Otto Eduard Neugebauer (26 Mayıs 1899 - 19 Şubat 1990), astronomi tarihi ile Antik Çağlarda ve Orta Çağ'da uygulanan diğer kesin bilimler üzerine yaptığı araştırmalarla tanınan Avusturyalı-Amerikalı bir matematikçi ve bilim tarihçisiydi. Kil tabletlerini inceleyerek, eski Babillilerin matematik ve astronomi hakkında daha önce fark edildiğinden çok daha fazlasını bildiklerini keşfetti. Ulusal Bilimler Akademisi, Neugebauer'i "çağımızın müspet bilimler tarihinin, belki de bilim tarihinin en özgün ve üretken bilim insanı" olarak adlandırmıştır.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Neugebauer Avusturya, Innsbruck'ta doğdu. Babası Rudolph Neugebauer bir demiryolu inşaat mühendisi, Doğu halıları koleksiyoncusu ve bilginiydi. Ailesi o oldukça gençken öldü. I. Dünya Savaşı sırasında Neugebauer, Avusturya Ordusu'na katıldı ve İtalyan cephesinde topçu teğmen olarak görev yaptı ve ardından, hemşehrisi Ludwig Wittgenstein ile birlikte bir İtalyan savaş esiri kampında görev yaptı. 1919'da Graz Üniversitesi'ne elektrik mühendisliği ve fizik dalında girdi ve 1921'de Münih Üniversitesi'ne geçti. 1922'den 1924'e kadar Göttingen Üniversitesi'nde Richard Courant, Edmund Landau ve Emmy Noether ile matematik okudu. 1924–1925 yılları arasında, ilgi alanlarının Mısır matematik tarihine dönüştüğü Kopenhag Üniversitesi'ndeydi.

Göttingen'e döndü ve 1933'e kadar orada kaldı. Die Grundlangen der ägyptischen Bruchrechnung ("Kesirler ile Mısır Hesaplama Temelleri", "The Fundamentals of Egyptian Calculation with Fractions") (Springer, 1926) adlı tezinde Rhind Papyrus'ünde yer alan bir tablonun matematiksel analizini yaptı. 1927'de matematik tarihi için venia legendisini aldı ve Privatdozent olarak görev yaptı. 1927'de Babil matematiği üzerine yazdığı ilk makale, altmışlık sayı sisteminin kökenini anlatıyordu.

1929'da Neugebauer, matematik bilimleri tarihine adanmış bir Springer serisi olan Quellen und Studien zur Geschichte der Mathematik, Astronomie und Physik'i (QS) kurdu ve burada, geometri için en önemli metinlerden biri olan Moskova Papirüsü de dahil olmak üzere aritmetik ve geometride Mısır hesaplama teknikleri üzerine geniş kapsamlı makaleler yayınladı. Neugebauer, 1928'de Leningrad'da Moskova Papirüsü üzerinde çalışmıştı.

1931'de modern matematiğe yaptığı en önemli katkı olan inceleme dergisi Zentralblatt für Mathematik und ihre Grenzgebiete'yi (Zbl) kurdu.^{[kaynak belirtilmeli]} Adolf Hitler 1933'te şansölye olduğunda, Neugebauer'den yeni Alman hükûmetine sadakat yemini etmesi istendi, ancak reddetti ve derhal işten çıkarıldı. 1934'te tam bir matematik profesörü olarak Kopenhag Üniversitesi'ne katıldı. 1936'da, Diyofant denklemlerini kullanarak metinleri tarihleme ve analiz etme yöntemi üzerine bir makale yayınladı. 1935-1937 yılları arasında Mathematische Keilschrift-Texte (MKT) adlı bir metin külliyatını yayınladı. MKT, boyut, detay ve derinlik bakımından muazzam bir çalışmaydı ve içeriği, Babil matematiğinin Mısır ve Yunan matematiği bilgisinden hayal edilebilecek her şeyi aştığını gösterdi. 1928'de Bologna'da ICM'nin Davetli Konuşmacısı ve 1936'da Oslo'da ICM'nin Tam Yetkili Konuşmacısı idi.^[1]

