Büyük İskender'in Mezarı

Büyük İskender'in mezarının konumu süregelen bir gizemdir. İskender'in Babil'deki ölümünden kısa bir süre sonra, vücudunun mülkiyeti Perdiccas, Ptolemy I Soter ve Seleucus I Nicator arasında müzakere konusu oldu.^[1] Nicholas J. Saunders'a göre, Babil, İskender'in dinlenme yeri için "bariz yer" iken; bazıları modern Vergina Aegae'deki Argead mezarında hükümdarı sorgulamayı tercih etti.^[2] Saunders'a göre Aegae, önerilen iki dinlenme yerlerinden biriydi, diğeri Siwa Oasis ve MÖ 321'de Perdiccas muhtemelen Aegae'yi seçti.^[3] Ancak ceset Ptolemy I Soter tarafından yoldan kaçırıldı. Pausanias ve MÖ 321-320 yıllarındaki çağdaş Parian Chronicle kayıtlarına göre, Ptolemy başlangıçta İskender'i Memphis' gömdü. MÖ 4. veya 3. yüzyılın başlarında, Ptolemaik hanedanının başlarında, İskender'in vücudu Memphis'ten İskenderiye'ye taşındı ve burada yeniden gömüldü.

İskender'in vücudu ile ilgisi olmayan ve bir zamanlar Abdalonymus'un lahit olduğu düşünülen İskender Lahdi'nin ise bir Pers Babil valisi olan Mazaeus'a ait olduğuna inanılıyor.^[4]

Arka Plan[değiştir | kaynağı değiştir]

Quintus Curtius Rufus ve Justin'e göre Alexander, ölümünden kısa bir süre önce Siwah Vahası'ndaki Zeus Ammon tapınağına gömülmek istedi.^[5] Zeus Ammon'un oğlu olarak anılması ve algılanması talep edilen Alexander, Aegae'deki gerçek babasıyla birlikte gömülmek istemedi. Alexander'ın naaşı, Diodorus'a göre "vücuda uygun" ve "dövülmüş altın" tabutuna yerleştirildi. Tabuttan ayrıca Strabo ve Curtius Rufus da bahseder (daha sonra MÖ 89-90'da altın tabut eritildi ve yerine cam veya kristalle ikame edildi^[6]).

Alexander'ın Siwa'ya katılma isteği onurlandırılmadı. MÖ 321'de Makedonya'ya dönerken İskender'in cesedi ile yapılan mezar arabası İskender'in generallerinden biri olan Ptolemy I Soter tarafından Suriye'de kaçırıldı. 322'nin sonlarında veya MÖ 321'in başlarında Ptolemy, cesedi Mısır'a yönlendirdi ve burada İskender'in Mısır'daki hükûmetinin merkezi Memphis'e gömüldü. Batlamyus, İskender'in cesedindeyken, Perdiccas ve Eumenes'in İskender'in zırhı, diadem ve kraliyet asası vardı.^[6]

İskenderiye'yi ziyaret eden Plutarch'a göre, Catana ve Seleucus'un Python'u, İskender'in vücudunun İskenderiye'ye gönderilip gönderilmeyeceğini sormak için bir serapeum'a gönderildi ve kâhin olumlu cevap verdi.^[7] MÖ 4. veya 3. yüzyılın sonlarında İskender'in cesedi, memeliler için Memphis mezarından İskenderiye'ye transfer edildi^[8] (Ptolemy Philadelphus tarafından y. 280 BC, Pausanias'a göre). Daha sonra Ptolemy Filopator İskender'in cesedini İskenderiye'nin ortak türbesine yerleştirdi. Türbeye Soma veya Sema deniyordu, bu da Yunancada "beden" anlamına geliyor. M.Ö 274'te İskender zaten İskenderiye'ye gömüldü.^[6] İskender Mezarı, Büyük İskender'in Batlamyus kültünün odak noktası oldu.

