24 saatlik zaman

24 saatlik zaman	12 saatlik zaman
00.00	12.00 ö.ö. (gün başı) "12 geceyarısı"
01.00	1.00 ö.ö.
02.00	2.00 ö.ö.
03.00	3.00 ö.ö.
04.00	4.00 ö.ö.
05.00	5.00 ö.ö.
06.00	6.00 ö.ö.
07.00	7.00 ö.ö.
08.00	8.00 ö.ö.
09.00	9.00 ö.ö.
10.00	10.00 ö.ö.
11.00	11.00 ö.ö.
12.00	12.00 ö.s. 12 öğle
13.00	1.00 ö.s.
14.00	2.00 ö.s.
15.00	3.00 ö.s.
16.00	4.00 ö.s.
17.00	5.00 ö.s.
18.00	6.00 ö.s.
19.00	7.00 ö.s.
20.00	8.00 ö.s.
21.00	9.00 ö.s.
22.00	10.00 ö.s.
23.00	11.00 ö.s.
24.00	tanımsız ("12 gece yarısı")* (gün sonu)
*Öğle ve gece yarısı arasındaki karışıklığa bakınız.

24 saatlik zaman, günün geceden geceye akışını belirleyen bir zamanın düzenidir ve 24 saate ayrılır. Gece yarısı 0'dan 24'e kadar olan saatlerle ifade edilir. Bu sistem bugün dünyada en yaygın kullanılan zaman biçimidir.^[1] Yine de 12 saatlik zaman, özellikle Avustralya, Kanada (Québec hariç), Hindistan, Filipinler, Amerika Birleşik Devletleri gibi ülkelerde hâlâ yaygındır.^[1] Birçok ülkede her iki zaman sistemi de kullanılmaktadır. 12 saatlik zaman; daha çok, kullanım kolaylığı için sesli iletişimde kullanılırken 24 saatlik zaman ise yazım kolaylığı açısından tercih edilmektedir. 24 saatlik biçim de askerî saat veya astronomik saat olarak Birleşik Devletler ve Kanada,^[2] ayrıca nadir de olsa Avustralya'da yaygındır. Dünyanın bazı bölgelerinde demir yolu saati veya kıtasal saat olarak adlandırılır. Ayrıca zaman biçiminin Uluslararası standartıdır (ISO 8601).^[3] Tıpta herhangi bir olayın ne zaman meydana geldiği ile ilgili karışıklıkları önlemek için genellikle 24 saatlik zaman kullanılır.

Açıklama[değiştir | kaynağı değiştir]

24 saatlik biçimdeki günlük zaman, ss.dd (örneğin 01.23) veya ss.dd.sn (örneğin 01.23.45) biçiminde yazılır. Buradaki ss (00 ile 23 arası), gece yarısından beri geçen saatin sayısal gösterimidir. dd (00 ile 59 arası), son tam saatten beri geçen dakikaları gösterir. sn ise (00 ile 59 arası) son tam dakikadan beri geçen saniyeleri gösterir. Artık saniye durumunda ss, 60 olabilir. Artık sıfır, 10'dan küçük sayılar için eklenir. Bu sıfır saat için isteğe bağlıdır. Fakat çok nitelik gerektiren bilgisayar uygulamalarında yaygın olarak kullanılır. (örneğin, ISO 8601'de). Saniyenin küçük birimleri kullanıldığında, saniyeler ondalık işareti ile ayrılan kesirli kısım 01.23.45.678 örneğinde olduğu gibi bir virgül ya da noktadan sonra gelir. Saat, dakika ve saniye arasındaki en yaygın kullanılan işaret, ISO 8601'de de sembol olarak kullanılan iki noktadır. Eskiden bazı Avrupa ülkeleri işaret olarak nokta kullandı. Fakat zaman gösteriminde ulusal standartların çoğu, uluslararası standart değiştiğinden beri nokta kullanmaktadır. Bilgisayar protokolleri, Linux işletim sistemi çekirdeğinin Ubuntu 10.10 sürümünde veya Windows işletim sistemi çekirdeğinin Windows 7 sürümünün 6.1.7600 sürüm numarasında ya da Mac OS işletim sisteminin Mac OS X 10.6 (Snow Leopard) sürümündeki noktalar gibi işletim sistemleri sürümleri ifade ederken nokta kullanılır. Bazı yerlerde (2359 sayısında) ve (18h45) gibi sadece saat ve dakikanın ifade edildiği yerlerde işaret kullanılmaz.