1939'da Zentralblatt Naziler tarafından ele geçirildikten sonra Amerika Birleşik Devletleri'ne taşındı, Brown Üniversitesi'nde matematik bölümüne katıldı ve Mathematical Reviews’u kurdu. Amerikan vatandaşı oldu ve kariyerinin çoğunda Brown'da kaldı, 1947'de Matematik Tarihi Bölümü'nü kurdu ve Üniversite Profesörü oldu. Amerikalı Asurolog Abraham Sachs ile birlikte, 1945'te Babil matematiği üzerine standart bir İngilizce çalışma olarak kalan Matematiksel Çivi Yazısı Metinlerini (Mathematical Cuneiform Texts) yayınladı. 1967'de Amerikan Astronomi Topluluğu tarafından Henry Norris Russell Lectureship ödülüne layık görüldü. 1977'de Ulusal Bilimler Akademisi'ne seçildi ve 1979'da Amerika Matematik Derneği'nden Matematikte Üstün Hizmet Ödülü'nü aldı. 1984'te, 1950'den beri üyesi olduğu Princeton'daki Institute for Advanced Study'ye taşındı.

Neugebauer kronolojiyle de ilgileniyordu. İskenderiye Hristiyan takvimini ve kökenini İskenderiye Yahudi takviminden yaklaşık 4. yüzyıldan itibaren, her iki takvim için de başka herhangi bir kaynaktan en az 200 yıl önce yeniden yapılandırmayı başardı. Böylece Yahudi takvimi, İskenderiye yılını kullanan 19 yıllık döngü ile yedi günlük haftayı birleştirerek türetildi ve ardından Paskalya'nın Fısıh ile çakışmasını önlemek için Hristiyanlar tarafından biraz değiştirildi. Kilise tarihçileri tarafından oldukça bilimsel ve son derece karmaşık olduğu düşünülen kilise takvimi oldukça basit çıktı.

1988'de, bir Yunan papirüsünü inceleyerek Neugebauer, Babil astronomisinin Yunanlara kapsamlı aktarımı ve Babil yöntemlerinin Ptolemy'nin Almagest'i yazmasından sonra bile 400 yıl boyunca devam eden kullanımı için bugüne kadarki en önemli tek kanıt parçasını keşfetti. 1989'da yayınlanan son makalesi "Asurolojiden Rönesans Sanatına (From Assyriology to Renaissance Art)", tek bir astronomik parametrenin geçmişini, sinodik ayın ortalama uzunluğunu, çivi yazılı tabletlerden az önce bahsedilen papirüs parçasına, Yahudi takvimine, 15. yüzyılın başlarına ait bir saat kitabına kadar detaylandırdı.

1986'da Neugebauer, antik dünyadaki müspet bilimler, özellikle de eski Mezopotamya, Mısır ve Yunan astronomisi üzerine yaptığı, antik bilim anlayışımızı yeni bir zemine oturtan ve onun klasik ve Orta Çağ dünyalarına aktarımını aydınlatan temel araştırmalardan dolayı Balzan Ödülü'ne layık görüldü. Bilim tarihine ilgi ve daha fazla araştırmayı teşvik etmekteki olağanüstü başarısı için "(Balzan Genel Ödül Komitesi'nin Motivasyonu) Neugebauer, 250.000 İsviçre Frangı ödül parasını İleri Araştırmalar Enstitüsü'ne bağışladı.

Neugebauer kariyerine matematikçi olarak başladı, daha sonra Mısır ve Babil matematiğine döndü ve ardından matematiksel astronomi tarihine geçti. Altmış beş yıllık kariyerinde, büyük ölçüde Babil ve Mısır'da, Greko-Romen antik çağından Hindistan'a, İslam dünyasına ve Orta Çağ Avrupası'nda bilim ve Rönesans Avrupa'sına kadar modern matematiksel astronomi anlayışı yarattı. Caltech'teki ünlü fizikçi ve astronom Gerry Neugebauer onun oğluydu.