Tarihsel Tanıklılar[değiştir | kaynağı değiştir]

MÖ 48'de İskender'in mezarı Sezar tarafından ziyaret edilmiştir.^[6] Octavian ile savaşını finanse etmek için Kleopatra bu mezardan altın aldı.^[9] Kleopatra'nın ölümünden kısa bir süre sonra Alexander'ın ebedi istirahat yeri, mezarın üzerine çiçek ve Alexander'ın kafasına altın bir diadem koyduğu söylenen Octavianus tarafından ziyaret edildi.^[8] Suetonius'a göre, daha sonra İskender'in mezarı Caligula tarafından kısmen yağmalandı İskender'in göğüs plakasını sökmüştür. MS 199'da İskender'in mezarı, İskenderiye ziyareti sırasında Septimius Severus tarafından mühürlendi. Daha sonra, 215'te İskender'in mezarındaki bazı eşyalar Caracalla tarafından taşındı. Antakyalı Yahudi John'a göre Caracalla, Alexander'ın tunikini, yüzüğünü, kemerini ve diğer değerli eşyalarını çıkardı ve tabutun üzerine bıraktı.

John Chrysostom MS 400'de İskenderiye'yi ziyaret ettiğinde İskender'in türbesini görmek istedi ve "mezarı kendi halkı bile bilmiyor" dedi.^[9] Daha sonra İbn 'Abd al-Hakam (b. AD 803), Mescid (b. MS 896) ve Afrikalı Leo (d. 1494), İskender'in türbesini gördüklerini belirtmişlerdir.^[8] İskenderiye'yi genç bir adam olarak ziyaret eden Afrikalı Leo, "İskenderiye harabelerinin ortasında, şapel gibi inşa edilmiş, yüksek şerefle yapılan dikkate değer bir mezar nedeniyle dikkat çekmeye değer küçük bir yapı var. Kabirlerin iddia ettikleri Maunanlar Büyük İskender'in cesedini korurlar. Muazzam bir yabancı kalabalığı, uzak ülkelerden bile, aynı zamanda sık sık hatırı sayılır bağışlar verdiği mezar türüne ibadet etmek ve saygı göstermek uğruna gelir.”^[10] 1611'de İskenderiye'yi ziyaret eden George Sandys'in orada bir mezar olduğunu belirtti ve İskender'in ebedi istirahat yeri olarak saygı duyuldu.^[10]

Mevcut konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Mısır Antik Eserler Konseyi, İskender'in mezarı için 140'ın üzerinde arama girişimini resmen tanımıştır.^[8] Eski İskenderiye haritasını inceleyen Mahmud el-Falaki (1815-1885), İskender'in mezarının İskenderiye'nin merkezinde, Via Canopica'nın (modern Horreya Bulvarı) ve R5 etiketli eski caddenin kesişiminde olduğuna inanıyordu.^[11] O zamandan beri Tasos Neroutsos, Heinrich Kiepert ve Ernst von Sieglin gibi diğer bilim adamları da mezarı aynı alana yerleştirdiler. 1850'de Ambroise Schilizzi, İskenderiye'deki Nabi Daniel Camii içinde İskender'in mumyası ve mezarı olduğunu keşfettiğini açıkladı.^[6] Daha sonra, 1879'da bir taş işçisi yanlışlıkla o caminin bodrumundaki tonozlu odadan içeri girdi. Köşeli bir zirveye sahip bazı granit anıtlar gördü, ancak daha sonra buraya giriş örüldü ve taş işçisinden ise olayı açıklamaması istendi. (Poznań Ulusal Müzesi'ndeki bir Roma lambasındaki ve İngiliz Müzesi ve Hermitage Müzesi'ndeki diğerleri, bazı bilim adamları tarafından İskenderiye'yi piramidal çatılı bir bina olarak gösterilen Soma Türbesi ile gösterdiği şeklinde yorumlanıyor.)^[7] 1888'de Heinrich Schliemann, İskender'in türbesini Nabi Daniel Camii'ne yerleştirmeye çalıştı, ancak kazı izni verilmedi.

