Ekonomi (bilim dalı)

A graph depicting Quantity on the X-axis and Price on the Y-axis — Arz ve talep modeli, ürün mevcudiyeti ve talep arasındaki dengenin bir sonucu olarak fiyatların nasıl değiştiğini açıklar.

Ana hatlar
Ekonomi

Bölgelere göre ekonomi Afrika · Kuzey Amerika Güney Amerika · Asya Avrupa · Okyanusya
Genel sınıflandırma
Mikroekonomi · Makroekonomi Ekonomik düşünce tarihi Metodoloji · Heterodoks
Teknikler
Matematiksel · Ekonometri Deneysel · Milli muhasebe
Dalları ve alt dalları
Davranışsal · Kültürel · Çevresel Büyüme · Gelişme · Tarih Uluslararası · Ekonomiler Monetarizm ve Finansal ekonomi Kamu ve Refah ekonomisi Sağlık · Çalışma · Yönetimsel İşletme · Bilgi · Oyun kuramı Endüstriyel organizasyon · Hukuk Tarım · Yeşil · Ekolojik Kent · Kırsal · Bölgesel Ekonomik coğrafya
Listeler
Kategoriler · Başlıklar · Ekonomistler
Ekonomi İdeolojileri Anarşizm · Kapitalizm · Liberalizm Komünizm · Korporatizm Faşizm · Solidarizm Piyasa sosyalizmi · Devletçilik · Merkantilizm Sanayi korumacılığı · Sosyalizm Sendika · Üçüncü görüş
Ekonomi:Kavram ve Tarihi
Bu kutu: görüntüle tartış değiştir

Ekonomi veya İktisat, mal ve hizmetlerin üretim, dağıtım ve tüketimini inceleyen sosyal bilimdir.^[1]^[2] Ekonomi, ekonomik aktörlerin davranış ve etkileşimlerine ve ekonomilerin nasıl işlediğine odaklanır. Mikroekonomi, bireysel ajanlar ve piyasalar, bunların etkileşimleri ve etkileşimlerin sonuçları da dahil olmak üzere ekonomideki temel unsurlar olarak görülen şeyleri analiz eden bir alandır. Bireysel aracılar arasında örneğin hane halkı, firmalar, alıcılar ve satıcılar yer alabilir. Makroekonomi, üretim, tüketim, tasarruf ve yatırımın etkileşim içinde olduğu bir sistem olarak ekonomi ve emek, sermaye ve toprak kaynaklarının istihdamı, para birimi enflasyonu, ekonomik büyüme ve bu unsurlara etkisi olan kamu politikaları gibi ekonomiyi etkileyen faktörleri analiz eder.

Ekonomideki diğer geniş ayrımlar arasında "olanı" tanımlayan pozitif ekonomi ile "olması gerekeni"^[3] savunan normatif ekonomi, ekonomi teorisi ile uygulamalı ekonomi, rasyonel ekonomi ile davranışsal ekonomi ve ana akım ekonomi ile heterodoks ekonomi arasındaki ayrımlar yer alır.^[4]

Metodoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuramsal araştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana akım ekonomi teorisi, çeşitli kavramları kullanan a priori nicel ekonomik modellere dayanır. Teori tipik olarak ceteris paribus varsayımıyla ilerler, bu da söz konusu değişken dışındaki açıklayıcı değişkenlerin sabit tutulması anlamına gelir. Teoriler oluşturulurken amaç, en azından bilgi gereksinimleri açısından basit, tahminler açısından daha kesin ve önceki teorilere kıyasla ek araştırma üretme açısından daha verimli olan teoriler bulmaktır.^[5]

Ampirik araştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Ekonomik teoriler, büyük ölçüde ekonomik veriler kullanılarak ekonometri yoluyla sıklıkla ampirik olarak test edilir.^[6]

Ekonomi biliminin dalları[değiştir | kaynağı değiştir]

Mikroekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Mikroekonomi, bir pazar yapısını oluşturan varlıkların pazar sistemi oluşturmak için pazarda nasıl etkileşime girdiğini inceler. Bu kuruluşlar, genellikle ticarete konu olan birimlerin kıtlığı ve düzenleme altında faaliyet gösteren, çeşitli sınıflandırmalara sahip özel ve kamuya açık oyuncuları içerir. Ticareti yapılan ürün, elma gibi somut bir ürün veya onarım hizmeti, hukuk danışmanlığı veya eğlence gibi bir hizmet olabilir.

Makroekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Makroekonomi, genel denge teorisinin basitleştirilmiş biçimini kullanarak, büyük toplamları ve bunların etkileşimlerini "yukarıdan aşağıya" açıklamak için ekonomiyi bütün olarak inceler.^[7] Bu tür toplamlar, milli gelir ve çıktıyı, işsizlik oranı ve fiyat enflasyonu ve toplam tüketim ve yatırım harcamalarını ve bunların bileşenleri gibi alt kümeleri içerir. Ayrıca para politikası ve maliye politikası’nın etkilerini de inceler.

Makroekonomik modelde ekonomide paranın dolaşımı. Bu modelde doğal kaynaklar kullanımı ve atık oluşumu (sera gazıları gibi) dahil edilmemiştir.

En azından 1960'lardan bu yana makroekonomi, oyuncuların rasyonelliği, piyasa bilgilerinin verimli kullanımı ve eksik rekabet dahil olmak üzere sektörlerin mikro tabanlı modellemesine ilişkin daha çok bütünleşmeyle tanımlandı.^[8] Bu, aynı konudaki tutarsız gelişmeler hakkında uzun süredir devam eden bir endişeyi ele almıştır.^[9]

Makroekonomik analiz, milli gelirin uzun vadeli seviyesini ve büyümesini etkileyen faktörleri de dikkate alır. Bu tür faktörler arasında sermaye birikimi, teknolojik değişim ve işgücü büyümesi vardır.^[10]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Krugman, Paul; Wells, Robin (2012). Economics (3. bas.). Worth Publishers. s. 2. ISBN 978-1464128738.
^ Backhouse, Roger (2002). The Penguin history of economics. Londra. ISBN 0-14-026042-0. OCLC 59475581. 30 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022. The boundaries of what constitutes economics are further blurred by the fact that economic issues are analysed not only by 'economists' but also by historians, geographers, ecologists, management scientists, and engineers.
^ Friedman, Milton (1953). "The Methodology of Positive Economics". Essays in Positive Economics. University of Chicago Press. s. 5.
^ Caplin, Andrew; Schotter, Andrew, (Ed.) (2008). The Foundations of Positive and Normative Economics: A Handbook. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-532831-8.
^ "The Methodology of Positive Economics by Milton Friedman". www.marxists.org. 2 Eylül 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022.
^ Hashem, M. Pesaren (1987). "Econometrics". Eatwell, John; Milgate, Murray; Newman, Peter (Ed.). The New Palgrave Dictionary of Economics. The New Palgrave: A Dictionary of Economics. II (first bas.). s. 8. doi:10.1057/9780230226203.2430. ISBN 978-0-333-78676-5. 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2017.
^ "economics | Definition, History, Examples, Types, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022.
^ Ng, Yew-Kwang (May 1992). "Business Confidence and Depression Prevention: A Mesoeconomic Perspective". The American Economic Review. 82 (2): 365-371. ISSN 0002-8282. JSTOR 2117429.
^ Howitt, Peter M. (1987). "Macroeconomics: Relations with microeconomics". Eatwell, John; Milgate, Murray; Newman, Peter (Ed.). The New Palgrave Dictionary of Economics. ss. 273-276. doi:10.1057/9780230226203.3008. ISBN 978-0-333-78676-5. 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2017.
^ Blaug (2017), s. 349.

[1] Krugman, Paul; Wells, Robin (2012). Economics (3. bas.). Worth Publishers. s. 2. ISBN 978-1464128738.

[2] Backhouse, Roger (2002). The Penguin history of economics. Londra. ISBN 0-14-026042-0. OCLC 59475581. 30 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022. The boundaries of what constitutes economics are further blurred by the fact that economic issues are analysed not only by 'economists' but also by historians, geographers, ecologists, management scientists, and engineers.

[3] Friedman, Milton (1953). "The Methodology of Positive Economics". Essays in Positive Economics. University of Chicago Press. s. 5.

[4] Caplin, Andrew; Schotter, Andrew, (Ed.) (2008). The Foundations of Positive and Normative Economics: A Handbook. Oxford University Press. ISBN 978-0-19-532831-8.

[5] "The Methodology of Positive Economics by Milton Friedman". www.marxists.org. 2 Eylül 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022.

