1988 İran siyasi suçlu idamları

1988 İran siyasi suçlu idamları: (Farsça: ۱۳۶۷ اعدام زندانیان سیاسی در تابستان) 19 Temmuz 1988 tarihinde başlayıp 5 ay süren ve binlerce siyasi suçlunun İran hükûmetince sosyalist örgütlere ve İran'da faaliyet gösteren çeşitli komünist parti mensuplarına sistematik bir şekilde antikomünizm kaynaklı infaz edilmelerini anlatan terim. Ana hedef İran'daki Halkın Mücahitleri Örgütü üyeleri idi ancak buna rağmen daha az sayıda da olsa diğer sosyalist ve komünist grupları kapsayacak şekilde (Tudeh Partisi dahil) üyeleri de idamlara dâhil edildi.

Bu infazlar çeşitli kaynaklarca ^[hangileri?] "İran tarihinde eşi görülmemiş tarz, içerik ve yoğunlukta gerçekleştirilmiş, emsalsiz bir şiddet hareketi" olarak adlandırılmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]} Uluslararası Af Örgütü, bu zaman zarfı içinde 4.482'den fazla politik mahkûmun öldürüldüğünü bildirdi. İranlı muhalif gruplar bu sayının çok daha fazla olduğunu iddia ettiler. Onlara göre, yaklaşık 30.000 kadar mahkûm idam edilmişti.^[1]^[2]

Bu cinayetleri gizli tutmak için çok dikkat gösterilmiş, İran hükûmeti bu olayların gerçekleştiğini inkâr etmiş ancak operasyonun büyüklüğü ve bazı kurtulanlar sayesinde bilgiler sızmıştır. Tutukluların neden infaz edildiklerine dair çeşitli tezler öne sürülmüştür. En çok dile getirileni, bu idamların Halkın Mücahitleri Örgütü'nün 1988 senesinde İran'ın batı sınırlarına yaptığı saldırılara karşı bir misilleme olduğudur. Öte yandan bu saldırılar infazlar başladıktan sonra gerçekleşmiştir. Ayrıca bu tez, infazlara neden HMÖ karşıtı komünist grupların da dâhil edildiğini açıklayamamaktadır .

İdamlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Humeyni'nin Emri[değiştir | kaynağı değiştir]

İdamların gerçekleşmesinden hemen önce, İran dini lideri Ayetullah Humeyni "gizli ama olağandışı" bir talimat yayınladı. Bunun üzerine İran Halkın Mücahitleri Örgütü üyelerini "muharip" yani Allah'a karşı savaşanlar olarak, komünistleri ise "mürted" yani dinden dönenler olarak yargılayarak idamlarına hükmedecek özel komisyonlar kuruldu.

Mektubun bir parçası şu şekildedir,^{[kaynak belirtilmeli]}

«از آنجا که منافقین خائن به هیچ وجه به اسلام معتقد نبوده و هر چه میگویند از روی حیله و نفاق آنهاست و به اقرار سران آنها از اسلام ارتداد پیدا کردهاند، با توجه به محارب بودن آنها و جنگ کلاسیک آنها در شمال و غرب و جنوب کشور با همکاریهای حزب بعث عراق و نیز جاسوسی آنها برای صدام علیه ملت مسلمان ما و با توجه به ارتباط آنان با استکبار جهانی و ضربات ناجوانمردانهٔ آنان از ابتدای تشکیل نظام جمهوری اسلامی تا کنون، کسانی که در زندانهای سراسر کشور بر سر موضع نفاق خود پافشاری کرده و میکنند، محارب و محکوم به اعدام میباشند.» (رضایی و سلیمی نمین، پاسداشت حقیقت:147)

Çevirisi:

İran HMÖ üyelerinin aksini iddia etmelerine rağmen İslam'a inanmamalarından,

İran sınırlarının kuzeyi, batısı ve güneyinde sürdürdükleri sistematik savaştan,

İran aleyhine Saddam Hüseyin ile işbirliği yapmalarından,

Iran aleyhine casusluk yapmalarından,

İran'ın bağımsızlığına karşı olan batılı güçlerle olan ilişkilerinden,
dolayı; hapiste olan ve hala Halkın Mücahitleri Örgütünü ve tavırlarını destekleyen tüm HMÖ üyeleri düşman olarak addedilip idam edilmelidirler."

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Memories of a slaughter in Iran". 20 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2012.
^ "Khomeini fatwa 'led to killing of 30,000 in Iran'". 29 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.

[1] "Memories of a slaughter in Iran". 20 Şubat 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Nisan 2012.

[2] "Khomeini fatwa 'led to killing of 30,000 in Iran'". 29 Mart 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2020.

[1]

[2]

1988 İran siyasi suçlu idamları nedir?, 1988 İran siyasi suçlu idamları anlamı nedir?, 1988 İran siyasi suçlu idamları ne demektir?

1988 İran siyasi suçlu idamları nedir?, 1988 İran siyasi suçlu idamları anlamı nedir?, 1988 İran siyasi suçlu idamları ne demektir?

1988 İran siyasi suçlu idamları

İdamlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Humeyni'nin Emri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]