Mendesli Thrasyllus, Thrasyllus of Mendes (/θrəˈsɪləs/; Grekçe: Θράσυλλος Thrasyllos), Yunanca: ο Τιβερίος Κλαύδιος Θράσιλλος ya da ο Θράσιλλος της Μένδης, aynı zamanda İskenderiyeli Thrasyllus olarak da bilinen^[1] ve bir Romalı olarak tanınan adıyla Tiberius Claudius Thrasyllus^[2] (MÖ 1. yüzyılın ikinci yarısı ve 1. yüzyılın ilk yarısı – 36 yaşında öldü^[3][4]), Mısır'ın Mendes kentinden gelen bir Mısırlı Yunan gramerci ve edebiyat yorumcusuydu. Thrasyllus bir astrolog ve Tacitus tarafından yazılan Annals'da ve Suetonius tarafından yazılan On İki Sezar (The Twelve Caesars)’da bahsedildiği gibi Roma imparatoru Tiberius'un^[4] bir arkadaşıydı.

İskenderiyeli bir dilbilgisi uzmanı olsa da -Plato ve Democritus'un editörüdür- daha çok astrolog olarak tanınmıştır. Thrasyllus geleceğin Roma İmparatoru Tiberius ile sürgüne gönderildiği Rodos adasından karşılaşmıştır. Thrasyllus, Tiberius'un yakında yeniden Roma'ya çağrılacağı ve resmen Augustus'un varisi olarak atanacağı öngörüsünde bulunmuş ve ardından Tiberius'un tahtta kaldığı yıllar boyunca onun yakınında bulunmuş ve İmparator tarafından karısı ile birlikte çok değerli bir hediye olan Roma Yurttaşlığı ile ödüllendirilmiştir.

Tiberius’un gelini Livilla, Tiberius'un en yakın dostu olan Sejanus ile olan ilişkisinde ona danışmış ve Thrasyllus gizliden gizliye Sejanus'u desteklediği için Tiberius'u Roma'dan ayrılarak Capriye gitmeye ikna etmiştir. Thrasyllus'un damadı Naevius Sutorius Macro Sejanus'u yok etme görevini başarmıştır ancak bu konu hakkında Thrasyllus’un bilgisi olup olmadığı konusu açık değildir. Thrasyllus, Tiberius ile birlikte Capri'de kalmış ve tahta varis seçiminde akıl hocalığı yapmış sonunda da kızı Eunia ile ilişkisi bulunan Tiberius'un yeğeni Caligulayı işaret etmiştir.

Karısı Aka II'den Thrasyllus'un iki çocuğu olmuştur: oğlu Tiberius Claudius Balbilus ve Praetorian Prefect Naevius Sutorius Macro ile evlenen kızı Eunia.

Geçmiş[değiştir | kaynağı değiştir]

Thrasyllus,^[5] ailesi ve ataları Ptolemaios Krallığı'nın yönetimi altındaki çağda yaşadıkları için, kökeni tam olarak bilinmeyen Yunan kökenli bir Mısırlıydı. Aslen ya Mendes ya da İskenderiyeliydi. Thrasyllus'un çeşitli ikincil kaynaklarda (Oxford Classical Dictionary gibi) İskenderiye'den geldiği sık sık bahsedilse de hiçbir birincil kaynak onun kökenini doğrulamadığı için kökeni net olarak bilinmemektedir.

Tiberius[değiştir | kaynağı değiştir]

Thrasyllus, Tiberius'un Yunanistan'ın Rodos adasındaki gönüllü sürgünü sırasında, MÖ 1 ile MS 4 yılları arasındaki bir zamanda Tiberius ile karşılaştı.^[1] Thrasyllus, Tiberius'un samimi ve tanınan hizmetkarı oldu ve Tiberius, Thrasyllus sayesinde Stoacılık ve Astrolojiye ilgi duydu.^[1]

Tiberius'un Roma'ya geri çağrılacağını ve resmi olarak Augustus'un halefi olarak kabul edileceğini tahmin etti. Tiberius Roma'ya döndüğünde, Thrasyllus ona eşlik etti ve ona yakın kaldı.^[3] İmparator Tiberius'un saltanatı sırasında, Thrasyllus hem Roma'da hem de daha sonra Capri'de yetenekli Saray Astrologu olarak hizmet etti.^[4] Tiberius, Thrasyllus'u en yüksek payede desteklerken, kendisine ve ailesine Roma vatandaşlığı vererek onu dostluğundan dolayı ödüllendirdi.^[1]

Tiberius'un gelini, yeğeni Livilla'nın bildirildiğine göre, Tiberius başbakanı Sejanus ile olan ilişkisi için Thrasyllus'a danıştı. Thrasyllus, gizlice Sejanus'u desteklerken Tiberius'u Capri'ye gitmek için Roma'dan ayrılmaya ikna etti. Thrasyllus'un torunu Naevius Sutorius Macro, Thrasyllus'un bilgisi dahilinde olup olmadığı bilinmese de Sejanus'u öldürme emrini yerine getirdi. Thrasyllus, Tiberius ile birlikte Capri'de kaldı ve imparatora, halefinin çeşitli hak sahipleriyle olan ilişkileri hakkında tavsiyelerde bulundu. Thrasyllus, Tiberius'un torunu Ennia Thrasylla ile ilişkisi olan büyük yeğeni Caligula'yı tercih eden bir müttefikti.^[2][6]

MS 36'da Thrasyllus'un Tiberius'u bir on yıl daha hayatta kalacağına inandırdığı söylenir.^[6] Bu yanlış tahminle Thrasyllus, Tiberius'a karşı yanlış bir komplo kurduğundan şüphelenilen bir dizi Roma soylusunun hayatını kurtardı. Thrasyllus'a inanan Tiberius, herhangi bir komplocudan daha uzun yaşayacağından emindi ve bu yüzden onlara karşı harekete geçmedi. Thrasyllus, Tiberius'tan önce öldü, bu nedenle Caligula'nın Tiberius'un yerini alacağı yönündeki öngörüsünün gerçekleştiğini göremedi.

