Tamarin

Tamarins
	Emperor tamarin (Saguinus imperator)
Scientific classification
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım	Primates
Altctakım	Haplorhini
Infraorder:	Simiiformes
Familya:	Callitrichidae
Cins:	Saguinus; ; Hoffmannsegg, 1807
Tür
	Saguinus ursulus; ; Hoffmannsegg, 1807
Türler
	22 species, see text

Tamarins^[1]^[2]
Tamarins
	Emperor tamarin (Saguinus imperator)
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Primates
Alt takım:	Haplorhini
İnfra takım:	Simiiformes
Familya:	Cebidae
Alt familya:	Callitrichinae
Cins:	Saguinus; Hoffmannsegg, 1807
Tip tür
	Saguinus ursulus Hoffmannsegg, 1807
Species
	22 species, see text
Sinonimler
	Hapanella Gray, 1870; Marikina Lesson, 1840; Midas E. Geoffroy, 1812; Mystax Gray, 1870; Oedipomidus Reichenbach, 1862; Oedipus Lesson, 1840; Seniocebus Gray, 1870; Tamarin Gray, 1870;

Tamarinler, sincap büyüklüğündeki Yeni Dünya maymunlarıdır. Callitrichidae familyasının Saguinus cinsindeki primat üyeleridir. aslan tamarinleri, Goeldi'nin maymunları ve marmosetlerle yakın akrabalardır, büyük benzerlikler gösterirler.^[3]

Taksonomi ve evrimsel tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Hershkovitz (1977), Saguinus cinsinde on tür tanımladı, daha sonra bunları yüz yapısına göre 33 morfotipe ayırdı.^[4] Daha sonraki sınıflandırma, diş ölçümlerindeki farklılıklara dayanıyordu.^[5] 2016 yılındaki Taksonomik bir inceleme, tamarinlerin diğer tüm callitrichidlerle kardeş gruplarda olduğunu ve 13-15 milyon yıl önce farklı kollara ayrıldığını gösterdi. Bu sınıf içinde, tarihsel olarak tanımlanmış altı tür grubu vardır, nigricollis, mystax, midas, inustus, bicolor ve oedipus. İnceleme, daha küçük gövdeye sahip nigricollis grubu 8-11 milyon yıl önce ayrılmaya başladı ve araştırmacılar onları ayrı bir cins olan Leontocebus'a taşıdı.^[6] 2018'de yapılan bir araştırma, Leontocebus'un Saguinus'un kendi başına bir cins olacak kadar yeterli farklılığa sahip olmadığını bu nedenle onun Saguinus'un bir alt cinsi olarak yeniden sınıflandırması gerektiğini öne sürdü. Bu öneri o zamandan beri önemli bir ilgi gördü.^[7] Aynı çalışma, tamarinlerin mistax grubunun Tamarinus alt cinsinde sınıflandırılacak kadar farklı olduğunu buldu.^[3] 2021 itibarıyla bu öneriler, primatologlar tarafından evrensel olarak kabul edilmemiştir.^[8]

Taksonomik sınıflandırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Tamarinlerin Rylands ve diğer bilim insanları (2016) ve Garbino & Martins-Junior (2018) tarafından yayınlanan taksonomik incelemelere göre, Saguinus cinsinde 22 tür ve 19 alt tür bulunmaktadır.^[3]^[6]^[9]

Cins Saguinus
- Alt cins Saguinus Hoffmannsegg, 1807
  - S. midas grubu
    - Altın elli tamarin, midas tamarin veya kırmızı-elli tamarin, Saguinus midas
    - Batı kara elli tamarin veya siyah tamarin, Saguinus niger
    - Doğu kara elli tamarin, Saguinus ursulus^[10]
  - S. bicolor grubu
    - Alaca tamarin, Saguinus bicolor
    - Martins'in tamarini, Saguinus martinsi
  - S. oedipus grubu
    - Pamuklu tamarin veya Pinché tamarin, Saguinus oedipus
    - Geoffroy'un tamarini, Saguinus geoffroyi
    - Beyaz ayaklı tamarin, Saguinus leucopus
- Alt cins Tamarinus Trouessart, 1904
  - Bıyıklı tamarin, Saguinus mystax
    - Spix'in bıyıklı tamarin, Saguinus mystax mystax
    - Kırmızı başlıklı tamarin, Saguinus mystax pileatus
    - Beyaz sağrı bıyıklı tamarin, Saguinus mystax pluto
  - Beyaz dudaklı tamarin, Saguinus labiatus
    - Geoffroy'un kırmızı göbekli tamarin, Saguinus labiatus labiatus
    - Thomas'ın kırmızı karınlı tamarin, Saguinus labiatus labiatus
    - Gray'in kırmızı karınlı tamarin, Saguinus labiatus labiatus
  - İmparator tamarin, Saguinus imperator
    - Kara çeneli imparator tamarin, Saguinus imperator imperator
    - Sakallı imparator tamarin, Saguinus imperator subgrisescens
  - Benekli suratlı tamarin, Saguinus inustus