1993 yılında, Triantafyllos Papazois, Vergina, Yunanistan'ın kraliyet mezarına gömülen Makedon 2. Philip'in olmadığı teorisini geliştirdi, ancak eşi Roxanne ile birlikte Büyük İskender burada gömüldü. Oğlu İskender IV 3. mezarda gömüldü.^[12] Antik tarihi kaynaklara da dayanan Triantafyllos, şu sonuca varmıştır; zırh, kalkan, miğfer ve 2. mezarda bulunan kılıç Büyük İskender'in zırhına aittir.^[13]

1995 yılında Yunan arkeolog Liana Souvaltzi, Siwah'taki mezarlardan birini İskender'in mezarı olarak tanımladığını açıkladı. İddia, o zamanki Yunan Kültür Bakanlığı'nın genel sekreteri George Thomas tarafından, kazı yapılan yapının bir mezar olup olmadığının belirsiz olduğunu şüpheyle dile getirdi.^[14] Thomas ve ekibinin üyeleri, kazılan nesnenin tarzının Souvaltzi'nin iddia ettiği gibi Makedon olmadığını ve gösterdikleri tablet parçalarının, bulgularının kanıtı olarak Souvaltzi tarafından sağlanan çevirileri desteklemediğini söylediler.

Bir efsaneye göre, naaş, erken bir Hristiyan kilisesinin altındaki bir kripta içinde yatıyor.^[15]

National Geographic Channel televizyon dizisi Mystery Files'ın 2011 bölümünde Andrew Chugg, Büyük İskender'in cesedinin İskenderiye, Mısır'dan, Evanjelist Aziz Marko olduğuna inanan Venedikli tüccarlar tarafından çalındığını iddia etti. Bu kalıntıları Venedik'e kaçırdıktan sonra ise San Marco Bazilikası'na gömüp Evanjelist Aziz Marko olarak saygı duymuşlardır.^[16]^[17]^[18]

Yunanistan'ın Makedonya bölgesindeki Amphipolis'teki Kasta Türbesi'nde büyük bir İskender dönemi mezarının keşfi,^[19] bir kez daha İskender'in son kabir yeri hakkında spekülasyonlara yol açtı. Bazıları İskender için inşa edildiğini, ancak Ptolemy I Soter cenaze kortejini ele geçirmesi nedeniyle kullanılmadığını tahmin ediyor. İskender'in büyük bir hayranı olan Roma İmparatoru Caracalla'nın MS 2. yüzyılın sonlarında mezarı Amphipolis'e taşımış olabileceğini öne sürüyorlar. Ancak, bu önerinin gerçek olup olmadığını yalnız Amphipolis'te yapılacak kazılar ortaya çıkaracaktır. Kasım 2014'te ise bir mezarda bir iskelet keşfedildi^[20] ve bu kişinin niteliklerini belirlemek için yapılacak incelemesinin birkaç ay sürmesi bekleniyor. Ancak, kazı ekibi, sahada ortaya çıkarılan bulgulara dayanarak, mezarın Büyük İskender'in yakın arkadaşı Hephaestion'a adanmış bir anıt olduğunu savunmaktadırlar.^[21]^[22]

2019 yılında, İskenderiye'deki antik kraliyet bölgesinde bulunan Shallalat Bahçelerinde 14 yıldır kazı yapan Yunan arkeolog Calliope Limneos-Papakosta tarafından İskender'in mermer bir heykeli bulundu.^[23]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Mauretania Kraliyet Mozolesi
Cengiz Han'ın Mezarı - ayrıca bilinmiyor

