William Hartnell

William Hartnell
William Hartnell
	1946'da Hartnell
Doğum	8 Ocak 1908; Londra, İngiltere
Ölüm	23 Nisan 1975 (67 yaşında); Kent, İngiltere
Diğer ad(lar)ı	William Henry Hartnell
Etkin yıllar	1925-1973
Evlilik	Heather McIntyre; (e. 1929; ö. 1975)
Çocuk(lar)	1
Ebeveyn(ler)	Lucy Hartnell (Anne)

William Henry Hartnell (8 Ocak 1908,^[1] İngiltere - 23 Nisan 1975, İngiltere), İngiliz aktör. Doctor Who'daki "Birinci Doktor" rolü ile tanınmaktadır.

Çocukluğu ve gençliği[değiştir | kaynağı değiştir]

William Henry Hartnell, St Pancras, Londra, İngiltere'de bekar bir anne olan Lucy Hartnell'in tek çocuğu olarak doğdu. Hartnell, ne kadar izini bulmak için çabaladıysa da doğum sertifikasındaki bilgileri boş bırakılmış olan babasının kimliğini asla öğrenemedi.

Kısmen bir bakıcı anne tarafından yetiştirilen Hartnell, tatillerinin çoğunu Devon'da annesinin çiftçi ailesinin yanında geçirdi ve onlardan biniciliği öğrendi.^[2] O, aynı zamanda moda tasarımcısı Norman Hartnell'in ikinci kuşak kuzeniydi.^[3]

Okulu başarı şansı olmadan bitirdi ve küçük suçlara karıştı.^[4] 14 yaşındayken bir erkekler boks kulübü aracılığıyla^[5] sonradan gayriresmî koruması olacak olan sanat koleksiyoneri Hugh Blaker ile tanıştı, ona jokeylik eğitimi ayarladı ve onun Italia Conti Academy'e girmesine yardım etti.^[6] Tiyatro Blaker'ın tutkusuydu ve Hartnell'in Imperial Service College'ta eğitim görmesine önayak oldu, ancak Hartnell onların eleştirilerini fazla kısıtlayıcı bulup kaçtı.^[2]

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Hartnell, 1925'te^[2] tiyatroya Frank Benson'ın emrinde genel sahne görevlisi olarak çalışarak girdi.^[4]^[7] Venedik Taciri (1926), Julius Caesar (1926), Size Nasıl Geliyorsa (1926), Hamlet (1926), Fırtına (1926) ve Macbeth (1926) gibi çeşitli Shakespeare oyunlarında yer aldı. Sonra She Stoops to Conquer (1926), School for Scandal (1926) ve Good Morning, Bill (1927) oyunlarında da oynadı. Ardından Robert Neilson Stephens ve E. Lyall Swete tarafından yazılmış olan Miss Elizabeth's Prisoner (1928) oyununda da oynadı. Bu oyunda bir sonraki sene evleneceği aktris Heather McIntyre da rol alıyordu.^[6]^[8] Oynadığı 60'tan fazla filmden ilki Say It With Music (1932) idi.

Kariyerinde radyo çalışmaları da yer alıyordu ve bilinen en eski performansı -Chinese Moon Party'nin bir performansı - BBC tarafından 11 Mayıs 1931'de yayımlandı.^[9]

II. Dünya Savaşı çıkınca Hartnell, İngiliz Kara Kuvvetleri'nde Tankçı bölüklere hizmet etti, ama 18 ay sonra sinir krizi geçirdiği için çürüğe çıktı ve aktörlüğe geri döndü.^[6] 1942'de Noël Coward filmi In Which We Serve'de Albert Fosdike rolünü oynadı. İlk çekim gününe geç geldiği için Coward tarafından bütün film ekibinin önünde azarlandı, herkese özür diletildi ve sonra kovuldu. Birinci yardımcı yönetmen olan Michael Anderson bu rolü aldı.^[10]

Hartnell, The Way Ahead (1944) filminde sert Çavuş Ned Fletcher rolünü alana kadar komedi rollerinde oynamaya devam etti.^[7] Ondan sonraki kariyerinde bir hep polis, asker ve eşkiya rollerini oynadı. Bu tarz rollerin üzerine yapışması Hartnell'i rahatsız etmişti, çünkü komedilerde bile hep "ağır" rolleri alıyordu. 1958'de Carry On Sergeant filminde çavuş rolünü oynadı. Peter Sellers'ın başrolde oynadığı The Mouse That Roared (1959) filmindeyse başka bir asker olan Will Buckley rolünde oynadı. Boulting Kardeşler'in yönettiği ve yine Sellers'ın oynadığı Heavens Above! (1963) filmindeyse encümen üyesi rolünde oynamıştı.

