaktadırlar.^[2][3]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 1919'da Paris Barış Konferansı'na katılan Amerikalı ve Britanyalı diplomatlar, konferasın ardından 30 Mayıs 1919'da Lionel Curtis tarafından düzenlenen bir toplantıda, gelecekte çıkabilecek savaşları önlemek amacıyla uluslararası sorunları incelemek ve politikacıları yönlendirici analizler yapmak niyetiyle Kraliyet Uluslararası İlişkiler Enstitüsü'nü kurmayı kararlaştırdı. Ancak Britanyalı diplomatlar, enstitüyü diğerlerinden ayrı olarak Temmuz 1920'de Londra'da ayrı olarak kurdu. Amerikalılar ise New York'ta, Dış İlişkiler Konseyi'ni kardeş enstitü olarak kurdu.^[4]

1923 yılında Albay RW Leonard, Westminster'da bulunan bir evi yeni kurulan enstitüye bağışladı. Böylece bu bina enstitünün merkezi olmuştur. Chatham House ismi de adını o binadan aldı.

Enstitü, kurulmasının ardından ilk olarak altın standardının uluslararası kambiyo problemini ele aldı. Bu amaçla iktisatçılardan oluşan bir kurul toplandı. John Maynard Keynes gibi önde gelen ekonomistleri içeren bu grup, I. Dünya Savaşı sonrası gittikçe bozulan uluslararası para standartları konusunda 3 yıllık bir çalışma yaptı. Tam da bu çalışmaların sona erdiği tarihte, Eylül 1931'de Birleşik Krallık, altın standardından çekildiğini ilan etti ve bundan böyle İngiliz Milletler Topluluğu ülkelerinde İngiliz sterlininin standart olarak kabul edileceğini açıkladı.^[5]

Bu süre zarfında Chatham House, dünya siyasetinde önde gelen devlet adamlarının İngiltere'yi ziyaret ettikleri zaman sıklıkla uğradıkları bir düşünce kuruluşa dönüştü. Örneğin Mahatma Gandi, enstitüyü 20 Ekim 1931'de ziyaret etmiş ve burada ‘Hindistan'ın Geleceği’ üzerine ünlü konuşmasını yapmıştır.

1933 yılında Chatham House, o yıllarda bağımsızlık taleplerini daha güçlü bir şekilde dile getiren eski sömürge ülkeleri ile Birleşik Krallık arasında iletişim kuran bir rol üstlendi. Bu doğrultuda ilki 1933'te başlatılan ve 1955'e değin süren bir dizi konferans düzenlendi.^[6]

İkinci Dünya Savaşı sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

İkinci Dünya Savaşı'nın ve The Blitz bombardımanlarının başlamasının ardından kuruluş başkanı Lord Astor, Enstitü'nün Londra'dan uzaklaştırılmasına ve kırsal kesimde bulunan Oxford'da taşınmasına karar verdi. Savaş yılları boyunca Enstitü, düşmanların tarihsel ve siyasi geçmişine ve çeşitli diğer konularda uluslararası basına analizler ve raporlar yazdı. Enstitü ayrıca akademisyenlere ve silahlı kuvvetlere ek hizmetler de sağladı. Örneğin Nazilerden kaçıp mülteci statüsünde olan akademisyenlere araştırma merkezleri açtı.

Savaş boyunca Britanya'dan ayrılan bazı enstitü üyeleri, ABD'ye giderek orada IMF ve BM gibi kuruluşlarda aktif rol aldı. Savaş bittikten sonra bu üyelerin enstitüye geri dönmesi, Chatham House'un yeni bir ivme ve itibar kazanmasını sağladı.

Chatham House Ödülleri, 2005 yılında başlatıldı ve her sene, önceki yılda uluslararası ilişkilere önemli katkıda bulunan kişilere verilmeye başlandı. Ekim 2005'te Kraliçe II. Elizabet, dönemin Ukrayna Cumhurbaşkanı Victor Yuşçenko'ya ilk ödülü sundu.

Ocak 2013'te Enstitü, her ülkeden siyasetçilere yönelik olarak, uluslararası ilişkiler odaklı ve 12 aylık özel bir eğitim programı alabilmelerini sağlayan Liderlik Akademisi kurduğunu ilan etti.^{[kaynak belirtilmeli]}

Chatham House Ödülü kazananlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yıl	İsim	Ülke	Kaynak
2005	Cumhurbaşkanı Viktor Yuşçenko	Ukrayna	[7]
2006	Devlet başkanı Joaquim Chissano	Mozambik	[8]
2007	Katar Emiri eşi Moza bint Nasser	Katar	[9]
2008	Devlet başkanı John Kufuor	Gana	[10]
2009	Devlet başkanı Lula da Silva	Brezilya	[11]
2010	Cumhurbaşkanı Abdullah Gül	Türkiye	[12]
2011	MUDB lideri Ang San Su Çi	Myanmar	[13]
2012	Nahda Hareketi lideri Raşid Gannuşi	Tunus	[14]
2013	ABD Dışişleri Bakanı Hillary Clinton	ABD	[15]
2014	Bill Gates'in eşi Melinda Gates	ABD	[16]
2015	Sınır Tanımayan Doktorlar	İsviçre	[17]
2016	Dışişleri bakanı Muhammed Cevad Zarif	İran	[18]
	Dışişleri bakanı John Kerry	ABD	[18]

Fotoğraf galerisi[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  Chatham House'de Ang San Su Çi
• 
  Chatham House'de Abdullah Gül
• 
  Chatham House'de Suzan Sabancı Dinçer, Erdem Başçı
• 
  Chatham House'de Anders Fogh Rasmussen
• 
  Chatham House'de Federica Mogherini
• 
  Chatham House'de Nigel Farage
• 
  Chatham House'de Melinda Gates
• 
  Chatham House'de Li Keçiang
• 
  Chatham House'de Arseniy Yatsenyuk
• 
  Chatham House'de Armando Guebuza
• 
  Chatham House'de II. Elizabeth
• 
  Chatham House'de Christine Lagarde
• 
  Chatham House'de David Cameron
• 
  Chatham House'de Lula da Silca

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Chatham House ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.