Akademik çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Thrasyllus bir gramerci yani edebiyat bilginiydi.^[4] Platon ve Demokritos'un yazılı eserlerinin editörlüğünü yaptı. Yahudi Ansiklopedisi'ne göre, İsrailoğulları'nın Mısır'dan Çıkışının MÖ 1690'da gerçekleştiğini yazmıştır. Bölümler şunları içerir; Dedumose I, Ipuwer Papyrus ve Shiphrah.

Kaybolmuş ve günümüze ulaşmamış olan ancak daha sonraki kaynaklarda özetlenen Pinax veya Tablo^[4] başlıklı bir astrolojik metnin yazarıydı, örneğin: CCAG - Astrolojik kavramları ödünç alan Yunan astrologların Kodeksleri Kataloğu (8/3: 99–101) Nechepso/Petosiris'te (Hellenistik astroloji hakkındaki makaleye bakın) ve erken bir sahte astroloji kaynağı olan Hermes Trismegistus'ta bulunur. Pinax, daha sonra gelen astroloji yazarları (Vettius Valens, Porphyry ve Hephaistio) tarafından biliniyordu ve alıntılandı.^[4]

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Thrasyllus, Commagene'nin (adı bazen "Aka" olarak anılır) kraliyet ailesinin bir üyesiyle evlenmiş olabilir, ancak bu net değildir ve son zamanlarda sorgulanmaya başlamıştır.^[7] Bilinen iki çocuğu vardı:

• Eques Lucius Ennius ile evlenen isimsiz bir kız.^[8] Praetorian vali Naevius Sutorius Macro'nun karısı olan Ennia Thrasylla^[8] adında bir kızı olan Ennius'u ve belki de 69'dan 79'a kadar Roma imparatorunun Vespasian^[9] saltanatı sırasında Romalı bir asker olan Lucius Ennius Ferox'un babası olan Lucius Ennius adında bir oğlu vardı.
• Tiberius Claudius Balbilus adında bir oğul ve onun aracılığıyla daha fazla torun sahibi oldu. adında bir oğul ve onun aracılığıyla da birçok torun sahibi oldu.

Kurgu karakterler[değiştir | kaynağı değiştir]

Thrasyllus, Robert Graves tarafından yazılan, I, Claudius ve Tanrı Claudius roman dizisindeki bir karakterdir. Thrasyllus'un tahminleri her zaman doğrudur ve kehanetleri de aynı ölçüde geniş kapsamlıdır. Thrasyllus Nasıralı İsa'nın çarmıha gerilmesini ve dininin Roma Pagan Dinini geçeceğini tahmin eder. Benzer şekilde yaşamının sonlarına doğru, son kehanetinin Tiberius tarafından yanlış yorumlandığı açıklanır. Thrasyllus, "Tiberius Claudius 10 yıl içinde imparator olacak" diyerek, Tiberius'un Caligula'yı küstahça eleştirmesine ve alay etmesine yol açarken, Claudius'un adı "Tiberius Claudius" olduğu için kehaneti doğrudur.

Bu romanların mini TV dizisi uyarlamasında, Thrasyllus daha önce onu 1968 ITV dizisi Sezarlar'da oynayan Kevin Stoney tarafından canlandırıldı.

Buna karşılık, Thrasyllus ve onun soyundan gelenler, Romanike roman serisinde güce aç şarlatanlar olarak sunulur.^[10]

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Yahudi Ansiklopedisi
• "Thrasyllus' article at ancient library". 20 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
• F. H. Cramer, Astrology in Roman Law and Politics, American Philosophical Society, Philadelphia, PA, 1954
• P. Robinson Coleman-Norton and F. Card Bourne, Ancient Roman Statutes, The Lawbook Exchange Limited, 1961
• B. Levick, Tiberius: The Politician, Routledge, 1999
• M. Zimmerman, G. Schmeling, H. Hofmann, S. Harrison & C. Panayotakis (Edl.), Ancient Narrative, Barkhuis, 2002
• R. Beck, Beck on Mithraism: Collected Works With New Essays, Ashgate Publishing Limited, 2004
• J. H. Holden, A History of Horoscopic Astrology, American Federation of Astrology, 2006
• Royal genealogy of Mithradates III of Commagene at rootsweb (Ancestry.com)
• Royal genealogy of Aka II of Commagene at rootsweb (Ancestry.com)
• Genealogy of daughter of Tiberius Claudius Thrasyllus and Aka II of Commagene at rootsweb (Ancestry.com)
• Kommagene Kraliyet Ailesi

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• "Article on the life, works, and legacy of Thrasyllus". 4 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
• "Article on how Tiberius tested Thrasyllus by Shyamasundara Dasa". 8 Temmuz 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
• "Thrasyllus'un astrolojik yetenekleri imparator Tiberius tarafından test edilmiştir". 27 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. (Roma yıllıkları, P. Cornelius Tacitus - Kitap 1.6)