Televizyondaki ilk düzenli rolü 1957'de The Army Game'de Başçavuş Percy Bullimore rolüydü. İlk sezon bitince diziyi bıraktı ve 1961'de final sezonu için döndü. Yine, komedi dizisi olduğu hâlde "sert adam" rolünde oynuyordu. Ayrıca This Sporting Life (1963) filminde "Dad" lakaplı yaşlanan bir ragbi yetenek avcısı olarak yardımcı bir rolde oynadı ve duygusal bir performans gösterdi.^[7]

Doctor Who (1963–66)[değiştir | kaynağı değiştir]

BBC'de Doctor Who adında bir bilimkurgu dizisi hazırlamakta olan prodüktör Verity Lambert, Hartnell'in This Sporting Life'taki performansını fark edip ona başrolde oynamayı teklif etti. Hartnell, her ne kadar başta, filmlerdeki başarısının da etkisiyle^[11] kendisine çocuk dizisi olarak lanse edilen bu dizide oynamaya çekimser yaklaştıysa da Lambert ve yönetmen Waris Hussein'in iknaları sonucunda kendisini meşhur eden bu en bilindik rolünü oynamayı kabul etti. Sonraları Hartnell bu rolü üzerine yapışan sert asker rollerinden kendisini uzaklaştırdığı için ve bu karakter -iki torunu dahil- çocukların gözüne girmesini sağlayacağı için kabul ettiğini açıklayacaktı. Doctor Who'nun kendisinin oynadığı ilk bölümü 23 Kasım 1963'te yayımlandı.^[12]

Doctor Who, 1966'ya dek Hartnell'e bölüm başına 315£'lik (2018'de 5.764£'e denk) düzenli bir maaş sağlamıştı. Ancak baş rolü paylaştığı oyuncular Anneke Wills ve Michael Craze aynı zamanda bölüm başına sırayla £68 ve £52 kazanıyordu.^[13] Doktor rolünde oynadığı süre boyunca Hartnell, karakteri uzun saçlı olduğu için peruk takarak oynadı.^[14]

Hartnell'in sağlık durumunun kötüleşmesi (arteriyosklerozdan muzdaripti) cümlelerini ezberleme yetkesini etkilemeye başlamıştı ve Verity Lambert'ın ayrılmasının ardından gelen yeni prodüksiyon ekibiyle ilişkileri kötüydü. Doctor Who'yu 1966'da bıraktı.^[14]^[15] O ayrılınca dizinin prodüktörünün aklına bir fikir gelmişti. Doktor uzaylı olduğu için dış görünüşünü istediği gibi değiştirebiliyordu ve kendini bu şekilde yeniliyordu. İkinci Doktor'u Hartnell'in kendisi şu sözleriyle tavsiye etti: "İngiltere'de bu rolü devralacak sadece bir adam var, o da Patrick Troughton". The Tenth Planet'ın onuncu bölümünde Birinci Doktor, Thornton'ın İkinci Doktor'una dönüştü.^[16]

BBC, 1970'ların başında eski dizileri temizlediği için Hartnell'ın oynadığı bölümlerin çoğu BBC Arşivleri'nde eksiktir.

Yaşlılığı ve vefatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hartnell'ın sağlığı 1970'lerin başlarında kötüleşti ve 1974'te kalıcı olarak hastaneye alındı. 1975'in başında serebrovasküler hastalık sebebiyle birkaç defa felç geçirdi ve 23 Nisan 1975'te, 67 yaşındayken uykusunda kalp krizi sebebiyle hayata gözlerini yumdu.^[17] Naaşı yakılan aktörün külleri Kent'te bir mezarlığa gömüldü.

Hartnell, 9 Mayıs 1929'dan ölene kadar Heather McIntyre'la evli kaldı. Tek çocukları olarak Heather Anne adında bir kızları^[4] ve iki de torunları oldu.^[13] Hugh Blaker'ın hemen yanındaki 51 Church Street, Isleworth adresinde yaşadıktan sonra Hartnell ailesi Thames Ditton Adası'nda yaşadı. 1960'lardaysa Mayfield, Sussex'te bir kır evine taşındılar. Hayatlarının son yıllarını Marden, Kent'teki Sheephurst Lane'de geçirdiler.

Eşi Heather Hartnell 1984'te öldü.

Filmografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Say It with Music (1932)
I'm an Explosive (1933)
Follow the Lady (1933)
The Lure (1933)
Swinging the Lead (1934)
The Perfect Flaw (1934)
Seeing is Believing (1934)
Old Faithful (1935)
While Parents Sleep (1935)
The Guv'nor (1935)
Nothing Like Publicity (1936)
Parisian Life (1936)
The Crimson Circle (1936)
The Shadow of Mike Emerald (1936)
Midnight at Madame Tussaud's (1936)
Farewell Again (1937)
They Drive by Night (1938)
Too Dangerous to Live (1939)
Murder Will Out (1939)
They Came by Night (1940)
Freedom Radio (1941)
The Peterville Diamond (1942)
Flying Fortress (1942)
They Flew Alone (1942)
Suspected Person (1942)
The Goose Steps Out (1942)
Sabotage at Sea (1942)
The Bells Go Down (1943)
The Dark Tower (1943)
Strawberry Roan (1944)
Headline (1944)
The Way Ahead (1944)
The Agitator (1945)
Strawberry Roan (1945)
Murder in Reverse (1945)
Appointment with Crime (1946)
Odd Man Out (1947)
Brighton Rock (1947)
Temptation Harbour (1947)
Escape (1948)
Now Barabbas (1949)
The Lost People (1949)
Double Confession (1950)
The Dark Man (1951)
The Magic Box (1952)
The Ringer (1952)
The Pickwick Papers (1952)
The Holly and the Ivy (1952)
Will Any Gentleman...? (1953)
Footsteps in the Fog (1955)
Josephine and Men (1955)
Tons of Trouble (1956)
Private's Progress (1956)
Doublecross (1956)
Hell Drivers (1957)
Yangtse Incident (1957)
The Hypnotist (1957)
Date with Disaster (1957)
Carry On Sergeant (1958)
On the Run (1958)
Strictly Confidential (1959)
The Desperate Man (1959)
The Night We Dropped a Clanger (1959)
Shake Hands with the Devil (1959)
The Mouse That Roared (1959)
Jackpot (1960)
And the Same to You (1960)
Piccadilly Third Stop (1960)
The World Ten Times Over (1963)
Heavens Above! (1963)
This Sporting Life (1963)
To Have and to Hold (1963)
Tomorrow at Ten (1964)

Televizyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Douglas Fairbanks, Jr., Presents (1955)
London Playhouse "The Inward Eye" (1955)
The Errol Flynn Theatre "The Red Geranium" (1956)
A Santa For Christmas (1957)
The Army Game (1957–1958)
Probation Officer "Episode No.1.28" (1959)
The Flying Doctor "The Changing Plain" (1959)
Dial 999 (1958–59)
ITV Television Playhouse (1960)
Kraft Mystery Theater "The Desperate Men" (1961)
Ghost Squad "High Wire" (1961)
The Plane Makers "One Of Those Days" (1963)
The Edgar Wallace Mystery Theatre "To Have And To Hold" (1963)
No Hiding Place The Game (1967)
Softly, Softly: Task Force "Cause Of Death" (1968)
Crime of Passion "Alain" (1970)
Doctor Who (1963–66, 1973)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "UPI Almanac for Monday, Jan. 8, 2018". United Press International. 8 Ocak 2018. 8 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2019. …actor William Hartnell in 1908
^ ^a ^b ^c Wood, Tat; Lawrence Miles (2006). About Time 1: The Unauthorized Guide to Doctor Who 1963–1966. Illinois: Mad Norwegian Press. ISBN 978-0-9759446-0-8.
^ Keay, Douglas (26 Temmuz 1957). "Off Parade – At the Hartnell Home". TV Times (İngilizce). Londra.
^ ^a ^b ^c Meyrick, Robert (2004). "Hugh Blaker: Doing His Bit for the Moderns". Journal of the History of Collections (İngilizce). 16 (2). ss. 173-89. ISSN 0954-6650
^ Retter, Emily (22 Kasım 2013). "William Hartnell: Original Doctor Who transformed himself from a poverty stricken illegitimate child and hard-drinking womaniser to one of television's most iconic characters". The Mirror (İngilizce). 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2013.
^ ^a ^b ^c "Hartnell, William Henry (1908–1975)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. Eylül 2004. Erişim tarihi: 2 Kasım 2007.
^ ^a ^b ^c "Obituary: Mr William Hartnell – An actor of varied talents", The Times, 25 April 1975.
^ Craig Cabell Who Were the Doctors (John Blake, 2013)
^ "BBC Genome Project, 11 May 1931" (İngilizce). BBC. 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2018.
^ Hoare, Philip (1995). Noël Coward: A Biography (İngilizce). New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-80937-3.
^ Mulkern, Patrick (16 Ekim 2013). "Doctor Who's Waris Hussein on William Hartnell, Bette Davis, & Peter Cook loathing David Frost". Radio Times (İngilizce). 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2013.
^ 2-entertain (2006). Doctor Who: Origins (İngilizce). YouTube. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013.
^ ^a ^b Howe, David J.; Stammers, Mark; Walker, Stephen James (1994). The Handbook: The First Doctor – The William Hartnell Years 1963–1966 (İngilizce). Londra: Virgin Publishing. ISBN 978-0-426-20430-5.
^ ^a ^b Doctor Who. "A Brief History of a Time Lord" (İngilizce). British Broadcasting Corporation. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013.
^ Haining, Peter (1983). Doctor Who: A Celebration (İngilizce). Londra: W.H. Allen and Co. ISBN 978-0-491-03351-0. sf. 39
^ Şablon:Cite serial
^ "BBC – Archive – The Changing Face of Doctor Who – 'Radio Times' Letters Page, 24 November 1966". www.bbc.co.uk (İngilizce). 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

