Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. Maddeyi, Vikipedi standartlarına uygun biçimde düzenleyerek Vikipedi'ye katkıda bulunabilirsiniz. Gerekli düzenleme yapılmadan bu şablon kaldırılmamalıdır. (Eylül 2018)

Paolo Uccello
Paolo Uccello. Otoportre.
Genel bilgiler
Doğum adı	Paolo di Dono
Doğum	15 Haziran 1397(1397-06-15) Pratovecchio, Floransa, İtalya
Ölüm	10 Aralık 1475 (78 yaşında) Floransa, İtalya
Uyruk	İtalyan
Alanı	Resim, Fresk
Sanat eğitimi	Lorenzo Ghiberti
Katıldığı akımlar	Rönesans Başlangıcı, Floransa Ekolü

Paolo Uccello (d. 15 Haziran 1397, Pratovecchio veya Floransa, İtalya - ö. 10 Aralık 1475, Floransa), asıl adı Paolo di Dono olan, İtalyan Rönesansı başlangıcında Floransa ekolünde bulunan ressam. Babası Dono di Paolo bir berber ve cerrah olup, annesi Floransa'nın ileri gelen ailelerinden d'Antonia di Giovanni del Beccuto idi. Uccello "Geç Gotik" resim gelenekleri ile çalışmış, daha sonra İtalyan Rönesans stili başlangıç çağında resim hazırlayan ressamlardan olup, perspektifi ilk kullanan ressamlardan birisi olarak tanınmıştır. Diğer başlangıç Rönesans ressamları klasik realist konulara önem verirken o eserlerinde renk ve eğlenceye önem vermiştir.

Hayatı ve eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Uccello hakkında bildiklerimizin çoğunluğu Giorgio Vasari'nin 1550'de yayımlanan "Le Vite.."^[1] adlı sanatkarlar biyografisinden kaynaklıdır. Bu eser Uccello'nun ölümünden 75 yıl sonra hazırlanıp yayımlanmıştır.

Uccello 15 Haziran 1397'da Pratovecchio'da ya da Floransa şehrinde doğmuştur. Asıl adı Paolo di Dono olmakla beraber bütün hayvanları, özellikle kuşları, çok sevdiği için lakap olarak Türkçe "kuş" anlamına gelen "Uccello" olarak anılmaktadır. Sevdiği kuş ve hayvanların resimlerini çok küçük yaşta yapmaya başlamıştı. 11 yaşına geldiği zaman Floransa'ya gönderildi ve orada çok ünlü bir genç ressam olan Lorenzo Ghiberti'nin atölyesinde çırak olarak çalışmaya başladı. Ghiberti Floransa'da çok ünlü idi, çünkü Floransa'da en büyük kilise olacak katedrale bağlı olan vaftizhanenin kapılarını yapmak için açılan bir müsabakaya katılmış ve bu kapıları bronzdan hazırlanması için siparişi almıştı. Ghiberti vaftizhanenin bronz kapılarını tamamlamak için 27 yıl çalıştı. Bu kapılar üzerinde çalışmakta iken birçok yetenekli genci çırak olarak yanına alıp yetiştirdi. Bunlar arasında Uccello da bulunmaktaydı. Uccello, Ghiberti'nin yanında 8 yıl çalıştı.

San Minato Manastırı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çıraklığını bitirip kendi başına serbest çalışmaya başladığında 19 yaşında idi. Buna rağmen ilk resim siparişini hemen almayı başardı. Uccullo, Floransa'nın yakınlarındaki tepelerden birinde bulunan San Minato Manastırı kilisesi için, azizlerin hayatlarından sahneleri fresk olarak çizecekti. Bu manastırda kesişler fakir olma yemini vermişlerdi. Bu nedenle yemekleri sabah, öğle ve akşam, bazen çorba yapılarak, peynir ekmekti. Manastırın kilisesi çok büyük ve güzel bir kilise idi ama Uccello keşişlerin yedikleri çok fakir yemeklerden hoşlanmıyordu. Bunun için birkaç hafta çalıştıktan sonra siparişini tamamlamadan manastırdan kaçıp Floransa'ya döndü. Bundan çok geçmeden Floransa'da dolaşmakta iken manastırda bulunan iki keşiş onu görüp kovalayıp yakaladılar. Niçin kaçtığını öğrenince karnını doyuracak yemek çıkartmaya söz vererek onun manastıra geri dönmesini sağladılar. Uccello geri dönüp bu siparişi tamamladı. Hazırladığı fresk resim serisi "Kilise Eskilerinin Hayatı" idi. Bu resimlerin çok soluk renklerle boyanmış olmasına sebep Uccello'nun basit yemekleri protestosu olduğu biraz alaylı olarak belirtilmiştir. Vasari'nin kayıtlarına göre, Uccello bu olaydan sonra bir daha peynir yememiştir.

