Temple Grandin (d. 29 Ağustos 1947), Amerikalı hayvan bilimi uzmanı ve Colorado Devlet Üniversitesi'nde profesör, yazar, otizm aktivisti ve hayvancılık sektöründe hayvan davranışları alanında danışman.^[1] Hug box ("sarılma kutusu") ismi verilen, otistik çocukları sakinleştirmek için kullanılan bir cihaz geliştirmiştir. Yaşamı Temple Grandin isimli ödüllü biyografik filmin konusunu oluşturur. Time 100 listesinde 2010 yılında "Kahramanlar" kategorisinde dünyanın en etkili 100 kişisi arasında yer almıştır..^[2]

Gençliği ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Grandin, Boston, Massachusetts'de doğdu. Annesi Eustacia Cutler, babası Richard Grandin'dir. 1950 yılında otizm tanısı konuldu. Iki yaşındayken beyin hasarı tanısı almış olması nedeniyle, iyi öğretmenleri olan bir anaokuluna yerleştirildi. Grandin'in annesi, konuşma terapisi vermesi için bir doktor ile konuştu. Grandin'in annesi Grandin ve kardeşine, sıra tabanlı oyun oynatabilen bir dadı kiraladı.

Grandin, 4 yaşındayken konuşmaya ve ilerlemeye başladı. İlkokuldan itibaren destekleyici rehberlere sahip olduğu için kendini şanslı görmektedir. Ancak, Grandin, ortaokul ve lise hayatının en kötü zamanları olduğunu söyler. O zamanlar, herkesin alay ettiği "asosyal çocuk"tu. Zaman zaman sokakta yürürken, insanlar "kayıt cihazı" diyerek onunla alay ederlerdi. Çünkü o, öğrendiği şeyleri sürekli tekrar ederdi. Grandin bununla ilgili şöyle der: "Şimdi bu konuda gülebilirim, ancak o zaman gerçekten canımı yakıyordu."

1966'da Hampshire Country okulundan mezun olduktan sonra, üstün yetenekli çocuklar için olan bir yatılı okula kaydoldu. (Rindge, New Hampshire ) Grandin, psikoloji bölümünü kazanmak için 1970 yılında Franklin Pierce kolejine gitti. 1975 yılında Arizona State Üniversitesi'nden hayvan bilimi alanında yüksek lisansını ve 1989'da hayvan bilimi alanında doktora derecesini University of Illinois at Urbana-Champaign da yaptı.

Kariyeri, şöhreti, savunuculuğu[değiştir | kaynağı değiştir]

Oliver Sacks'ın An Anthropologist on Mars kitabında Grandin'den bahsetmesi üzerine, Grandin tanınmaya başladı (1995). İlk kez 1980'li yılların ortalarında, Amerika Otizm Derneği kurucularından Ruth C. Sullivan'ın talebiyle, otizm hakkında kamu önünde konuştu. Grandin ayrıca, büyük medya programlarında yer almıştır. It's Your Health, Primetime Live, Today Show, Larry King Live, Time magazine, People magazine, Discover magazine, Forbes and The New York Times gibi yerlerde yazmıştır. Horizon da İnek Gibi Düşünen Kadın belgeseline konu oldu. Grandin'ın hayatı Temple Grandin adlı yarı-biyografik olarak filme çekildi. Film, 2010 yılında gösterime girdi, 15 Emmy ödülüne aday gösterildi Grandin ödülleri kabul etti orada sahne aldı ve izleyiciye mikrofonda kısa bir konuşma yaptı. Tesadüfen 2010 Emmy ödül gecesi doğum gününe denk geldi. Kişisel deneyimlerine dayanarak Grandin, otizmde erken mudahaleyi savunmaktadır. Onun aşırı duyarlı olduğu şeyler gürültü ve diğer duyusal uyaranlardır. Grandin öncelikle görsel bir düşünür olduğunu iddia ediyor ve kelimelerin onun ikinci dili olduğunu söylüyor. O insani bir hayvancılık tesisi tasarımındaki başarıyı görsel bellek yeteneğine bağlıyor. 2009 yılında American Society of Agricultural and Biological Engineers üyeliğine seçildi. Grandin, hayvan refahı ve otizm savunuculuk hareketleri ile felsefi bir lider olarak kabul edilir. Onun işlettiği web sitesinde bitki ve hayvan çiftlikleri standartlarının nasıl geliştirileceği hakkında tüm bölümler vardır. 2004 yılında People for the Ethical Treatment of Animalsnda, vizyoner kategorisinde, Proggy ödülünü kazandı.

Önemli yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Emergence: Labeled Autistic (Margaret Scariano ile birlikte, 1986, güncelleme; 1991), ISBN 0-446-67182-7
• The Learning Style of People with Autism: An Autobiography (1995). In Teaching Children with Autism : Strategies to Enhance Communication and Socializaion, Kathleen Ann Quill, ISBN 0-8273-6269-2
• Thinking in Pictures: Other Reports from My Life with Autism (1996) ISBN 0-679-77289-8
• Developing Talents: Careers for Individuals with Asperger sendromu and High-Functioning Autism (2004). ISBN 1-931282-56-0
• Animals in Translation : Using the Mysteries of Autism to Decode Animal Behavior (with Catherine Johnson, 2005), ISBN 0-7432-4769-8
• The Unwritten Rules of Social Relationships: Decoding Social Mysteries Through the Unique Perspectives of Autism (with Sean Barron, 2005), ISBN 1-932565-06-X
• The Way I See It: A Personal Look At Autism And Aspergers (2009)
• Animals Make Us Human: Creating the Best life for Animals (with Catherine Johnson, 2009) ISBN 978-0-15-101489-7

Ödülleri ve adaylıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

Double Helix Medal

• 2011: CSHL Double Helix Medal

Kişisel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

16 Mayıs 2010 tarihinde, Grandin, Duke Üniversitesi'nden İnsani Edebiyat fahri doktorasını aldı. Grandin, diğer insanların duygusal ilişkileri olduğunu ama kendisinin bunun bir parçası olmadığını ifade etmiştir. Grandin bu yüzden ne evli ne de çocuk sahibidir.

Hayvan bilimi ve refahı ve otizm hakları çalışmaları ötesinde, binicilik, bilimkurgu, film ve biyokimyayla ilgilenir. O başkaları ile sosyalleşmeyi "sıkıcı" olarak açıklar ve duygusal sorunlar ve ilişkilerle ilgilenmez. Otizmin hayatının her yönünü etkilediğini söyler. Onun otobiyografisi de dikkat çekmiştir. O duyusal entegrasyon bozukluğunu ortadan kaldırmak için rahat giysiler giymek zorunda ve aşırı duyusallığını önlemek için bunu yaşam tarzı yapmıştır. Düzenli olarak anti-depresanlar alır, 18 yaşındayken icat ettiği sıkma kutusunu (kucaklama makinesi) 2 yıl öce kırdı ve artık insanlara sarılmaya ihtiyacı olduğunu söyledi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Resmî site
• TED'de Temple Grandin
• In Depth with Temple Grandin28 Aralık 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Exclusive interview to "Revista Autismo" (Autism Magazine from Brazil)1 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]