IMDb'de William Hartnell
British Film Institute'ne bağlı Screenonline'da William Hartnell
olddoctorwho.com sitesindeki makaledeki biyografisi
Carry On Line - Biyografi

[1] "UPI Almanac for Monday, Jan. 8, 2018". United Press International. 8 Ocak 2018. 8 Ocak 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Eylül 2019. …actor William Hartnell in 1908

[biog-2] Wood, Tat; Lawrence Miles (2006). About Time 1: The Unauthorized Guide to Doctor Who 1963–1966. Illinois: Mad Norwegian Press. ISBN 978-0-9759446-0-8.

[3] Keay, Douglas (26 Temmuz 1957). "Off Parade – At the Hartnell Home". TV Times (İngilizce). Londra.

[meyrick-4] Meyrick, Robert (2004). "Hugh Blaker: Doing His Bit for the Moderns". Journal of the History of Collections (İngilizce). 16 (2). ss. 173-89. ISSN 0954-6650

[5] Retter, Emily (22 Kasım 2013). "William Hartnell: Original Doctor Who transformed himself from a poverty stricken illegitimate child and hard-drinking womaniser to one of television's most iconic characters". The Mirror (İngilizce). 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2013.

[dnb-6] "Hartnell, William Henry (1908–1975)". Oxford Dictionary of National Biography. Oxford University Press. Eylül 2004. Erişim tarihi: 2 Kasım 2007.

[times-7] "Obituary: Mr William Hartnell – An actor of varied talents", The Times, 25 April 1975.

[8] Craig Cabell Who Were the Doctors (John Blake, 2013)

[9] "BBC Genome Project, 11 May 1931" (İngilizce). BBC. 6 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mart 2018.

[10] Hoare, Philip (1995). Noël Coward: A Biography (İngilizce). New York: Simon & Schuster. ISBN 978-0-684-80937-3.

[11] Mulkern, Patrick (16 Ekim 2013). "Doctor Who's Waris Hussein on William Hartnell, Bette Davis, & Peter Cook loathing David Frost". Radio Times (İngilizce). 3 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2013.

[12] 2-entertain (2006). Doctor Who: Origins (İngilizce). YouTube. 12 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013.

[First_Doctor_Handbook-13] Howe, David J.; Stammers, Mark; Walker, Stephen James (1994). The Handbook: The First Doctor – The William Hartnell Years 1963–1966 (İngilizce). Londra: Virgin Publishing. ISBN 978-0-426-20430-5.

[Brief-14] Doctor Who. "A Brief History of a Time Lord" (İngilizce). British Broadcasting Corporation. 16 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2013.

[15] Haining, Peter (1983). Doctor Who: A Celebration (İngilizce). Londra: W.H. Allen and Co. ISBN 978-0-491-03351-0. sf. 39

[16] Şablon:Cite serial

[17] "BBC – Archive – The Changing Face of Doctor Who – 'Radio Times' Letters Page, 24 November 1966". www.bbc.co.uk (İngilizce). 17 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

g t d Doctor Who'da Doktor rolünü oynayan oyuncular
Resmî sezonlar	William Hartnell (1.) Richard Hurndall (1.) Patrick Troughton (2.) Jon Pertwee (3.) Tom Baker (4.) Peter Davison (5.) Colin Baker (6.) Sylvester McCoy (7.) Paul McGann (8.) Christopher Eccleston (9.) David Tennant (10.) Matt Smith (11.) Peter Capaldi (12.) Jodie Whittaker (13.) David Tennant (14.) Ncuti Gatwa (15.)
Diğer yapımlar	Michael Jayston (Valeyard) John Hurt (Savaş Doktoru) Peter Cushing (Dr. Who) Trevor Martin (Alternatif 4.) Jo Martin (Kaçak Doktor)

William Hartnell nedir?, William Hartnell anlamı nedir?, William Hartnell ne demektir?