Ödülleri ve onurlandırılması[değiştir | kaynağı değiştir]

• John F. Lewis Ödülü (American Philosophical Society, 1952)
• Müspet Bilimler Heineman Ödülü, 1953
• Amerikan Öğrenilmiş Toplumlar Konseyi Ödülü (1961)
• Henry Norris Russell Lectureship (1967)
• Bilim ve Sanat için Avusturya Dekorasyonu (1973)
• Pfizer Ödülü (1975 ve 1985; Bilim Tarihi Topluluğu)
• Üstün Hizmet Ödülü, Amerika Matematik Derneği (1979)
• Balzan Ödülü (1986), özellikle Mezopotamya, Mısır ve Yunan astronomisi olmak üzere antik çağda kesin bilimler alanında öncü çalışmalar için
• Franklin Madalyası (American Philosophical Society, 1987)
• Susan Culver Rosenberger Onur Madalyası (Brown Üniversitesi, 1987)
• Saint Andrews Üniversitesi (1938), Princeton Üniversitesi (1957) ve Brown Üniversitesi'nden (1971) fahri doktoralar
• Viyana, Paris, Kopenhag ve Brüksel'deki çeşitli bilim akademilerinin üyesi, İngiliz Akademisi, İrlanda Akademisi, Ulusal Bilimler Akademisi, Amerikan Felsefe Topluluğu

1936'da Oslo'daki Uluslararası Matematikçiler Kongresi'nde genel bir konferans verdi. Bu, Yunan öncesi matematiği ve Yunancaya göre konumu hakkındaydı.

3484 Neugebauer asteroidi, eşi Gerald "Gerry" Neugebauer ve kendisi onuruna isimlendirilmiştir.^[2]

Seçilmiş yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Makaleler[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Eski Astronomi Sorunlarının ve Yöntemlerinin Tarihi (The History of Ancient Astronomy Problems and Methods)." 10 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yakın Doğu Araştırmaları Dergisi 4 (1945): ss. 1–38.
• "Usturlabın Erken Tarihi (The Early History of the Astrolabe)." Isis 40 (1949): ss. 240–56.
• "Sefil Öznelerin İncelenmesi (The Study of Wretched Subjects)." 1 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Isis 42 (1951): s. 111.
• "Eudoxus'un 'Hippopede'si üzerine (On the 'Hippopede' of Eudoxus)." Scripta Mathematica 19 (1953): ss. 225–29.
• "Apollonius'un Gezegen Teorisi (Apollonius' Planetary Theory)." Kuramsal ve Uygulamalı Matematik üzerine İletişim (Communications on Pure and Applied Mathematics) 8 (1955): ss. 641–48.
• "Apollonius'a Göre Eksantrik ve Episiklik Hareket Eşdeğeri (The Equivalence of Eccentric and Epicyclic Motion According to Apollonius)." Scripta Mathematica 24 (1959): ss. 5–21.
• "Sabit Ben Kurra 'Güneş Yılında' ve 'Sekizinci Kürenin Hareketi Üzerine' (Thabit Ben Qurra 'On the Solar Year' and 'On the Motion of the Eighth Sphere)." American Philosophical Society'nin Bildirileri 106 (1962): ss. 264–98.
• "Heraclides Ponticus'un Sözde Güneş Merkezli Venüs Teorisi Üzerine (On the Allegedly Heliocentric Theory of Venus by Heraclides Ponticus)." Amerikan Filoloji Dergisi 93 (1973): ss. 600–601.
• "Autolycus hakkında notlar (Notes on Autolycus)." Centaurus 18 (1973): ss. 66–69.
• "Eski Astronomi Çalışmaları. VIII. Babil Astronomisindeki Su Saati (Studies in Ancient Astronomy. VIII. The Water Clock in Babylonian Astronomy)." Isis, Cilt no. 37, No. 1/2, ss. 37–43. (Mayıs 1947). JSTOR bağlantısı. Neugebauer (1983), ss. 239–245 (*).
• (Richard A. Parker ile) "Mısır Astronomik Metinleri: III. Dekanlar, Gezegenler, Takımyıldızlar ve Zodyaklar (Egyptian Astronomical Texts: III. Decans, Planets, Constellations, and Zodiacs)." (Brown University Press, 1969)