Günümüzde San Miniato Manastırı kilisesi freskleri çatıdan su akıntısı dolayısıyla çok zarar görmüş hatta kaybolmaya yüz tutmuştur. Fresklerin çoğu duvardan düşmüş ve renkleri gittikçe daha da kaybolmuştur. Ancak freskin bir bölümünde bulunan melek resmi uygun derecede güzelliğini korumuştur.^[2]

1425'te Uccello Venedik şehrine gitti. Orada birkaç yıl yaşayarak çalıştı. 1436'da tekrar Floransa'ya geri döndü.

Floransa Katedrali[değiştir | kaynağı değiştir]

Uccello Floransa'ya döndüğünde, Floransa Katedrali için duvar resimleri yapmasını istediler. İlk olarak İtalya'da paralı askerler birliği komutanı olarak isim yapmış olan İngiliz asıllı şövalye condottieri Sir John Hawkwood'un atı üzerinde büyük bir freskini yapmak oldu. Bu resim o zamanın portrelerine kıyasla dikkat çekiciydi. Dikkat çeken kısım John'un savaş atı üzerinde poz verir bulunması ve Uccello'nun bu resme bir at üzerinde şövalye heykeli şeklini ve görüntüsünü vermiş olmasıydı. Resmin arka fonu koyu kırmızımsı-kahverengindedir; şövalye ve atı beyaz ve yeşilimsi-gri renkte olup bir heykel gibi görünürler. Resme biraz renk vermek için atın üzerindeki eyer ve atın üzengi ve gem takımları çok çarpıcı bir kırmızı renkte boyanmıştır. Bu resmin daha da heykele benzetmesini sağlamak için at yine beyaz ve yeşilimsi-gri renkte renklendirilmiş bir heykel kaidesi üzerinde durur şekilde poz verilmiştir. Bu kaidenin altında ise gene rafa benzer üç dayanaklı bir kaide bulunmakta ve bu kaide üzerinde büyük ebatta harflerle yazılmış "Paolo Uccello'nun eserdir" anlamlı İtalyanca bir kitabe bulunmaktadır. Alt kaide altında da iki armalı plaket vardır. Resim çok süslemeli bir kabartma imiş gibi çizilmiş ve renklendirilmiş bir çerçeve ile çevrilidir.

Bu resim çok sevilmiştir. Birkaç yıl sonra diğer bir paralı askerler birliği komutanı bu resmi hatırlamış ve kendi portresini sipariş verdiği ressam olan Andere Castagno'ya resminin Uccello resmine benzemesini istemiştir.

Uccello'nun Floransa Katedrali'nde üzerine aldığı ikinci iş katedral saati için uygun bir kaide çizmesi idi. Bu saatin iki yüzü bulunmaktadır; bir yüzü katedralin içindedir, diğer yüzü katedralin dışındadır. Saat, 24 saati de üzerinde göstermektedir ve tek bir kolu bulunmaktadır. Uccello saatin katedralin içindeki yüzüne tek kolun etrafında yuvarlak 24 saati gösteren bir saat yüzü çizdi. Sonra bu yuvarlağın etrafına bir kare geçirdi ve bu karenin her köşesine bir peygamber yüzü resmi yaptı. Bu peygamber yüzü resimlerinin dördü de birbirinden değişiktir. Ama Uccello'nun en şaşırtan ve sanatkarlığını gösteren başarısı ise bu peygamberlerin renklendirilmesi sırasında kullandığı renkler ve ışıklar/gölgeler sanki bu peygamber yüzlerine saatin sol tarafında sahiden bulunan (ama gerçekte bulunmayan) bir pencereden ışık gelmekteymiş hissini vermesidir.

Uccello'nun Floransa'da üçüncü işi her biri 4,5 metre çapında olan yuvarlak vitray pencere yapma tasarısıydı. O zaman katedralin yapılıp bitirilmesi işi bir yüzyıl geçmişti ama katedralin ortasında üzerine bir çeşit çatı isteyen büyük bir delik bulunmaktaydı. Filippo Brunelleschi yeni bir yapı usulü kullanarak büyükçe bir kubbe yapma planını şehir idarecilerine sundu. Bu yeni kubbe çok ilgi çekti. Şehrin her bir köşesinden gelen ustalar bu kubbenin 8 tarafını değişik 8 grup olarak çalışarak yapmaya koyuldular. Kubbe büyüdükçe bu kubbe için sekiz tane yuvarlak yeni camlı büyük pencere gerektiği anlaşıldı. Floransa'da bulunan önemli sanatkarlar bu yuvarlak pencereler için vitray cam yapmak için tasarım yapmaya davet edildiler. Uccello'nun verdiği üç tasarım kabul edildi ve Uccello bunları yapmaya koyuldu. Ne yazık ki bu üç yuvarlak vitray cam pencereden birisi 1828'de kırılıp harap oldu. Uccello'nun hazırladığı iki diğer vitray yuvarlak büyük pencere "İsa'nın Doğumu" ve "İsa'nın Ölümden Dirilişi" konularını işlemekte ve günümüzde hâlâ turist çekmektedir.

