Zbigniew Kabata
Doğum	17 Mart 1924(1924-03-17)
Ölüm	4 Temmuz 2014 (90 yaşında)
Milliyet	Polonyalı
Mezun olduğu okul(lar)	Aberdeen Üniversitesi
Evlilik	Mary Ann Montgomery (e. 1953)
Kariyeri
Dalı	parazitolog
Tez	(1959)

Zbigniew 'Bob' Kabata, CM (17 Mart 1924 - 4 Temmuz 2014) Polonyalı bir parazitolog, II. Dünya Savaşı sırasında Polonya Armia Krajowa gazisi,^[1] şair, balıkçı, çevirmen ve bilim yöneticisidir.^[2]

Erken dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Kabata, 17 Mart 1924'te Polonya'nın Jeremicze kentinde asker bir ailede dünyaya geldi.^[2] 1937'de Lviv'deki Mareşal Józef Piłsudski Askeri Akademisine öğrenci olarak girdi.

II. Dünya Savaşı[değiştir | kaynağı değiştir]

1939'da Nazi güçleri tarafından Polonya'nın işgalinden sonra Kabata, Armia Krajowa'ya katıldı ve işgalci güçlere karşı savaştı.^[2] Birimi, yaklaşık 200 mahkumun serbest bırakılmasıyla sonuçlanan iki Gestapo hapishanesine yapılan saldırılardan sonra ünlendi. Kabata, cesaretinden dolayı birçok kez anılmıştır. Direnişte bulunduğu süre boyunca Kabata, Polonya silahlı kuvvetlerini onurlandıran birkaç vatansever şiir yazdı. En ünlü eseri Yeraltı Ordusu, Polonyalı savaşçı topluluğunun resmi olmayan marşı oldu ve çok sayıda Polonya savaş anıtına yazılmıştır.

Polonya'da Nazi kuvvetlerinin yenilgisinden sonra Kabata, İtalya'daki Polonya 2. Ordu Kolordusu'na katılmak için Sovyet hatlarından cesur bir kaçış yaptı ve 3. Bölük, 1. Karpat Tüfek Birliği'nde (ünlü "Tobruk Sıçanları") bir tüfek müfrezesine komuta etti.^[2]

Savaştan sonra[değiştir | kaynağı değiştir]

Terhis edildikten sonra, İtalya Müttefiklerle bir barış anlaşması imzalayıp Kuzey Denizi trol teknelerinde güverte görevlisi olarak iş bulduğunda Büyük Britanya'ya transfer edildi. Kabata, deniz yaşamına hayran kaldı ve bir zooloji derecesi için okula kaydoldu. Mezun olduktan sonra Aberdeen'deki Balıkçılık Laboratuvarı'nda balık parazitoloji uzmanı olarak çalışmaya başladı ve aynı zamanda Aberdeen Üniversitesi'nden PhD (1959) ve D.Sc. (1966) dereceleri aldı. Bu dönemde Kabata, çeşitli parazitlerin ve hastalıkların yaygınlığının incelenmesiyle ayrı balık popülasyonlarının belirlenebileceği fikrini geliştirdi. Popülasyonların tanımlanması, balıkçılık biliminin ayrılmaz bir parçasıdır.^[2]

Eylül 1953'te, o zamanlar hala bir lisans öğrencisi olan Kabata, İrlandalı bir doktor olan Mary Ann Montgomery ile evlendi. Çiftin 1954'te Marta adında bir kızı ve 1956'da Andrzej adında bir oğlu oldu.

1960'larda Dr Kabata, balık biyolojisi ve parazitoloji üzerine bir dizi Rusça metni tercüme etti. Bu süre zarfında, 1979'da Ray Society tarafından yayımlanan The Parasitic Copepoda of British Fishes (0-903874-05-9) adlı ana eseri üzerinde çalışmaya başladı.^[2] Taksonomide ufuk açıcı bir çalışma olan bu kitap, kopepod parazitlerinin karmaşık morfolojisinin elle çizilmiş 2.000'den fazla orijinal resmini içeriyor.

1967'de Kabata, Britanya Kolumbiyası, Nanaimo'daki Pacific Biological Station'a taşındı ve burada Deniz Balıkçılığı Bölümünün başkanı oldu.^[2]

4 Temmuz 2014'te öldü.^[3]

Ödüller ve tanınma[değiştir | kaynağı değiştir]

Parazitoloji alanına olağanüstü katkısı, en önemlisi yaratıcı bir şekilde kopepod olarak adlandırılan Bobkabata kabatabobus da dahil olmak üzere 22 taksona soyadı verildi. International Commission on Zoological Nomenclature yayın kurulunda 15 yıl görev yaptı.

Kabata, Polonya ordusunda yarbay rütbesine sahipti ve Polonya'nın en yüksek nişanlarından biri olan Polonia Restituta Nişanı Büyük Komutan Haçı ile ödüllendirildi. Savaş sırasındaki istisnai kahramanlık için Virtuti Militari Nişanı Gümüş Haç, iki kez Cesaret Haçı, Savaş Madalyası (üç çubuk), Yeraltı Ordusu Haçı, Partizan Haçı ve Ülkenin Savunmasına Katkılarından dolayı Altın Madalya ile ödüllendirildi.

Dünya bilimine katkılarından dolayı Kanada Zoologlar Derneği'nden A. Wardle Madalyası, Polonya Parasitolojik Derneği'nden K. Janicki Madalyası ve Polonya, Gdynia'daki Deniz Balıkçılığı Enstitüsü'nden K. Demel Madalyası aldı. Diğer ödüller arasında dört bilimsel topluluğa fahri üyelik, Polonya Tarım Üniversitesi'nden (1993) bir fahri D.Sc. Szczecin,^[4] Kanada, BC, Malaspina University College'dan (2002) fahri D.Litt. ve American Society of Parasitologists'ten Eminent Parasitologist Ödülü (2004) almıştır.^[4] Ayrıca 2000 yılında Polonya'nın Sandomierz şehri tarafından fahri vatandaş ilan edildi. Kanada Hukuk Derneği, Göçmenlik Şubesi, Nisan 2002'de ona yeni başlatılmış olan Göçmen Başarı Ödülü verdi. 2007'de Kanada Nişanı üyesi oldu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]