[6] Hashem, M. Pesaren (1987). "Econometrics". Eatwell, John; Milgate, Murray; Newman, Peter (Ed.). The New Palgrave Dictionary of Economics. The New Palgrave: A Dictionary of Economics. II (first bas.). s. 8. doi:10.1057/9780230226203.2430. ISBN 978-0-333-78676-5. 24 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ekim 2017.

[7] "economics | Definition, History, Examples, Types, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 15 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Eylül 2022.

[8] Ng, Yew-Kwang (May 1992). "Business Confidence and Depression Prevention: A Mesoeconomic Perspective". The American Economic Review. 82 (2): 365-371. ISSN 0002-8282. JSTOR 2117429.

[9] Howitt, Peter M. (1987). "Macroeconomics: Relations with microeconomics". Eatwell, John; Milgate, Murray; Newman, Peter (Ed.). The New Palgrave Dictionary of Economics. ss. 273-276. doi:10.1057/9780230226203.3008. ISBN 978-0-333-78676-5. 17 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Ekim 2017.

[FOOTNOTEBlaug2017349-10] Blaug (2017), s. 349.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d İktisat (Ekonomi)
Makroekonomi	Adaptif beklentiler · Arz esnekliği · Toplam talep · Ödemeler dengesi · İş döngüsü · Sermaye kaçışı · Kapasite kullanımı · Merkez bankası · Tüketici güveni · Döviz · Talep şoku · Dinamik stokastik genel denge · İktisadi gösterge · Efektif talep · Keynes'in Genel Teorisi · Büyük Buhran · Büyüme · Hiperenflasyon · Enflasyon · Yatırım · Faiz oranı · IS-LM modeli · Mikrotemeller · Para · Para politikası · Milli muhasebe · NAIRU · Kâr oranı · Satın alma gücü paritesi · Rasyonel bekleyişler · Resesyon · Tasarruf · Stagflasyon · Arz şoku · İşsizlik
Mikroekonomi	Toplama · Bütçe · Tüketici · Dışbükeylik · Maliyet-fayda analizi · Dağıtım · Dara kaybı · Düopol · İktisadi denge · Ölçek iktisatları · Kapsam iktisatları · Elastikiyet · Takas · Beklenen fayda · Dışsallık · Firmalar · Genel denge · Aile · Bilgi · Kayıtsızlık eğrileri · Zamanlararası seçim · Marjinal maliyet · Piyasa başarısızlığı · Pazar yapısı · Tekel · Monopson · Oligopol piyasası · Fırsat maliyeti · Tercih · Fiyat · Üretim · Kâr · Kamusal mal · Ölçeğe göre getiri · Risk · Kıtlık · Eksiklik · Sosyal seçim · Batık maliyet · Arz & talep · Fazlalık · Belirsiz · Fayda · Refah
Alt dallar	Uluslararası · Gelişme · Çalışma · Çevre · Kurumsal · Davranışsal · Deneysel · Normatif · Pozitif · Finansal · Sanayi kuruluşu · Maliye · Psikoloji · Sosyoloji · Coğrafya · Hukuk ve iktisat · Siyasi
Metodoloji	Matematiksel ekonomi · Ekonometri · İktisadi veri · Deneysel iktisat · Hesaplamalı iktisat · Heterodoks iktisat
Ekonomik düşünce tarihi	Antik iktisadi düşünce · Klasik ekonomi · Marksist iktisat · Neoklasik iktisat · Kurumsal iktisat · Keynesyen ekonomi · Chicago İktisat Okulu · Avusturya İktisat Okulu
Kimi ekonomistler	Adam Smith · Vilfredo Pareto · Francis Ysidro Edgeworth · John Maynard Keynes · Joseph Schumpeter · Jacob Marschak · Harold Hotelling · Milton Friedman · John von Neumann · Ragnar Frisch · Tjalling Koopmans · Paul Samuelson · Kenneth Arrow · Herbert A. Simon · daha fazlası
Kategori

g t d Sosyal bilimler
Ana dallar	Antropoloji Arkeoloji Coğrafya Dilbilim Eğitim bilimleri Ekonomi Filoloji Hukuk İletişim bilimleri İşletme Kriminoloji Müzikoloji Nümismatik Psikoloji Siyaset bilimi Sosyoloji Tarih Uluslararası ilişkiler
Disiplinler arası	Antrozooloji Beşeri coğrafya Kültür tarihi Psikoloji felsefesi Siyasi ekoloji Siyasi ekonomi Tarih felsefesi

İktisat ne demektir