1453'te Uccello, Tomassa Malifici adlı bir hanımla evlilik yaptı. Çok geçmeden doğan ilk erkek çocuklarına heykeltıraş {{Donatello]]'ya ithaf olarak Donato adını verdiler. 1457'da ikinci çocukları Antonia adını verdikleri kızları oldu. Antonio bir rahibe ve ressamdı.

Yaşlılığı[değiştir | kaynağı değiştir]

1469'de Uccello 72 yaşında iken devlete verdiği bir vergi beyannamesinde yaşının çok ilerlediğini, hiç resim yapamadığını ve karısının da hasta olduğunu bildirmişti.

Uccello tüm hayatı boyunca perspektif sorunları üzerine düşünmüş ve uğraşmıştı. Bu konuya o kadar önem vermekteydi ki, bazen evinden günlerce çıkmaz olmaktaydı. Uccello binaların resimlerinin çizilmesi için uygun olan perspektif için gerekli matematik hesapları yapmakta çok usta oldu. Ama yaşlılığına kadar uzakta bulunan insan figürlerini perspektife almakta zorluk çekiyordu. Bu dönemde Vasari'ye göre ressam heykeltıraş Donatello ile yakın arkadaşlık kurmuştu. Donatello Uccello'ya fazla perspektifle uğraşmamasını salık vermekteydi. Bir gün Uccello arkadaşı olarak kabul ettiği Donatello'ya üzerinde çok uğraştığı bir resmi gösterdiğinde onun cevabı olan "Bu resmin üzerini kapa" demesine çok sinirlendi. Bunun bir şaka olduğunu anlayamamıştı. Uccello çalışma odasına çekilerek önceden çizmiş olduğu eskizler üzerinde uğraşmaya başladı ve bu odadan çıkmadı. Gece karısı yatağa gelmesini söylediğinde, Vasari'ye göre Uccello'nun cevabı, "Bir perspektif olmak ne de harika bir şey" olmuştu.

Paolo Uccello'nun en son resmi günümüzde Oxford'da Asmolean Müzesi'nde bulunan "Akşam Avı^[3]" oldu. Bu tablo bir akşam avcı grubunu göstermekte; büyük ağaçlıklı bir ormanda atlı ve yaya insanlar ve köpekler hepsi birlikte resmin önünden resmin içinde ileriye gider gibi görülmektedirler.

Paolo Uccello 19 Kasım 1475'te 78 yaşında iken öldü. Yaşlı karısı ve bir rahibe olan kızı Antonia mirasçıları oldular. Kızı Antonia'nın da iyi bir ressam olduğuna dair söylentiler kaydedilmiştir, ama bunlar günümüze gelmemiştir. Uccello'nun da bazı eserleri hakkında kayıtlar bulunmaktadır ama bunlar da kayıptır.