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Saunders 2007, s. 34
^ Saunders 2007, s. 35
^ Saunders 2007, s. 38
^ Alexander the Great at War: His Army - His Battles - His Enemies. Osprey Publishing. 2008. s. 123. ISBN 1846033284.
^ "The Remains of Alexander the Great: The God, The King, The Symbol". Constructing the Past. 2008. 27 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Saunders 2007
^ ^a ^b "Ancient sources". Hellenic Electronic Center Portal. 27 Haziran 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.
^ ^a ^b ^c ^d "Hunting Alexander's Tomb". Archaeology.org. 15 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2011.
^ ^a ^b "Alexander the Great, King of Macedon". Archaeology. 16 Temmuz 2013. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016.
^ ^a ^b Madden 1851
^ "Where is Alexander Buried?". Hellenic Electronic Center. 27 Haziran 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.
^ Saunders, Alexander's tomb, p.187
^ Τ.Παπαζώης, Ο Μέγας Αλέξανδρος με την οικογένεια του είναι θαμμένοι στους βασιλικούς τάφους ΙΙ και ΙΙΙ της Βεργίνας, 2017
^ "No evidence seen of Alexander's tomb, Greeks say". The Baltimore Sun. 6 Şubat 1995. 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.
^ "Alexander's death riddle is 'solved'". BBC. 11 Haziran 1998. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2011.
^ "Mystery Files – The Disappearance of Alexander's Tomb". Metacafe. 14 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
^ "Mystery Files: Alexander the Great, Wednesday, June 29". The Sydney Morning Herald. 1 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
^ "About Mystery Files Show – National Geographic Channel – UK". National Geographic Channel – Videos, TV Shows & Photos – UK. 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
^ "Greeks captivated by Alexander-era tomb at Amphipolis". BBC. 22 Eylül 2014. 21 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2015.
^ "Greek Government - Ministry of Culture and Sports - 12th November 2014 Press Release (in Greek)". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
^ "Archaeologist claims opulent grave in Greece honored Alexander the Great's best friend". US News. 30 Eylül 2015. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
^ "Hephaestion's Monogram Found at Amphipolis Tomb". Greek Reporter. 30 Eylül 2015. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
^ "New clues to the lost tomb of Alexander the Great discovered in Egypt". National Geographic. 28 Şubat 2019. 28 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Alexander's Tomb: The Two-Thousand Year Obsession to Find the Lost Conqueror. Basic Books. 2007. ISBN 0465006213. 30 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
The Shrines and Sepulchres of the Old and New World. Newby. 1851. 7 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Alexanderstomb.com 11 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] Saunders 2007, s. 34

[2] Saunders 2007, s. 35

[3] Saunders 2007, s. 38

[4] Alexander the Great at War: His Army - His Battles - His Enemies. Osprey Publishing. 2008. s. 123. ISBN 1846033284.

[o'connor-5] "The Remains of Alexander the Great: The God, The King, The Symbol". Constructing the Past. 2008. 27 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.

[Saunders_2007_xii-6] Saunders 2007

[Soma-7] "Ancient sources". Hellenic Electronic Center Portal. 27 Haziran 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.

[Bianchi-8] "Hunting Alexander's Tomb". Archaeology.org. 15 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2011.

[archaeology-9] "Alexander the Great, King of Macedon". Archaeology. 16 Temmuz 2013. 7 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2016.

[Madden_1851-10] Madden 1851

[tomb-11] "Where is Alexander Buried?". Hellenic Electronic Center. 27 Haziran 1998 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.

[12] Saunders, Alexander's tomb, p.187

[13] Τ.Παπαζώης, Ο Μέγας Αλέξανδρος με την οικογένεια του είναι θαμμένοι στους βασιλικούς τάφους ΙΙ και ΙΙΙ της Βεργίνας, 2017

[baltimore_sun-14] "No evidence seen of Alexander's tomb, Greeks say". The Baltimore Sun. 6 Şubat 1995. 2 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2013.

[15] "Alexander's death riddle is 'solved'". BBC. 11 Haziran 1998. 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2011.

[16] "Mystery Files – The Disappearance of Alexander's Tomb". Metacafe. 14 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

[17] "Mystery Files: Alexander the Great, Wednesday, June 29". The Sydney Morning Herald. 1 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

[18] "About Mystery Files Show – National Geographic Channel – UK". National Geographic Channel – Videos, TV Shows & Photos – UK. 13 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

[19] "Greeks captivated by Alexander-era tomb at Amphipolis". BBC. 22 Eylül 2014. 21 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Nisan 2015.

[20] "Greek Government - Ministry of Culture and Sports - 12th November 2014 Press Release (in Greek)". 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

[21] "Archaeologist claims opulent grave in Greece honored Alexander the Great's best friend". US News. 30 Eylül 2015. 2 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

[22] "Hephaestion's Monogram Found at Amphipolis Tomb". Greek Reporter. 30 Eylül 2015. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

