Safra kesesi iltihabı

Sınıflandırma	D ICD-10: K81; ICD-9-CM: 575.0, 575.1; MeSH: D002764; DiseasesDB: 2520;
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 000264; eMedicine: med/346;

Akut kolesistiti gösteren bilgisayarlı tomografi görüntüsü

Kolesistit veya safra kesesi iltihabı, karnın sağ üst kısmında ağrı, mide bulantısı, kusma ve bazen yüksek ateş belirtlerine sahip olan ve safra kesesinin iltihaplanmasını tanımlayan durumdur.^[1]^[2] Bir ağrı türü olan biliyer kolik genellikle akut kolesistitten önce meydana gelir, ancak kolesistitte ağrı, tipik bir biliyer kolik atağına göre daha uzun sürer.^[2] Eğer uygun tedavi uygulanmazsa tekrarlayan kolesistit atakları sıkça görülebilir.^[2] Akut kolesistit komplikasyonları arasında pankreatit, ana safra kanalı taşları veya iltihabı bulunur. Safra kesesi alındıktan sonra sonuçlar genellikle iyidir.^[3] Tedavi olunmazsa kronik kolesistit ortaya çıkabilir.^[4]

Kelime, Yunanca'da "safra kesesi" anlamına gelen cholecyst- ve "iltihap" anlamına gelen -itis ekinin birleştirilmesi ile oluşturulmuştur.^[5]

Nedenler ve tanı[değiştir | kaynağı değiştir]

Akut kolesistit vakalarının %90'ından fazlası sistik kanalın safra taşları tarafından tıkanmasından kaynaklanmaktadır.^[2] Safra taşlarına yol açan risk faktörleri arasında doğum kontrol hapları, hamilelik, diğer aile bireylerinde de bu durumun varlığı, obezite, diyabet, karaciğer hastalığı veya hızlı kilo kaybı sayılabilir.^[3] Nadiren akut kolesistit vaskülit ile kemoterapi veya majör travma veya yanıklardan sonra gerçekleşen iyileşme sırasında ortaya çıkar.^[6]

Kolesistitin tanısı semptomlara ve laboratuvar testlerini sonucunda konulur. Abdominal ultrason daha sonra tanıyı doğrulamak için kullanılır.^[7]

Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]

Laparoskopik kolesistektomi sırasında röntgen

Tedavi genellikle mümkünse 24 saat içinde laparoskopik olarak safra kesesinin çıkarılmasıyla (kolesistektomi) gerçekleştirilir.^[8]^[9] Ameliyat sırasında safra kanallarının fotoğrafının çekilmesi önerilir.^[8] Ameliyat zamanında gerçekleştirilemiyorsa veya vaka karmaşıksa antibiyotik kullanımı tavsiye edilmektedir, ancak antibiyotiklerin rutin kullanımı tartışmalıdır^[10] Koledok taşları, ameliyattan önce endoskopik retrograd kolanjiyopankreatografi (ERCP) yoluyla veya ameliyat sırasında çıkarılabilir.^[8] Ameliyattan kaynaklanan komplikasyonlar nadirdir.^[3] Ameliyat yapılamayan kişilerde safra kesesi drenajı denenebilir.^[7]

Epidemiyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Gelişmiş ülkelerde yetişkinlerin yaklaşık %10 ila 15'i safra taşlarına sahiptir.^[7] Kadınlarda bu durum erkeklerden daha sık görülür ve yaş göze alındığında 40 yaşından sonra durum yaygınlaşır.^[3] Nüfusunun %48'inde safra taşı bulunan Amerikan yerlileri gibi bazı etnik grupların bu durumdan daha sık etkilendiği tespit edilmiştir.^[3]