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

tamarin türleri, siyahtan beyaza, kahverengiye kadar çok çeşitli renklerde ve görünümlerdedir. Bıyık benzeri yüz kılları birçok tür için özgündür. Vücut ölçüleri 13 ila 30 santimetre (5,1 ila 11,8 in) arasında değişmektedir. kuyrukları 25 ila 44 santimetre (9,8 ila 17,3 in)^* aralığındadır. 348 ila 575 gram (12,3 ila 20,3 oz) ağırlığındadırlar.^[11] Esaret altında, kırmızı karınlı tamarinlerin 20,5 yıla kadar yaşadığı kaydedilmiştir,^[12] pamuk tepeli tamarinler ise 23 yaşına kadar yaşayabilir.^[13]

Dağılım[değiştir | kaynağı değiştir]

Tamarinler, Orta Amerika'nın güneyinden Güney Amerika'nın ortasına kadar dağılırlar. Burada kuzeybatı Kolombiya, Amazon havzası ve Guyanalarda bulunurlar .^[4]

Davranış ve üreme[değiştir | kaynağı değiştir]

Tamarinler, tropikal yağmur ormanları ve açık orman alanlarının sakinleridir. Gündüzleri aktiflerdir. Ağaçlarda yaşarlar, ağaçların arasında hızla koşar ve zıplarlar . Tamarinler, bir veya daha fazla aileden oluşan 40 üyeye kadar olan gruplar halinde yaşarlar. Genellikle gruplar yalnızca üç ila dokuz üyeden oluşur.

Tamarinler omnivordurlar; meyveleri ve diğer bitki parçalarını, ayrıca örümcekleri, böcekleri, küçük omurgalıları ve kuş yumurtalarını yerler.

Gebelik tipik olarak 140 gündür. Doğumlar genellikle ikizdir . Gruptaki yetişkin erkekler, gençler ve diğer akrabalar, yavruların bakımına yardımcı olur Yaklaşık bir ay içinde yavrular katı yemekleri denemeye başlar, iki ila üç ay sonra tamamen sütten kesilmemiş olsalar da katı yiyecekler yemeye başlarlar. İki yaşında tam olgunluğa ulaşırlar. Tamarinler genellikle çok eşlidir .

Avcılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Tamarinler günlerinin çoğunu yiyecek arayarak geçirirken, havadaki ve karadaki yırtıcı hayvanlara karşı sürekli tetikte olmaları gerekir. Diğer primatlara göre küçük boyutlarda olmaları nedeniyle yırtıcı kuşlar, yılanlar ve memeliler için kolay hedeftirler.^[14]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Groves, C. P. (2005). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (Ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd bas.). Baltimore: Johns Hopkins University Press. ss. 133–136. ISBN 0-801-88221-4. OCLC 62265494. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "msw3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
^ ^a ^b Rylands, Anthony B.; Mittermeier, Russell A. (2009). "The Diversity of the New World Primates (Platyrrhini): An Annotated Taxonomy". Garber, PA; Estrada, A; Bicca-Marques, JC; Heymann, EW; Strier, KB (Ed.). South American Primates: Comparative Perspectives in the Study of Behavior, Ecology, and Conservation. Springer. ss. 21-54. ISBN 978-0-387-78704-6. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "SAP" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
^ ^a ^b ^c Garbino (2018). "Phenotypic evolution in marmoset and tamarin monkeys (Cebidae, Callitrichinae) and a revised genus-level classification". Molecular Phylogenetics and Evolution. 118: 156-171. doi:10.1016/j.ympev.2017.10.002. PMID 28989098.
^ ^a ^b Living New World Monkeys (Platyrrhini): With an Introduction to Primates. 1st. University of Chicago Press. 1977. ISBN 9780226327884. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Natori (1992). "Variations in dental measurements between Saguinus species and their systematic relationships". Folia Primatologica. 58 (2): 84-92. doi:10.1159/000156612. PMID 1612537.
^ ^a ^b Rylands, Anthony B.; Eckhard W. Heymann; Jessica Lynch Alfaro; Janet C. Buckner; Christian Roos; Christian Matauschek; Jean P. Boubli; Ricardo Sampaio; and Russell A. Mittermeier (2016). "Taxonomic Review of the New World Tamarins (Primates: Callitrichidae)" (PDF). Zoological Journal of the Linnean Society. 177 (4): 1003-1028. doi:10.1111/zoj.12386. 28 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
^ "Leontocebus". ITIS. 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
^ "Tamarinus". ITIS. 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.
^ Mammal Diversity Database, 6 Kasım 2021, doi:10.5281/zenodo.5651212, 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Kasım 2021 Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Gregorin (2013). "Revalidation of Saguinus ursula Hoffmannsegg (Primates: Cebidae: Callitrichinae)". Zootaxa. 3721 (2): 172-182. doi:10.11646/zootaxa.3721.2.4. PMID 26120667.
^ Smith (1997). "Body mass in comparative primatology". Journal of Human Evolution. 32 (6): 523-559. doi:10.1006/jhev.1996.0122. PMID 9210017.
^ Longevity of mammals in captivity; from the Living Collections of the world. 48. Kleine Senckenberg-Reihe. 2005. ISBN 978-3-510-61379-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Birren, J., (Ed.) (1996). "Brain and life span in primates". Handbook of the Psychology of Aging. Academic Press. ss. 78-104.
^ Eat or be Eaten. Cambridge University Press. 2002. ISBN 978-0-521-01104-4. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[msw3-1] Groves, C. P. (2005). Wilson, D. E.; Reeder, D. M. (Ed.). Mammal Species of the World: A Taxonomic and Geographic Reference (3rd bas.). Baltimore: Johns Hopkins University Press. ss. 133–136. ISBN 0-801-88221-4. OCLC 62265494. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "msw3" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