Seçilmiş eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1. Madonna col Bambino, yak. 1420, tuval üzerine tempera, 67x46 cm, Fiesole, Martello Koleksiyonu
2. Annunciazione, yak. 1420–1425, tuval üzerine tempera ve yaldiz, Oxford, Ashmolean Museum
3. Madonna Del Beccuto, yak. 1420-1425, fresk, 90x102 cm, Floransa, Museo di San Marco
4. Creazione e Cacciata, yak 1431, 488x478 cm, pencere üstünde, Floransa, Santa Maria Novella Kilisesi,
5. San Giorgio e il drago, yak. 1431, tuval üzerine tempera ve yaldız, Melbourne, National Gallery of Victoria
6. Ritratto di giovane, yak. 1431-1436, tuval üzerine tempera, çapı 61,6 cm, Indianapolis, Indianapolis Museum of Art
7. Predella di Quarate, yak. 143, tuval üzerine tempera, 20,5x178 cm, Floransa, Museo diocesano di Santo Stefano al Ponte
8. Affreschi nella Cappella dell'Assunta, yak. 1434–1435, fresk, Prato, Prato Katedrali
9. Santa monaca con due fanciulle, yak. 1434–1435, tuval üzerine tempera, 79x35 cm, Floransa,Uffizi Galerisi
10. Monumento funebre a Giovanni Acuto, yak. 1436, fresk, 820x515 cm, Floransa, Floransa Katedrali
11. Adorazione del Bambino, 1437, fresk kısmen, 350x237 cm, Bologna, San Martino
12. San Giorgio e il drago, yak. 1439–1440, tuval üzerine tempera, 52x90 cm, Paris, Musée Jacquemart-André
13. Ritratto di giovane, yak. 1440, Chambéry, Musée des Beaux-Arts
14. Orologio con quattro profeti/evangelisti (Saat), yak. 1443, fresk, 460x460 cm, Floransa, Floransa Katedrali
15. Resurrezione, 1443, cartone per vetrata, cap. 468 cm, Floransa, Floransa Katedrali
16. Natività, 1443, cartone per vetrata, diam. 473 cm, Floransa, Floransa Katedrali
17. Madonna col Bambino, yak. 1445 tuval üzerine tempera, 57x33 cm, Dublin, National Gallery of Ireland
18. Storie di Noè, yak. yak. 1447, fresk, 492x540 cm, Floransa, Santa Maria Novella Kilisesi, Chiostro Verde
19. Storie dei santi eremiti, yak. 1447–1454, Floransa, San Miniato al Monte
20. San Giorgio e il drago, yak. 1450-55 tuval üzerine tempera, 57x73 cm, Londra, National Gallery
21. Trittico con crcifissione, 1450 circa, tuval üzerine tempera, 45,7x55,5 cm, New York, Metropolitan Museum of Art
22. Battaglia di San Romano, yak. 1450–1456 tuval üzerine tempera, altın ve gümüş yaldız. Parçaları:
    • Niccolò da Tolentino alla testa dei fiorentini, 181,6x320 cm, Londra, National Gallery
    • Disarcionamento di Bernardino della Ciarda, 182x323 cm, Floransa, Uffizi Galerisi
    • Intervento decisivo a fianco dei fiorentini di Michele Attendolo, 182x317 cm, Paris, Louvre Muzesi
23. Adorazione del Bambino con i santi Girolamo, Maddalena ed Eustachio, yak. 1450-1460, tuval üzerine tempera, 111x48,5 cm, Karlsruhe, Staatliche Kunsthalle
24. Madonna col Bambino (attr.), yak. 1450-1460 tuval üzerine tempera, Berlin, Bode-Museum
25. Predella di Avane, 1452, tempera su tavola, 22x177 cm, Floransa, Museo di San Marco
26. Crocifissione, yak. 1457–1458, tuval üzerine tempera, 46x67 cm, Madrid, Museo Thyssen-Bornemisza
27. Tebaide, 1460–1465 circa, tuval üzerine tempera, 80x109 cm, Floransa, Accademia Galerisi
28. Predella dell'Ostia Profanata, 1467–1468, tuval üzerine tempera, 43x351 cm, Urbino, Galleria Nazionale delle Marche, Dukalık Sarayı
29. Caccia notturna, yak. 1470, tuval üzerine tempera, 65x165 cm, Oxford, Ashmolean Museum

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

• 
  San Romano Muharebesi Uffizzi Galerisi Parcasi
• 
  San Romano Muharebesi Louvre Muzesi Parcasi
• 
  Annunciazione, Ashmolean Muzesi, Oxford
• 
  Storie della Genesi, (Yaratilis), Santa Maria Novella, Floransa
• 
  Portrait of a Lady Metropolitain Museum Art, New York
• 
  Monumento funebre a Giovanni Acuto, Floransa Katedrali, Floransa
• 
  San Giorgio e il drago, National Gallery, Londra
• 
  San Giorgio e il drago', Louvre Muzesi, Paris
• 
  Yangin
• 
  Orologio con quattro profeti/evangelisti , Floransa Katedrali, Floransa
• 
  Martirio di Santo Stefano,
• 
  Episoden aus dem eremitischen Leben, Galleria dell'Accademia Muzesi, Floransa
• 
  Caccia notturna Ashmolean Museum, Oxford
• 
  Adorazione del Bambino con i santi Girolamo, Maddalena ed Eustachio, Staatliche Kunsthalle, Karlsruhe

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Paolo Uccello ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Carli, Enzo (1963), All the Paintings of Paolo Uccello. The Complete Library of World Art. Londra: Oldbourne. (İngilizce)
• Paolo Uccello eserleri
• "Web Gallery of Art WGA": Paolo Uccello 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Florence Art Guide: Paolo Uccello 30 Eylül 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• www.paolouccello.org - Paolo Uccello 16 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Paolo Uccello websiteso (in Italian)