[23] "New clues to the lost tomb of Alexander the Great discovered in Egypt". National Geographic. 28 Şubat 2019. 28 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

g t d Helenistik hükümdarlar
Argead Hanedanı	II. Filip İskender (III. Aleksandros) III. Filip IV. Aleksandros
Antigonus Hanedanı	I. Antigonos Monoftalmos I. Demetrios Poliorketes II. Antigonus Gonatas II. Demetrius Aetolikus III. Antigonus Doson V. Filippos Perseus
Ptolemaios Hanedanı	I. Ptolemaios Soter II. Ptolemaios Filedelfos Ptolemaios Keravnos Meleager III. Ptolemaios Evergetes IV. Ptolemaios Filopater V. Ptolemaios Epifanes I. Kleopatra (Naip) VI. Ptolemaios Filometor VII. Ptolemaios Neos Filopator II. Kleopatra Filopator Soter VIII. Ptolemaios Fiskon IX. Ptolemaios Latiros X. Ptolemaios Aleksander III. Berenike XI. Ptolemaios Aleksander XII. Ptolemaios V. Kleopatra IV. Berenike XIII. Ptolemaios XIV. Ptolemaios XIV VII. Kleopatra Filopator XV. Ptolemaios Sezarion
Seleukos Hanedanı	I. Seleukos Nikator I. Antiohos II. Antiohos II. Seleukos Kallinikus III. Seleukos Ceraunus III. Antiohos Magus IV. Seleukos Filopator IV. Antiohos Epifanes V. Antiohos Eupator I. Dimitrios Soter I. Aleksandros Balas II. Dimitrios Nikator VI. Antiohos Dionisus Diodotus Trifon VII. Antiohos Sidetes II. Dimitrios Nikator II. Aleksandros Zabinas Kleopatra Tea V. Seleukos Filometor VIII. Antiohos Gripus IX. Antiohos VI. Seleukos Epifanes Nikator X. Antiohos Eusebes Filopator III. Demetrius Eucaerus XI. Antiohos Epifanes Filadelfus I. Filip Filadelfus XII. Antiohos Dionysus VII. Seleukos Kybiosaktes XIII. Antiohos Asiatikus II. Filippos Filoromaeus
Lisimahos	Lisimahos
Antipater Hanedanı	Kassander IV. Filip V. Aleksandros II. Antipater Antipater Etesias Sosthenes
Attalos Hanedanı	Filetairos I. Eumenis I. Attalos II. Eumenis II. Attalos III. Attalos III. Eumenis
Greko-Baktriya Hanedanı	I. Diodotus II. Diodotus I. Nikodemus I. Demetrius II. Euthidemus I. Antimahus Pantaleon Agatokles II. Demetrius I. Eukratides Plato II. Eukratides I. Heliokles
Hint-Yunan Hanedanı	I. Demetrius I. Antimahus Pantaleon Agathokles I. Apollodotus II. Demetrius II. Antimahus I. Menander I. Zoilos Agathokleia Lisias I. Strato Antialkidas II. Heliokles Poliksenios III. Demetrios Filoksenios Diomedes Amintas Epander Theofilos Peukolaos Thraso Nikivas II. Menander Artemidoros Hermaeus Archebios Telefos II. Apollodotus Hippostratos Dionisios II. Zoilos Apollofanes II. Strato
Bitinya kralları	I. Zipoitis I. Nikomidis II. Zipoites Etazeta (taht naibi) Ziaelas I. Prusias II. Prusias II. Nikomedes III. Nikomedes IV. Nikomedes
Pontus kralları	I. Mithridatis Ariobarzanis II. Mithridatis III. Mithridatis I. Farnakis IV. Mithridatis V. Mithridatis VI. Mithridatis II. Farnakis Dareios I. Polemon Pitodorida II. Polemon
Kommagene kralları	Ptolemaios II. Sames I. Mithridates Kallinikos I. Antiohos II. Mithridates II. Antiohos III. Mithridates III. Antiohos IV. Antiohos
Kapadokya kralları	I. Ariarathis II. Ariarathis III. Ariarathis IV. Ariarathis V. Ariarathis VI. Ariarathiss VII. Ariarathis VIII. Ariarathis IX. Ariarathis X. Ariarathis
Bosporos kralları	I. Mithridates Farnakes Asandros ve Dynamis II. Mithridates Asandros ve Dynamis Scribonius'un Dynamis'le ortak yönetim teşebbüsü Dynamis ve Polemon Polemon ve Pythodorida Aspurgus III. Mithridates ve Gipaipyreos III. Mithridates I. Kotis

Büyük İskender'in Mezarı nedir?, Büyük İskender'in Mezarı anlamı nedir?, Büyük İskender'in Mezarı ne demektir?