Geceyarısı 00.00 ve 24.00[değiştir | kaynağı değiştir]

24 saatlik gösterimde gün, gece yarısı 00.00'da ve günün son dakikası da 23.59'da başlar. Elverişli olduğunda 24.00 gösterimi gece yarısını ifade etmesi için bazı tarihlerin sonunda kullanılabilir. Bazı günlerde 24.00, sonraki günü ifade eden 00.00 ile aynıdır.

24.00 gösterimi bir zaman aralığında genellikle tam gün sonunu ifade etmek için kullanılır. Tipik kullanımı saatin başlangıcından gece yarısı sonuna kadardır. Örneğin, "00.00-24.00", "07.00-24.00" gibi. Benzer şekilde bazı demir yolu zaman tabloları kalkış zamanı olarak 00.00 ve varış zamanı olarak 24.00 gösterir. Yasal ilişkiler daha çok günün başlangıcı olan 00.00'dan başlar, gün sonu 24.00'te biter.

24 saatlik gösterim, belli bir tarihteki gece yarısının başlangıcı (00.00) ile bitişi (24.00) arasından kesin bir ayrım yapmaz. Çok yaygın kullanımı yoktur.

24.00'ten başka gün zamanı gösterimleri (24.01 veya 25.59), ne yaygın kullanılır ne de herhangi bir standartla ilişkilidir. Yine de Japonya ve Hong Kong'da televizyon yayıncılığı, çalışma saatleri gece yarısını aştığında ve özel içerikler ifade etmek için kullanılır. Kopenhag gibi bazı Avrupa Kamu taşıma sistemlerinde, örneğin 03.45 yerine 27.45 olarak gösterilir.

Çoğu dijital saatler 00.00 ile 23.59 arasındakileri gösterir. İstisnai olarak, örneğin Bosch veSiemens gibi mutfak gereçleri üreten Avrupa şirketlerinin mikrodalga aletler gibi ürünleri, standart 00.00 yerine 24.00 gösterir.

Bilgisayar desteği[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu ülkede bilgisayarlar ön tanımlı olarak zamanı 24 saatlik gösterir. Örneğin Windows ön tanımlı olarak, eğer bilgisayar dili ve bölge ayarları şu gibi ülkelerde ön tanımlı olarak 12 saatlik gösterir.

Arnavutça
Çince, Tayca
Danimarka'da standart zaman tablosu olmayan yolcu bileti.
İngilizce (sadece Avustralya, Belize, Kanada, Karayip, Jamaika, Yeni Zelanda, Trinidad ve Tobago, Filipinler, Güney Afrika, Amerika Birleşik Devletleri ve Zimbabve'de)
Yunanca
İspanyolca (sadece Meksika ve Güney Amerika kısımları)
Svahili

Askerî saat[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanada ve Birlişik Devletler'de "askerî saat" (military time) terimi, 24 saatlik zamanla eş anlamlıdır.^[4] Bu bölgelerde gün saatinde, 12 saatlik zaman gösterimi kullanılır. 12, 1, ..., 11 gibi gün saatlerini "ö.ö. (a.m.)" ve "ö.s. (p.m.)" ön ekleriyle günün iki arasını ayırarak hesaplamak için kullanılır. Buralarda 24 saatlik zaman sadece askerî, havacılık, seyir, meteoroloji, astronomi, bilgisayar, lojistik, belirme hizmetleri, hastaneler gibi birkaç belirli alanda yaygın olarak bilinir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Paolo Uccello'nun resmettiği ve Floransa Katedralinde bulunan "Dört İncil Yazarının Yüzleri (1443)

24 saatlik zaman sistemi yüzyıllardan beri, özellikle bilimciler, astronotlar, seyyahlar ve saatçiler tarafından kullanılmaktadır. 24 saatlik sistemin kullanıldığı birçok görünür yapı örnekleri vardır. İzmir saat kulesi buna bir örnektir.

Britanya ve Kanada askeriyesi 24 saatlik zamanı ilk kez 1917'de kullanmaya başlamıştır.^[5] Bundan önce askeriye "a.m." (ö.ö.) ve "p.m." (ö.s.) eklerini kullanıyordu.

Britanya'da 24 saatlik zamanın günlük yaşamda kullanımı 20. yüzyılın başlarında düzenli olarak büyümeye başladı. 1934'te, BBC'nin radyo programı olan Radio Times, program dinlemek için 24 saatlik zamanı kullandı.

