Tifo

Sınıflandırma	D ICD-10: A01.0; ICD-9-CM: 080-083; MeSH: D014435; DiseasesDB: 29240;
Dış kaynaklar	MedlinePlus: 001363; eMedicine: med/2332;

Tifo
Tifo
	Salmonella (kırmızı hücreler) türü bakteriler insan dokusu kültürüne saldırırken.
Uzmanlık	Enfeksiyon hastalıkları

Bu madde tifo hastalığı hakkındadır. İlişkisiz bir hastalık olan tifüs ile karıştırılmamalıdır.

Tifo ya da Karahumma, kirli içme suları ve pis yiyeceklerle bulaşan bakteriyel bir hastalıktır. Hastalık etkeni Salmonella typhi^[1] adlı bir bakteridir. Bu bakteri vücuda girdikten 7-15 gün sonra hastalık ortaya çıkar. Bu bakteri, tifolu hastaların dışkılarında, idrarlarında, kanlarında, tükürüklerinde veya vücutlarında görülen deri döküntülerinde bulunur. Genellikle salgın şeklinde ve yaz-sonbahar aylarında görülür. Dünyada her yıl 21 milyon civarında tifo vakası ortaya çıkarken, bu vakaların 200.000 kadarı ölümle sonuçlanmaktadır.^[2] Tifo göz ve kulak sinirlerini, kalbi, beyni, böbrekleri, akciğerleri ve karaciğeri etkiler.

Paratifo[değiştir | kaynağı değiştir]

Etkeni Salmonella paratyphi A, B ve C suşları olan ve tifodan daha hafif seyreden enfeksiyon hastalığı.^[3]

Belirtiler[değiştir | kaynağı değiştir]

Hastalığın ilk günlerinde yorgunluk ve baş ağrıları
Birkaç gün sonra ateşin yavaş yavaş yükselmesi
İştahsızlık
Burun kanaması
Bronşit
Mide ve bağırsak bozuklukları ile birlikte ishal
Birkaç gün sonra ateşin de biraz daha artmasını takiben göğüste, karında ve sırtta pire ısırığına benzeyen kırmızı lekelerin belirmesi
Tansiyonun düşmesi, nabzın yavaşlaması
Hastalığın üçüncü haftasında karnın gerginleşip şişmesi
Bademciklerin iltihaplanması
Kilo kaybı
Üçüncü haftanın sonlarından itibaren, ateş düşmeye ve diğer belirtiler kaybolmaya başlar.

KOMPLİKASYONLAR: ▪︎Kalp kası iltihabı (miyokardit) ▪︎Kalp kapakçıklarının iltihaplanması (endokardit) ▪︎Kalp zarlarının iltihabı (perikardit) ▪︎Zatürre ▪︎Pankreas iltihabı (pankreatit) ▪︎Böbrek veya mesane enfeksiyonları ▪︎Beyni ve omuriliği çevreleyen zarların ve sıvıların iltihabı (menenjit) ▪︎Deliryum, halüsinasyonlar ve paranoid psikoz gibi psikiyatrik sorunlar ▪︎Bağırsak kanaması ▪︎Bağırsak delinmesi

Tedavi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bol bol su içilmelidir.
Protein ve karbonhidrattan zengin sindirimi kolay besinler verilmelidir.
Bakteriye karşı antibiyotik verilir. Bu antibiyotiklerde tercih sırası kloramfenikol, ampisilin (veya amoksisilin) ve trimetoprim-sulfametoksazol'dur.

Korunma[değiştir | kaynağı değiştir]

İçme ve kullanma sularının kontrolü
Besin hijyeni
Lağım ve kanalizasyon tesislerinin hijyen şartlarına uygun duruma getirilmesi
Tifo aşısı: Kesin koruyucu değildir. Ölü tifo aşısı % 51-67 oranında koruyuculuk sağlar. Canlı atenüe oral aşı ise yakın oranlarda koruyuculuğa sahiptir ve yan etkileri daha azdır.
Kanatlı tüketiminde duyarlılık ve hijyenik seçimler

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Mary Mallon

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ http://www.cdc.gov/nczved/divisions/dfbmd/diseases/typhoid_fever/ 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 05.02.2012 tarihinde erişildi
^ Manyombe, Martin Luther Mann; Mbang, Joseph; Lubuma, Jean; Tsanou, Berge (2019). "Global Dynamics Of A Vaccinatıon Model Forinfectıous Diseases Wıth Asymptomatic Carriers" (PDF). Mathematical Biosciences and Engineering. 13 (4). s. 815. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020.

4.https://www.medicalpark.com.tr/tifo-hastaligi/hg-2039

[1] ttp://www.cdc.gov/nczved/divisions/dfbmd/diseases/typhoid_fever/ 1 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. 05.02.2012 tarihinde erişildi

[2] Manyombe, Martin Luther Mann; Mbang, Joseph; Lubuma, Jean; Tsanou, Berge (2019). "Global Dynamics Of A Vaccinatıon Model Forinfectıous Diseases Wıth Asymptomatic Carriers" (PDF). Mathematical Biosciences and Engineering. 13 (4). s. 815. 26 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 27 Mart 2020.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2020.

[1]

[2]

[3]

Tifo nedir?, Tifo anlamı nedir?, Tifo ne demektir?