Canım Hoca Mehmed Paşa

Canım Hoca Mehmed Paşa Osmanlı denizcisi (d. 1640^{[kaynak belirtilmeli]} - ö. 1737, Kütahya). III. Ahmed saltanatında 18 Aralık 1714 - 14 Şubat 1717 döneminde; I. Mahmud saltanatında Haziran 1731 - Kasim 1731 ve 7 Mayıs 1733 - 14 Kasım 1736 dönemlerinde kaptan-ı derya görevi yapmıştır. Diğer kale muhafızlığı görevlerinde de bulunmuştur.^[1]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı kaynaklara göre Cezayir'de doğmuştur. Bir savaşta Venediklilere esir düşerek yedi yıl esir kalmış, Osmanlılar tarafından fidyesi verilmek suretiyle kurtarılmıştır.^[2]

Tersanede yetişmiş ve kalyon süvarisi ve kaptanı olmuştur. III. Ahmed döneminde Aralık 1714'te vezirlik verilerek kaptan-ı derya olmuştur. Mora kıyılarının düşmandan temizlenmesinde büyük başarıları olmuştur. Bir ara Korfu adasının kuşatılmasında yanlış iş gördüğünden 14 Şubat 1717'de Yedikule'de hapsedilmiştir.^[1]^[3]

Yine I. kaptan-ı deryalık zamanında Veziri zam Şehit Ali Paşa ile zıt gitmesinden dolayı kaptan-ı deryalıktan azledilerek Kandiye'ye sürgün edilmiş ve oradan oğlunun idare ettiği bir çektiryeye^[4] binerek Trablus ve Tunus taraflarına kaçarak oralarda bir hakimiyet tesis etmek istemiş ise de muvaffak olamayıp Cezayir'de ikamete gelmiştir.^[5] Daha sonra affedilmiş; 1718'de Koron Muhafızı ve 1726'da Hanya Muhafızı görevlerine tayin edilmiştir.^[1]

I. Mahmud döneminin başında ikinci kez kaptan-ı derya görevine getirilmiştir. Bu dönemin başında Patrona Halil ve zorbaları devletin her işine karışmaktaydılar ve Kasım 1730'da Patrona Halil sedaret kaymakamı olmak istemişti, Bunu önlemek için devlet ricali Canım Hoca Mehmet Paşa'dan bir plan yapması istemiş ve 25 Kasım'da bu plana uygun olarak Patrona Halil ve diğer elebaşıları saraya bir toplantıya çağrılıp bir baskınla öldürülmüşlerdir.

27 Mart 1731'de çıkan bir diğer yeniçeri isyanınında da Sadrazam Kabakulak İbrahim Paşa, Kaptanpaşa Canım Hoca Mehmet Paşa ve yeniçeri ağası sancağ-ı şerif altında toplanan askerlerle birlikte Etmeydanı'na isyancıların üzerine yürüyüp isyanı bastırmışlardır.

Canım Hoca Mehmet Paşa Kasım 1731'de kaptan-ı deryalık görevinden azledilmiştir..^[1]

Mart 1732'de Ağrıboz Muhafızı tayin edilmiştir.

7 Mayıs 1733'te üçüncü kez kaptan-ı derya görevi verilmiş ve bu görevde 1737'de azledilmesine kadar kalmıştır.^[1] Bu dönem sonlarında Osmanlı donanması Rusların 1736'da Azak Denizi ağzında elegeçirdikleri Azak Kalesine bağlı ve diğer nehir ağızlarındaki Rus deniz hareketlerini kontrol etmek için Sinop'ta bir filo kurulmuştur. Bu filo Canım Hoca Mehmet Paşa komutasında ilk olarak Dinyeper Nehri ağzına sefer yapmıştır.