Safra taşına sahip olan tüm insanların %1-4'ünde her yıl biliyer kolik gelişmektedir.^[7] Tedavi edilmezse, biliyer kolik bulunan kişilerin yaklaşık %20'sinde akut kolesistit gelişir.^[7]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Safra kesesi taşları, duvar kalınlaşması ve safra kesesi etrafındaki sıvıyı gösteren abdominal ultrasonografi
Ultrasonda görülen akut kolesistit. İçi boyalı ok, safra kesesi duvarı kalınlaşmasına işaret ediyor. Diğer ok ise safra taşlarını belirtiyor.
Safra kesesi duvarı kalınlaşmasını, büyük bir safra taşını ve akut kolesistitli büyümüş bir safra kesesini gösteren tıbbi görüntü.
Safra kesesi duvarı kalınlaşması^[11]
Safra kesesi duvarı kalınlaşması^[11]
Safra kesesi taşları ve safra çamurunu gösteren ultrasonografik resim. Safra kesesi duvarı açıkça kalınlaşmamıştır ve perikolekistik yağda ödem olmadığından kolesistit yoktur.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Internal Clinical Guidelines Team (Ekim 2014). "Gallstone Disease: Diagnosis and Management of Cholelithiasis, Cholecystitis and Choledocholithiasis. Clinical Guideline 188". s. 101. PMID 25473723.
^ ^a ^b ^c ^d Strasberg, SM (26 Haziran 2008). "Clinical practice. Acute calculous cholecystitis". The New England Journal of Medicine. 358 (26). ss. 2804-11. doi:10.1056/nejmcp0800929. PMID 18579815.
^ ^a ^b ^c ^d ^e "Gallstones". NIDDK. Kasım 2013. 28 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.
^ Feldman, Mark (2010). Sleisenger & Fordtran's Gastrointestinal and liver disease pathophysiology, diagnosis, management (9 bas.). [S.l.]: MD Consult. s. 1065. ISBN 9781437727678. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019.
^ Collins, Edwards (2013). A Short Course in Medical Terminology. Lippincott Williams & Wilkins. s. 246. ISBN 9781469835785. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019.
^ "Section VIII". Sleisenger and Fordtran's Gastrointestinal and Liver Disease: Pathophysiology, Diagnosis, Management (10 bas.). Elsevier Health Sciences. 2015. s. 1154. ISBN 9781455749898. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Ansaloni, L (2016). "2016 WSES guidelines on acute calculous cholecystitis". World Journal of Emergency Surgery : WJES. Cilt 11. s. 25. doi:10.1186/s13017-016-0082-5. PMC 4908702 $2. PMID 27307785.
^ ^a ^b ^c Patel, PP; Daly, SC; Velasco, JM (18 Ekim 2015). "Training vs practice: A tale of opposition in acute cholecystitis". World Journal of Hepatology. 7 (23). ss. 2470-3. doi:10.4254/wjh.v7.i23.2470. PMC 4606202 $2. PMID 26483868.
^ Schuld, J; Glanemann, M (Haziran 2015). "Acute Cholecystitis". Viszeralmedizin. 31 (3). ss. 163-5. doi:10.1159/000431275. PMC 4569253 $2. PMID 26468309.
^ van Dijk, AH; de Reuver, PR; Tasma, TN; van Dieren, S; Hugh, TJ; Boermeester, MA (Haziran 2016). "Systematic review of antibiotic treatment for acute calculous cholecystitis". The British Journal of Surgery. 103 (7). ss. 797-811. doi:10.1002/bjs.10146. PMID 27027851.
^ ^a ^b "UOTW #30 - Ultrasound of the Week". Ultrasound of the Week. 23 Aralık 2014. 9 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2017.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

[NICE20142-1] Internal Clinical Guidelines Team (Ekim 2014). "Gallstone Disease: Diagnosis and Management of Cholelithiasis, Cholecystitis and Choledocholithiasis. Clinical Guideline 188". s. 101. PMID 25473723.

[NEJM20085-2] Strasberg, SM (26 Haziran 2008). "Clinical practice. Acute calculous cholecystitis". The New England Journal of Medicine. 358 (26). ss. 2804-11. doi:10.1056/nejmcp0800929. PMID 18579815.

[NIH20133-3] "Gallstones". NIDDK. Kasım 2013. 28 Temmuz 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2016.

[Sle20102-4] Feldman, Mark (2010). Sleisenger & Fordtran's Gastrointestinal and liver disease pathophysiology, diagnosis, management (9 bas.). [S.l.]: MD Consult. s. 1065. ISBN 9781437727678. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019.

[5] Collins, Edwards (2013). A Short Course in Medical Terminology. Lippincott Williams & Wilkins. s. 246. ISBN 9781469835785. 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Kasım 2019.

[Acal20152-6] "Section VIII". Sleisenger and Fordtran's Gastrointestinal and Liver Disease: Pathophysiology, Diagnosis, Management (10 bas.). Elsevier Health Sciences. 2015. s. 1154. ISBN 9781455749898. 8 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[WS20164-7] Ansaloni, L (2016). "2016 WSES guidelines on acute calculous cholecystitis". World Journal of Emergency Surgery : WJES. Cilt 11. s. 25. doi:10.1186/s13017-016-0082-5. PMC 4908702 $2. PMID 27307785.

[Pat20154-8] Patel, PP; Daly, SC; Velasco, JM (18 Ekim 2015). "Training vs practice: A tale of opposition in acute cholecystitis". World Journal of Hepatology. 7 (23). ss. 2470-3. doi:10.4254/wjh.v7.i23.2470. PMC 4606202 $2. PMID 26483868.

[9] Schuld, J; Glanemann, M (Haziran 2015). "Acute Cholecystitis". Viszeralmedizin. 31 (3). ss. 163-5. doi:10.1159/000431275. PMC 4569253 $2. PMID 26468309.

[Van20162-10] van Dijk, AH; de Reuver, PR; Tasma, TN; van Dieren, S; Hugh, TJ; Boermeester, MA (Haziran 2016). "Systematic review of antibiotic treatment for acute calculous cholecystitis". The British Journal of Surgery. 103 (7). ss. 797-811. doi:10.1002/bjs.10146. PMID 27027851.

[UOTW30-11] "UOTW #30 - Ultrasound of the Week". Ultrasound of the Week. 23 Aralık 2014. 9 Mayıs 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2017.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Safra kesesi iltihabı Nedir?