Yunanistan'da yargı teşkilatı

Yunanistan'ın yargı sistemi, ülkenin anayasal olarak kurulmuş mahkeme sistemidir.^[1]

Yargı sisteminin bağımsızlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanistan'da anayasa, yargı sisteminin bağımsızlığını kesin olarak tesis etmiştir.

Yüksek Mahkemelerin başkanlarını hükûmet atamaktadır (Adalet Bakanlığı).^[2] Yargı sisteminin ve kararlarının hükûmet tarafından manipüle edilmesi, sistemin bağımsızlığını ihlal eden yaygın bir olgudur.

Profesyonel hâkimlerin seçimi ve atanması[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanistan Ulusal Hâkimler Okulu (ESDI), Adalet Bakanı tarafından denetlenen Selanik merkezli bir eğitim kurumudur.

İdare, hukuk ve ceza mahkemeleri, Danıştay ve Sayıştay ile kamu adli görevlileri kadrolarına atanacak kişileri seçmek, yetiştirmek ve eğitmek amacıyla 2236/1994 sayılı kanuna dayanılarak kurulmuştur. 1995 yılında faaliyete başlayan okulun eğitimi bir yıl sürmektedir. Okula kabul edilmek için hukuk fakültesi mezunlarının önce stajlarını tamamlamaları, ruhsatlarını almaları ve ardından kabul edilmek için gereken sınavları geçmeleri gerekmektedir.^[3]

Yükselmeler ve yerleştirmeler yargı kurulları tarafından düzenlenirken Yüksek Mahkemelerin başkanlarını Bakanlar Kurulu atar.

Yunanistan yargı sisteminin üç kategorisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Anayasa'ya göre mahkemeler üç kategoriye ayrılmaktadır: hukuk mahkemeleri, ceza mahkemeleri ve idare mahkemeleri. Yunanistan yargı sisteminde yargı ayrılığı vardır. Yani İdare Hukuku'na ilişkin ayrı bir yargı örgütü bulunmaktadır. Yargıtay, hukuk ve ceza davaları ile ilgili olarak temyiz incelemesi yapar. Danıştay ise idari davalarla ilgili olarak en üst düzey yargı organıdır ve idari işlemlerin hukuka uygunluğunu denetler. Dolayısıyla, Yunan hâkimler bu iki koldan birine aittir.

Sonuç olarak bir idari hâkimin bir ceza veya hukuk davasına bakma yetkisi yoktur. Aynı şekilde adli hâkimler de hukuk ve ceza davalarıyla ilgilenirken idari bir davaya bakma yetkileri bulunmamaktadır.

Hukuk mahkemeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Hukuk davaları:

İlk derece mahkemelerinde, kanunda ihtilaflı konunun tahmini değerine göre, Bölge Mahkemeleri veya Asliye Mahkemeleri tarafından görülür.
İlk derece mahkemelerinin verdiği kararlar Asliye Mahkemeleri veya İstinaf Mahkemeleri tarafından denetlenir.
İstinafın verdiği kararlara karşı da gidilebilecek yer Yargıtay'dır. Yargıtay kararları geri alınamaz. Yargıtay, bir alt mahkemenin yasayı veya usul ilkelerini ihlal ettiği sonucuna varırsa, davanın bir alt mahkeme tarafından yeniden görülmesini emredebilir.

Ceza mahkemeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ceza davaları:

Ağır suçlar, ilk derecede "karma" İlk Derece Mahkemesi tarafından görülür ve bu kararların denetimini "karma" İstinaf Mahkemesi yapar. "Karma" terimi, hâkimlerin ve jüri üyelerinin katılımını ifade eder. Bu "karma" mahkemelerde, ilk derece ve temyizden olmak üzere üç profesyonel hâkim ile birlikte dört jüri üyesi yer alır. Bir anayasal hüküm, belirli suçların "karma" mahkemelerin yargı yetkisinden muaf tutulmasına izin vermektedir. Bu suçlar, ilk aşamada üç üyeli Yargıtay tarafından, ikinci aşamada ise beş üyeli Yargıtay tarafından herhangi bir jüri üyesinin katılımı olmaksızın yargılanmaktadır. Örneğin, 17 Kasım Devrimci Örgütü üyeleri bu usule göre yargılanmıştır. Çünkü terör veya organize suçlar "karma" mahkemelerin değil, Yargıtay'ın yetkisine aittir.

Yargıtay, karma olup olmadığına bakmaksızın mahkemenin kararına karşı yazılan temyiz dilekçesini inceler ve alt mahkemenin yasayı veya usul ilkelerini ihlal ettiği sonucuna varırsa davanın ilgili mahkeme tarafından yeniden görülmesini emredebilir.

Kabahat suçları ilk aşamada Kabahatler Mahkemesinde, ikinci aşamada ise Yargıtay'da görülür. Yargıtay'ın nihai kararına karşı temyiz yetkisi mümkündür.
İhlal suçları Sulh Ceza Mahkemesinde görülür

İdari yargı[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir idari işlem ya esasa göre gerçekleşir ya da esasa uygun olmadan gerçekleşir. Birinci durumdaki idari işlemlere karşı yapılan itirazlar İdare Mahkemelerinin görev alanına girer. Diğer tüm idari işlemler için iptal ilamına ilişkin kanun yoluna başvurulmakta olup yargı yetkisi Danıştay'a veya İdari İstinaf Mahkemesi'ne aittir.

İdari makamların idare hukuku alanındaki faaliyetlerinden kaynaklanan uyuşmazlıkları çözümlenir. Ara ve üst derece mahkemelerinde Danıştay bu fiilleri yargılama ile yetkilidir. Tüm idare mahkemelerinin kararlarına karşı temyiz mercii Danıştay'dır.

Sayıştay da aynı zamanda bir yüksek idare mahkemesidir ve yargı yetkisi belirli belirli alanlarda (örneğin, devlet ile memurlar arasındaki emekli maaşlarına ilişkin anlaşmazlıklar) sınırlıdır. Kararları geri alınamaz ve Danıştay'ın denetimi dışındadır.

Yasaların anayasal denetimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Yunanistan yargı sistemine göre, her mahkeme bir yasal hükmün Anayasa'ya uygun olup olmadığına karar verme yetkisine sahiptir. Bu yargısal hak, "yoğunlaştırılmış" denetime karşıt olan sözde "yaygın" anayasallık denetimini oluşturur. Bu denetim sistemi İtalya, Almanya ve hatta bir Anayasa Konseyi olan Fransa gibi Yüksek Anayasa Mahkemesi bulunan çoğu Avrupa ülkesinde mevcuttur. Yunanistan'da böyle bir mahkeme bulunmadığından, bir kanun hükmünün anayasaya uygunluğu konusunda karar vermede tüm mahkemeler yetkili kabul edilmektedir.

Tartışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

2000'lerin sonlarında avukatlar, hâkimler ve Yunanistan Kilisesi temsilcilerinden oluşan Paradikastiko örgütü skandalı gibi çeşitli yolsuzluk vakaları sıklıkla ortaya çıkmıştır.^[4]^[5]