Eleştiri ve işlek problemler[değiştir | kaynağı değiştir]

24 saatlik zamanın bazı gösterimsel nitelikleri eksiktir.

Elektronik saatlerle uygun değildir. Bunların çoğu sadece 12 saat gösterir.

Birleşik Krallık gibi bazı diğer ülkeler, 24 saatlik gösterimde bile genellikle 12 saatlik gösterimini telaffuz etmektedir.

Gonglu saatler, 24 saatlik zamanda bazen çalmazlar (ses çıkarmazlar).

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Dünyada kullanılan tarih ve saat gösterim biçimlerinin bilgisayar büyük işletim sistemlerinin yerel ayarları olarak ayrıntılı olarak görmek için Temel Yerel Veri Depolama'ya Ülkeye göre tarih ve saat gösterimi maddelerine bakınız.
^ "U.S. Government Printing Office, Style Manual". 21 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.
^ Uluslararası Standart ISO 8601: Veri elemanları ve aktarım biçimleri – Bilgi aktarımı – Tarih ve saat gösterimi. Uluslararası Standartlar Teşkilatı, 3. ed., 2004.
^ Space Archive: Military Time 25 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Dancocks, Daniel G. Kahraman Kanadalılar: 10. Kanada Piyade Taburu hikâyesi 1914-1919

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

The 24 hour time system 14 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[cldr-1] Dünyada kullanılan tarih ve saat gösterim biçimlerinin bilgisayar büyük işletim sistemlerinin yerel ayarları olarak ayrıntılı olarak görmek için Temel Yerel Veri Depolama'ya Ülkeye göre tarih ve saat gösterimi maddelerine bakınız.

[2] "U.S. Government Printing Office, Style Manual". 21 Nisan 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2010.

[iso8601-3] Uluslararası Standart ISO 8601: Veri elemanları ve aktarım biçimleri – Bilgi aktarımı – Tarih ve saat gösterimi. Uluslararası Standartlar Teşkilatı, 3. ed., 2004.

[4] Space Archive: Military Time 25 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[5] Dancocks, Daniel G. Kahraman Kanadalılar: 10. Kanada Piyade Taburu hikâyesi 1914-1919

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Zaman ölçümü ve standartları
Zaman Kronometri Büyüklük sıralaması Metroloji
Uluslararası standartlar	UTC UTC farkı Evrensel Zaman ΔT DUT1 IERS ISO 31-1 ISO 8601 Uluslararası Atomik Zaman 12 saatlik zaman 24 saatlik zaman Barisentrik koordinat zamanı Sivil zamanı Yaz saati uygulaması Yermerkezli Koordinat Zamanı Tarih değiştirme çizgisi Artık saniye Güneş zamanı Karasal Zaman Zaman dilimi
Eski standartlar	Barisentrik Dinamik Zaman Efemeris zamanı Greenwich Ortalama Zamanı Baş meridyen
Fizikte zaman	Mutlak zaman ve mekan Uzayzaman Kuantum zamanı Zaman koordinatı Kozmolojik onyıl Ayrık zaman Planck devri Planck zamanı Doğru zamanı Görelilik kuramı Zaman genişlemesi Yerçekimsel zaman genişlemesi Zaman etki alanı T-simetri
Zaman ölçme bilimi	Saat Astraryum Atom saati Komplikasyon Zaman denklemi Zaman kaydetme cihazların tarihçesi Kum saati Deniz kronometresi Deniz kum saati Elektronik saat Güneş saati Kol saati Su saati
Takvim	Astronomik Pazar harfleri Epakt Ekinoks Miladi İbrani Arakatkı Hicri Jülyen Artık yıl Ay Ay-güneş Yedi günlük hafta Güneş Gündönümü Tropikal yıl Haftanın günü Haftanın günleri
Arkeoloji ve jeoloji	Kronolojik tarihleme Jeolojik zaman cetveli Uluslararası Stratigrafi Komisyonu
Astronomik kronoloji	Galaktik yıl Nükleer zaman ölçeği Devinim Yıldız günü
Zaman birimleri	An Ay Lustrum Dakika Gelgit Gün Hafta İki hafta Milenyum Onyıl Saat Saeculum Saniye Sarsma Sinodik ay Sotik döngü Yıl Yüzyıl
İlgili konular	Kronoloji Süre Ruhsal kronometri Metrik zaman Sistem saati Paranın zaman değeri Kronometre

24 saatlik zaman nedir?, 24 saatlik zaman anlamı nedir?, 24 saatlik zaman ne demektir?