İzmail ya da İsmailiye, Ukrayna'nın güneybatısındaki Odessa Oblastı'nda, Tuna üzerinde yer alan tarihi bir şehirdir. Yönetimsel olarak İzmail, oblast'ın "önemi olan şehri" olarak belirlenmiştir. Ayrıca, bölgenin bir parçası olmasa da, Odessa Oblast'ın yirmi altı bölgesinden biri olan İzmail rayonunun yönetim merkezi olarak hizmet vermektedir.

Rus tarihinde İzmail, Rus generali Alexander Suvorov tarafından 18. yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'na karşı gerçekleştirilen İzmail Kuşatması ile yer alır. Kuşatmada Osmanlı kuvvetleri toplamda 26000 kayıp verdi, garnizonun tamamı öldürüldü, yaralandı veya esir alındı.

Tuna Deltası'nın Kili kolundaki en büyük Ukrayna'ya ait en büyük limandır. Bu nedenle İzmail, gıda işleme endüstrisinin merkezi ve popüler bir bölgesel turizm merkezidir. Aynı zamanda Ukrayna Donanması ve nehir üzerinde faaliyet gösteren Ukrayna Deniz Muhafız birimlerinin bir üssüdür. Dünya Yaban Hayatı Fonu'nun İzmail Adaları Bölge Peyzaj Parkı yakınındadır. 2020 tahmini nüfusu 71.299'dur.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

İsmailiye Kalesi, o zamanlar Licovrissi olarak bilinir, Cenovalı tüccarlar tarafından 12. yüzyılda kurulmuştur. 14. yüzyılda kısa bir dönemliğine Eflak Prenliği'nin bir parçası olmuştur. 1484'te Osmanlı İmparatorluğu tarafından kent fethedilmiştir. Kentin güncel adı İzmail, Osmanlı Sadrazam'ı Ayaşlı İsmail Paşa'nın isminden gelmektedir. 1770'te Rus general Nicholas Repnin tarafından ele geçirilmiş sonra Türklerce kale güçlendirilmiş ancak 1787-1792 Osmanlı-Rus Savaşı sırasında Rus Ordusu komutanı Alexander Suvorov tarafından saldırıya uğramış, Türkler kalenin terk edilmemesi emrine sadık kalarak Rusların ültimatomunu reddetmiş ancak kaleyi koruyamamışlardır. Kalenin ele geçirilmesi Rusya'nın gayriresmi ilk ulusal marşı olan Grom pobedy, razdavaysya!'da dile getirilmiştir.

"Saldırı evden eve, odadan odaya bastırıldıktan ve şehirdeki hemen hemen her Müslüman erkek, kadın ve çocuk üç gün süren kontrolsüz katliamda öldürüldükten sonra, 40.000 Türk ölü, birkaç yüz de esir, Suvorov, 1791'de İzmail'in ele geçirildiğini bir şiir beyitiyle Çariçe Katerina'ya duyurdu. Tüm açıksözlülüğü ile, Suvorov daha sonra bir İngiliz gezgine, katliam bittiğinde çadırına geri dönüp ağladığını söyledi."^[1]

Savaştan sonra İsmailiye Osmanlı'ya geri devredilmiş ancak 14 Eylül 1809'da Ruslar kenti üçüncü kez ele geçirmiştir. 1812'de Bükreş Antlaşması ile kent Besarabya ile birlikte Rusya kontrolüne girmiştir. Ruslar kentte birçok kilise inşa etmiştir.

İsmailiye'nin en eski binası Aziz Eski Türk Camisi'dir. 15. veya 16. yüzyılda yapılmış, 1810'da kiliseye çevrilmiş ve günümüzde 1790 İzmail Saldırısı Müzesi'ne ev sahipliği yapmaktadır.

Rusya Kırım Savaşı'nı kaybettikten sonra Boğdan Prensliği'ne geçmiştir. 1877-1878'deki 93 Harbi'nden sonra Rusya kenti tekrar ele geçirmiştir. 1917'de Rus Çarlığı'nın çökmesiyle Romanya ordusu 22 Ocak 1918'de kente girmiştir. 1940 yılında, İkinci Dünya Savaşı sırasında Sovyet Ordusu tarafından işgal edilmiş ve Ukrayna SSC'ye bağlanmıştır. 1941-1944 arasında bölge Barbarossa Harekatı'na katılan Romanya tarafından ele geçirilmiştir. Barbarossa'nın başarısız olmasıyla kent Sovyetler'de kalmış ve bu dönemde birçok Rus ve Ukraynalı kente yerleştirilmiştir. 1991'den beridir de Kent Ukrayna'nın bir parçasıdır.

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

1920'den önce kent nüfusu tahmini 37.000'dir. Bu dönemde aşağı yukarı kentin 11.000'i Yahudi, 8.000'i Rumen ve 6.000'i Almandı. Kentin diğer etnik grupları Ruslar, Türkler, Bulgarlar, Slav Kazaklardı.^[2]

Kentin Rusların kontrolüne geçmesiyle birçok Türk zaman içinde Osmanlı topraklarına göç ettirilmiştir.

2010'da kent nüfusu 75.300'dü.^[3]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]