AT-6 Spiral

9K114 Shturm (Rusça 9К114 «Штурм»("shturm") Türkçesi "saldırı" ) SSCB tarafından geliştirilen SACLOS sınıfı radyo güdümlü bir tanksavar füzesidir. GRAU tarafından verilen ad ise 9K114.^[1] Füzenin NATO rapor adı ise AT-6 Spiraldir. Füzenin bilinen adı ise 9M114 Kokon (Türkçesi Koza).

Tasarımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Füze ayrıca AT-1 Snapper ve AT-3 Saggerde füzelerinin yapımından da sorumlu olan Kolomna Makina Tasarım Bürosu tarafından tasarlanmıştır. 1967 yılında Mi-24 savaş helikopteri tarafından kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Ancak Falanga sistemine sahip (AT-2 Swatter) füzesinin SACLOS güdümle sistemine dönüştürülmesi çalışmalarından ötürü bir süre tasarımı ertelenmiştir. Füze 1974 yılında tamamlanmış ve 1976 yılında ordu servisine girmiştir. Bu füze hiçbir Batı füzesinin doğrudan kopyası olmamakla beraber bazı özellikleriyle AGM-114 Hellfire füzesine benzemektedir.

Tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Füze birçok farklı ortamdan fırlatılabilir. Bunlar içerinde Mi-24V ve 1979 yapımı MT-LB türevi 9P149 tank imha edicide bulunmaktadır. Bu füze deniz kuvvetleri bünyesindeki gemilerden altılı fırlatma düzeneklerin içerisinden de atılmaktaydı.

Füze cam ile güçlendirilmiş plastik zarflarda taşınmakta ve fırlatılmaktaydı. Füze Soyuz NPO katı yakıtlı roket roket ile hareket etmekte, füze zarftan çıkarken küçük bir itici motor kullanmaktaydı.

Füze güdümleme sistemi olarak SACLOS radyo sinyalli bir düzenekten yararlanmaktaydı. Bu sayede füze kablo güdümlü füzelere nazaran daha hızlı yol almakta ve daha uzun menzille uçabilmekteydi. Kullandığı VHF sınıfı beş frekanslı bant ve iki kodlu sistem füzenin sinyal bozucu düzenekler ile düşürülmesini engellemekteydi. Füze fırlatma düzeneğinin KPS-53AV model 8x büyütmeli gündüz nişangahı ve lazer mesafe ölçeri bulunmaktaydı. Füze ateşlendikten sonra silahçı hedef vurulana kadar nişangah dürbününde bulunan çarpı işaretini hedef üzerinde tutmak zorundaydı. Bu izleme esnasında hedefin konumunda meydana gelebilecek değişiklikler radyo sinyalleri lel füzeye iletilmekteydi.

Füze silahçının aldığı hedefe çizgisinin üzerinden uçmaktaydı. Nişangahın sahip olduğu lazer mesafe ölçer sayesinde hedefe isabet edip patlamadan hemen önce alçalırdı. Bu sistem ile alçaktan ve yavaş uçmakta olan helikopterler düşürülebilmekte ancak bunu için füzenin doğrudan hedefe isabet etmesi gerekmekteydi.

1980'li ve 1990'lı yıllarda kodadı Passive Nova 1, 2 ve 3 olan ve Aberdeen Deneme Sahasında farklı Batılı Avrupa ülkelerinden satın alınan 120 adet AT-6 füzeyle yapılan deneme atışları yapılmıştır. Ancak sonuçlar tamamiyle hayal kırıklığı olmuştur. Füzelerin ancak %4ü 15 km/s hızla giden ve %11 ise duran hedefleri vurabilmiştir. Son modeller ile yapılan deneme atışlarında bu oran %24'e çıkmıştır.

Sovyet kaynakları ise bu füzelerin Sovyet-Afgan Savaşı sırasında %75 ila 80 arasında başarılı olduğunu belirtmektedir. Bunun yanında Mil tarafından 1995 yılında İsveçde yapılan tanıtım esnasında Mi-28A helikopterinden atılan Shturm ve Ataka füzelerinin çok yüksek isabet oranları yakalamıştır. Havada asılı duran helikopterden Shturm füzesini 900 metreden, 200 km/s hızla uçarken 4700 metreden Ataka füzelerini başarılı bir şekilde hedefine fırlatmıştır. Füzeler 1 metrelik sapma ile hedeflerini vurmuştur. [1] 23 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Bu iki kaynak arasındaki fark ise Amerikalıların denemesini yaptığı füzelerin eski modeller olmasından kaynaklanmaktadır. Sovyet yönetimi depolarında bulunan füzeleri yenilemiş ve 1994 yılında AT-6B ve C adlarıyla tekrar kullanıma almıştır.

Füzenin başka ülkeler ihracat fiyatı 1992 yılında adet başına $50,000'dır.

Genel özellikler (AT-6A Spiral)[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzunluğu: 1625 mm
Kanat açıklığı: 360 mm
Çapı: 130 mm
Fırlatma ağırlığı: 31.4 kg
Hızı: 345 m/s
Menzili: 400 m ila 5 km
Güdümleme sistemi: Radyo sinyal komutlu SACLOS
Savaş başlığı: 5.3 kg HEAT 400 mmlik RHA zırhı delebilir

Modelleri[değiştir | kaynağı değiştir]

9M114 AT-6 Spiral 1976 yılında servise girdi.
- 9M114 AT-6A Spiral Shturm SACLOS güdüm sistemi ile
  - 9M114M HEAT savaş başlığı ile
  - 9M114F Termobarik savaş başlığı ile.
- 9M114M1 AT-6B Spiral Shturm SACLOS 6 km menzilli. 7.4 kg savaş başlığı ile.
- 9M114M2 AT-6C Spiral Shturm SACLOS 7 km menzilli. 7.4 kg savaş başlığı ile.
9M120/9M120F/9A220O AT-9 Spiral-2 Shturm-VM - bakınız 9M120 Ataka-V