[SAP-2] Rylands, Anthony B.; Mittermeier, Russell A. (2009). "The Diversity of the New World Primates (Platyrrhini): An Annotated Taxonomy". Garber, PA; Estrada, A; Bicca-Marques, JC; Heymann, EW; Strier, KB (Ed.). South American Primates: Comparative Perspectives in the Study of Behavior, Ecology, and Conservation. Springer. ss. 21-54. ISBN 978-0-387-78704-6. Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "SAP" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

[Garbino2018-3] Garbino (2018). "Phenotypic evolution in marmoset and tamarin monkeys (Cebidae, Callitrichinae) and a revised genus-level classification". Molecular Phylogenetics and Evolution. 118: 156-171. doi:10.1016/j.ympev.2017.10.002. PMID 28989098.

[Hershkovitz1977-4] Living New World Monkeys (Platyrrhini): With an Introduction to Primates. 1st. University of Chicago Press. 1977. ISBN 9780226327884. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[5] Natori (1992). "Variations in dental measurements between Saguinus species and their systematic relationships". Folia Primatologica. 58 (2): 84-92. doi:10.1159/000156612. PMID 1612537.

[Rylands2016-6] Rylands, Anthony B.; Eckhard W. Heymann; Jessica Lynch Alfaro; Janet C. Buckner; Christian Roos; Christian Matauschek; Jean P. Boubli; Ricardo Sampaio; and Russell A. Mittermeier (2016). "Taxonomic Review of the New World Tamarins (Primates: Callitrichidae)" (PDF). Zoological Journal of the Linnean Society. 177 (4): 1003-1028. doi:10.1111/zoj.12386. 28 Ocak 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.

[7] "Leontocebus". ITIS. 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.

[8] "Tamarinus". ITIS. 30 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Kasım 2021.

[9] Mammal Diversity Database, 6 Kasım 2021, doi:10.5281/zenodo.5651212, 16 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi, erişim tarihi: 11 Kasım 2021 Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[10] Gregorin (2013). "Revalidation of Saguinus ursula Hoffmannsegg (Primates: Cebidae: Callitrichinae)". Zootaxa. 3721 (2): 172-182. doi:10.11646/zootaxa.3721.2.4. PMID 26120667.

[11] Smith (1997). "Body mass in comparative primatology". Journal of Human Evolution. 32 (6): 523-559. doi:10.1006/jhev.1996.0122. PMID 9210017.

[12] Longevity of mammals in captivity; from the Living Collections of the world. 48. Kleine Senckenberg-Reihe. 2005. ISBN 978-3-510-61379-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[13] Birren, J., (Ed.) (1996). "Brain and life span in primates". Handbook of the Psychology of Aging. Academic Press. ss. 78-104.

[Lynne2002-14] Eat or be Eaten. Cambridge University Press. 2002. ISBN 978-0-521-01104-4. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

Tamarin nedir?, Tamarin anlamı nedir?, Tamarin ne demektir?