Kaptan-ı deryalıktan 14 Kasım 1736'da azledilmesinden sonra Kütahya'ya sürgüne gönderilmiştir. O şehirde sürgünde iken 1737'de ölmüştür.^[1]

Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Zayıf zamanlarında Fransızlar'dan yardım gördüğü için ikbal zamanında Fransızlar'ın Türkiye'de nüfuzlarının artmasına çalışmıştır. Fransa Sefiri Marki dö Vilnov ile samimaâne görüşürmeler yapmıştır. Sicill-i Osmani'de

"Deniz işlerini bilir ve sadıktı"

olarak değerlendirilmiştir.^[1] Tabiaten başkaldıran biri olmakla beraber zarif bir zat idi. Azamet ve görkemi, zevk ve sefayı severdi. Mehmed Paşa İtalyancaya vakıf idi.^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.230 [1]
^ http://www.nevenedir.com/canım-hoca-mehmet-paşa---1673/37090/^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Ahmet Yesevi Üni. bilig dergisi, Bahar 2016/sayı 77, sayfa 34,35" (PDF). 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2017.
^ yelkenli fakat kürekle de idare edilen gemi
^ Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 225
^ Uzunçarşılı, İsmail H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 226

Askerî görevi
Önce gelen: Koca Bekir Paşa	Kaptan-ı Derya 7 Mayıs 1733 - 14 Kasım 1736	Sonra gelen: Laz Ali Paşa
Önce gelen: Abdi Paşa	Kaptan-ı Derya Haziran 1731 - Kasım 1731	Sonra gelen: Abdi Paşa
Önce gelen: İzmirli Süleyman Paşa	Kaptan-ı Derya 18 Aralık 1714 - 14 Şubat 1717	Sonra gelen: Moralı İbrahim Paşa

[sicilliosmani-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.230 [1]

[2] ttp://www.nevenedir.com/canım-hoca-mehmet-paşa---1673/37090/^{[ölü/kırık bağlantı]}

[3] "Ahmet Yesevi Üni. bilig dergisi, Bahar 2016/sayı 77, sayfa 34,35" (PDF). 25 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Şubat 2017.

[4] yelkenli fakat kürekle de idare edilen gemi

[5] Uzunçarşılı, İ. Hakkı, Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 225

[6] Uzunçarşılı, İsmail H. Kütahya Şehri, İstanbul Devlet Matbaası, 1932, s, 226

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

g t d Kaptan-ı deryalar
14. yüzyıl	Saruca Paşa
15. yüzyıl	Çavlı Bey Baltaoğlu Süleyman Bey Hamza Bey Has Yunus Bey Hadim İsmail Bey Kaptan Paşa Kasım Bey Yakub Bey Zağanos Paşa Veli Mahmud Paşa Gedik Ahmed Paşa Mesih Paşa Güveği Sinan Paşa Kara Nişancı Davud Paşa
16. yüzyıl	Küçük Davud Paşa Hersekzade Ahmed Paşa İskender Ağa Paşa Sinan Bey Cafer Ağa Parlak Mustafa Paşa Bayram Paşa Kurdoğlu Muslihiddin Reis Deryabey Süleyman Paşa Kemankeş Ahmed Paşa Barbaros Hayreddin Paşa Sokollu Mehmed Paşa Sinan Paşa Piyale Paşa Müezzinzade Ali Paşa Kılıç Ali Paşa Damat İbrahim Paşa Uluç Hasan Paşa Yusuf Sinan Paşa Damat Halil Paşa
17. yüzyıl	Mustafa Paşa Frenk Cafer Paşa Derviş Mehmed Paşa Hafız Ahmed Paşa Kayserili Halil Paşa Öküz Mehmed Paşa Güzelce Ali Paşa Kara Davud Paşa Niğdeli Mustafa Paşa Topal Recep Paşa Çatalcalı Hasan Paşa Canbolatzade Mustafa Paşa Bostancı Cafer Paşa Deli Hüseyin Paşa Kemankeş Kara Mustafa Paşa Siyavuş Paşa Uzun Piyale Paşa Silahdar Yusuf Paşa Koca Bekir Paşa Koca Musa Paşa Kara Musa Paşa Damat Fazlı Paşa Ammarzade Mehmed Paşa Voynuk Ahmed Paşa Bıyıklı Mustafa Paşa Haydarağazade Mehmed Paşa Hüsambeyzade Ali Paşa Koca Derviş Mehmed Paşa Çavuşzade Mehmed Paşa Kara Murad Paşa Dellak Mustafa Paşa Zurnazen Mustafa Paşa Firari Kara Mustafa Paşa Sarı Kenan Paşa Seydi Ahmed Paşa Topal Mehmed Paşa Çavuşzade Mehmed Paşa Kılavuz Ali Paşa Abdülkadir Paşa Merzifonlu Kara Mustafa Paşa Kaplan Mustafa Paşa Köse Ali Paşa Seydizade Mehmed Paşa Kara İbrahim Paşa Kaplan Mustafa Paşa Bozoklu Mustafa Paşa Musahip Mustafa Paşa Mısırlızade İbrahim Paşa Kalaylıkoz Hacı Ahmed Paşa Mezamorta Hüseyin Paşa Mısırlızade İbrahim Paşa Palabıyık Yusuf Paşa Amcazade Hüseyin Paşa
18. yüzyıl	Abdülfettah Paşa Aşçı Mehmed Paşa Küçük Osman Paşa Baltacı Mehmed Paşa Abdurrahman Paşa Veli Mehmed Paşa Moralı İbrahim Paşa Köse Ali Paşazade Mehmed Paşa Kirli Ahmed Paşa Hoca İbrahim Paşa Abaza Süleyman Paşa Aşçı Mehmed Paşa İzmirli Süleyman Paşa Canım Hoca Mehmed Paşa Hoca İbrahim Paşa Kaymak Mustafa Paşa Abdi Paşa Hacı Hüseyin Paşa Koca Bekir Paşa Laz Ali Paşa Fındıklılı Süleyman Paşa Elçi Mirahor Mustafa Paşa Hatibzade Yahya Paşa Pir Mustafa Paşa Ahmed Ratib Paşa Elçi Mirahor Mustafa Paşa Soğanyemez Mahmud Paşa Şehsuvarzade Mustafa Paşa Koca Bekir Paşa Durak Mehmed Paşa Melek Mehmed Paşa Karabağlı Süleyman Paşa Ali Paşa Abdülkerim Paşa Hacı Benli Mustafa Paşa Hacı Hasan Paşa Vezir Kethüdâsı Mehmed Paşa Sinek Mustafa Paşa Nişli Mehmed Paşa Hüseyin Hüsnü Paşa Tosun Mehmed Paşa Melek Paşa Eğribozlu İbrahim Paşa Mandalzade Hüsameddin Paşa Cafer Paşa Cezayirli Gazi Hasan Paşa Koca Yusuf Paşa Giritli Hüseyin Paşa Küçük Hüseyin Paşa
19. yüzyıl	Mehmed Kadri Paşa Bostancıbaşı Hafız İsmail Paşa Hacı Mehmed Paşa Hacı Salih Paşa Seydi Ali Paşa Râmiz Abdullah Paşa Çarhacı Ali Paşa Hafız Ali Paşa Kara Mehmed Paşa Koca Hüsrev Mehmed Paşa Ahmed Paşa Hasan Paşa Deli Abdullah Paşa Nasuhzade Ali Paşa Kara Mehmed Paşa Topal İzzet Paşa Pabuççu Ahmed Paşa Damat Gürcü Halil Rifat Paşa Çengeloğlu Tahir Mehmed Paşa Ahmed Fevzi Paşa Damad Mehmed Said Paşa Damad Mehmed Ali Paşa Topçubaşızade Mahmud Paşa Rıza Paşa Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa Kıbrıslı Mehmed Emin Paşa İngiliz Mustafa Paşa Ateş Mehmet Paşa Ahmed Vesim Paşa İbrahim Halil Paşa

Canım Hoca Mehmed Paşa Kimdir?