Siyasi kutuplaşma, politik tutumların merkezden uzaklaşarak ideolojik aşırılıklara doğru ayrışmasıdır.^[1][2][3]

Siyaset bilimi literatüründe kutuplaşma genellikle siyasi partilerin ve demokratik hükümet sistemlerinin bağlamında ele alınır. İki partili sistemlerde, siyasi kutuplaşma genellikle ikili siyasi ideolojilerin ve parti kimliklerinin gerilimini içerir.^{[2][3][4][5][6]} Bununla birlikte, bazı siyaset bilimciler çağdaş kutuplaşmanın sol ve sağ ölçeğindeki politika farklılıklarından ziyade dini-seküler, milliyetçi-küreselci, geleneksel-modern veya kırsal-kentsel gibi diğer ayrışmalara bağlı olarak arttığını iddia etmektedir.^[7] Kutuplaşma, politikleştirme süreciyle ilişkilidir.^[8]

Araştırmacılar, ideolojik kutuplaşma (politika pozisyonları arasındaki farklılıklar) ile duygusal kutuplaşma (siyasi dış gruplara duyulan hoşnutsuzluk ve güvensizlik) arasında ayrım yapmaktadır.^[9]

Tanım[değiştir | kaynağı değiştir]

Politik bilimciler genellikle politik kutuplaşmanın iki düzeyini ayırt eder: elit ve kitle düzeyi. "Elit kutuplaşma" siyasi elitlerin, parti örgütleyicileri ve seçilmiş yetkililer gibi, kutuplaşmasıyla ilgilenir. "Kitle kutuplaşması" (ya da popüler kutuplaşma) ise genellikle seçmenler veya genel halk gibi kitlelerin kutuplaşmasına odaklanır.^{[10][11][12][13]}

Elit kutuplaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Elit kutuplaşma, hükümetteki parti ile muhalefetteki parti arasındaki kutuplaşmayı ifade eder.^[2] Kutuplaşmış siyasi partiler içsel olarak tutarlı, birleşik, programlı ve ideolojik açıdan farklıdır; genellikle parlamenter yönetim sisteminde bulunurlar.^{[10][12][13][14]}

İki parti sistemlerinde, kutuplaşmış bir yasama organının iki önemli özelliği vardır: İlk olarak, iki partinin üyeleri arasında neredeyse hiçbir ideolojik örtüşme yoktur; ikinci olarak, yasama ve politika üzerindeki neredeyse tüm çatışmalar geniş bir ideolojik ayrım üzerinden bölünür.^{[10][12][13][14]} Bu durum, siyasi partilerin ve ideolojilerin birbirine karışmasına (yani, Demokrat ve Cumhuriyetçi'nin liberal ve muhafazakar için neredeyse tam eşanlamlı hale gelmesine) ve ideolojik merkezin çökmesine yol açar. Ancak, 25 Avrupa ülkesini kapsayan çapraz ulusal bir tasarım kullanarak yapılan son bir çalışma, parti sayısının kendisi değil, bir partinin başka bir partiyle nasıl etkileşime girdiğinin, duygusal kutuplaşmanın büyüklüğü ve doğası üzerinde etkili olduğunu göstermektedir.^[15]

Elit kutuplaşma üzerine yapılan çalışmaların büyük çoğunluğu yasama ve tartışmacı organlara odaklanmaktadır. Uzun yıllar boyunca, siyasi bilimciler ABD'deki kutuplaşmayı, çıkar grupları tarafından yayınlanan parti üyelerinin derecelendirmelerini inceleyerek ölçmüşlerdir, ancak şimdi çoğunlukla oylama desenlerini analiz ederek parti disiplini ve parti birliği eğilimlerini araştırmaktadırlar.^[3][10] Gentzkow, Shapiro ve Taddy, