Yemen Türküsü

Yemen Türküsü, Yemen'de çatışmada ölen Osmanlı askerleri için yakılmış bir ağıttır ve bu türde ağıtlara örnek teşkil eder. Türkü ilk olarak 1944 yılında Ankara Devlet Konservatuvarı için derlemeler toplayan Muzaffer Sarısözen, Halil Bedii Yönetken ve Rıza Yetişen'den oluşan ekip tarafından Duriye Keskin isimli mahallî sanatçının parçasından derlenmiştir. Türküyü Muzaffer Sarısözen notaya almıştır.

Seslendiren sanatçılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türküdeki yer ile ilgili iddialar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkünün Yemen'e giden askerler için söylendiği ve derlenme tarihi ile kim tarafından derlendiğine dair kesin bilgiler dışında türkünün nakarat bölümünde geçen yer ile ilgili ve türkünün Muş iline mi yoksa Elâzığ ili, Harput yöresine mi ait olduğuna dair görüş birliği yoktur.

Türkünün Muş'tan derlenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1990'lı yıllarda ünü daha fazla yayılan türkünün derlemesinde tahrifat yapıldığı ve -TRT de dâhil olmak üzere- birçok müzisyen tarafından sözlerindeki Muş kısmının Huş veya Hış olarak yanlış okunduğu belirtilmektedir.^[1]

Türkünün Elâzığ'dan derlenmesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkü'nün Elâzığ ili, Harput yöresine ait türkü olduğu ve buradan derlendiğine dair iddialar bulunmaktadır.

Muş-Huş-Hış tartışması[değiştir | kaynağı değiştir]

Kimilerince nakaratının "Burası Muş'tur, yolu yokuştur." şeklinde, kimilerince "Burası Huş'tur, yolu yokuştur." şeklinde, kimilerince de "Bura Muş'tur, havası hoştur." şeklinde olduğu iddia edilmektedir. İstanbul Teknik Üniversitesi Müzikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Songül Karaosmanoğlu Ata türkünün sözlerinin aslında “Burası Muş’tur." olduğunu, Yemen'e ait Huş şehri olduğu söylentilerin asılsız olduğu açıklamış ancak bazı otoriteler ise türkünün Muş'a ait olmasına rağmen hikâyenin illaki Muş'ta geçmeyebileceğini açıklamıştır.^[1]

Muş Valisi Ali Akan bu konuyu araştırması için müfettişi Nuri Yaman'ı görevlendirmiş ve beş sayfalık bir rapor hazırlanmıştır. I. Dünya Savaşı için Yemen'e gönderilen askerlerin tamamı Muş'tan seçilir. Bu türkünün Yemen'den geri dönmeyenler için bestelendiğini raporda yazılmıştır.^[2]

Ah o-Ano Tartışması[değiştir | kaynağı değiştir]

Türküde geçen "Ah o Yemen'dirgülü çemendir" şeklinde yazılan kısımdaki "Ah o" kelimesi ve "Ano" kelimesi tartışma konusu olmuştur. Bazı yazılı kaynaklarda "Ano", bazı kaynaklarda da "Ah o" diye geçmektedir.

Türkü sözleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Havada bulut yok, bu ne dumandır

Mahlede ölüm yok, bu ne figandır
Şu Yemen elleri ne de yamandır

Ah o Yemen'dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor, acep nedendir

Burası Muş'tur, yolu yokuştur
Giden gelmiyor, acep ne iştir

Kışlanın önünde redif sesi var
Bakın çantasında acep nesi var
Bir çift kundurayla bir al fesi var

Kışlanın önünde üç ağaç incir
Kolumda kelepçe, boynumda zincir
Zincirin yerleri ne yaman sancır

Kışlanın önünde sıra söğütler
Zabitler oturmuş, asker öğütler
Yemen'e gidecek bu koç yiğitler

Ah o Yemen'dir, gülü çemendir
Giden gelmiyor, acep nedendir

Kışlanın ardını duman bağladı
Analar babalar kara bağladı
Yemen'e gidene herkes ağladı

Kışlanın ardında yüzüyor kazlar
Ayağım ağrıyor, yüreğim sızlar
Yemen'e gidene ağlıyor kızlar

Kışlanın ardında bir kırık testi
Askerin üstüne sam yeli esti
Gelinlik tazeler umudu kesti

Burası Muş'tur, yolu yokuştur

Giden gelmiyor, acep ne iştir

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Türküdeki yokuşlu yer 'Huş' mu, 'Muş' mu?". milliyet. 10 Temmuz 2006. 3 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015.

Bir şarkı ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[milliyet-1] "Türküdeki yokuşlu yer 'Huş' mu, 'Muş' mu?". milliyet. 10 Temmuz 2006. 3 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Şubat 2014.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 23 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015.

[1]

[2]

Yemen Türküsü