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

• (Abraham Sachs ile birlikte editör). Matematiksel Çivi Yazılı Metinler (Mathematical Cuneiform Texts) 22 Kasım 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. American Oriental Series, cilt. 29. New Haven: American Oriental Society, 1945.
• Antik Çağda Müspet Bilimler (The Exact Sciences in Antiquity). Princeton: Princeton University Press, 1952; 2. baskı, Brown University Press, 1957; yeniden basım, New York: Dover Yayınları, 1969, 978-0-486-22332-2
• Astronomik Çivi Yazılı Metinler (Astronomical Cuneiform Texts). 3 cilt. Londra: 1956; 2. baskı, New York: Springer, 1983. (Genellikle ACT olarak kısaltılır)
• Harizmi'nin Astronomik Tabloları (The Astronomical Tables of al-Khwarizmi). Historiskfilosofiske Skrifter undgivet af Det Kongelige Danske Videnskabernes Selskab, Bind 4, nr. 2. Kopenhag: Ejnar Munksgaard, 1962.
• Etyopik Astronomi ve Computus (Ethiopic Astronomy and Computus). Viyana: Verlag der Österreichischen Akademie der Wissenschaften, 1979.
• Eski Matematiksel Astronomi Tarihi (A History of Ancient Mathematical Astronomy), 3 cilt. Berlin: Springer, 1975. (Genellikle HAMA olarak kısaltılır.)
• Astronomi ve Tarih: Seçilmiş Makaleler (Astronomy and History: Selected Essays). New York: Springer, 1983.
• (Noel Swerdlow ile birlikte) Copernicus'un De Revolutionibus adlı eserinde Matematiksel Astronomi (Mathematical Astronomy in Copernicus’ De Revolutionibus). New York: Springer, 1984, 978-1-4613-8262-1

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

İlave okumalar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Høyrup, Jens (2017), "Otto Neugebauer and the Exploration of Ancient Near Eastern Mathematics", Max-Planck-Institut für Wissenschaftsgeschichte, Roskilde University 
• Rowe, David E. (1 Ekim 2013), "Otto Neugebauer's Vision for Rewriting the History of Ancient Mathematics", OpenEdition Journals, E.R.A.S.M.E., doi:10.4000/anabases.4450, ISSN 2256-9421, 14 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 13 Şubat 2021 
• Rowe, D.E. (2012). "Otto Neugebauer and Richard Courant: On Exporting the Göttingen Approach to the History of Mathematics". Math Intelligencer. 34: 29-37. doi:10.1007/s00283-012-9280-5. 
• Sachs, J.; Toomer, G. J. (Haziran 1979), Otto Neugebauer, Bibliography, 1925–1979, doi:10.1111/j.1600-0498.1979.tb00592.x 
• Davis, Philip J. (18 Nisan 2018), Otto Neugebauer: Reminiscences and Appreciation, ss. 129-131, doi:10.1080/00029890.1994.11996918 
• Boas, R. P. (11 Nisan 2018), Award for Distinguished Service to Otto Neugebauer, ss. 77-78, doi:10.1080/00029890.1979.11994739 
• Pingree, David (Mart 1991), "Eloge: Otto Neugebauer, 26 May 1899-19 February 1990", Isis, 82 (1), s. 87 
• Toke L. Knudsen (2011), "Conference on: Otto Neugebauer, A Mathematician's Journey Between History and Practice of the Exact Sciences— A Report" (PDF), Indian Journal of History of Science, 46 (2), ss. 373-376, 29 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 13 Şubat 2021 
• Rashed, Roshdi; Pyenson, Lewis (2012), "Otto Neugebauer (1899-1990)", Revue d'histoire des sciences (Fransızca), ss. 381-394, ISBN 9782200928025, ISSN 0151-4105 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• "NEUGEBAUER, Otto Eduard". Database of Classical Scholars. 12 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Şubat 2021. 
• N. M. Swerdlow (1998), "Otto E. Neugebauer 1899—1990" (PDF), Biographical Memoirs of the National Academy of Sciences, 28 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 13 Şubat 2021 
• "Masters of Math, From Old Babylon". New York Times. 26 Kasım 2010. 28 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. article on exhibition honoring Neugebauer 
• "Otto Neugebauer – Institute for Advanced Study". 29 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
• "Before Pythagoras: The Culture of Old Babylonian Mathematics – Institute for the Study of the Ancient World". New York University. 21 Kasım 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Otto Neugebauer - a biographical sketch", MacTutor Matematik Tarihi arşivi 
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Otto E. Neugebauer", MacTutor Matematik Tarihi arşivi 
• Mathematics Genealogy Project'te Otto E. Neugebauer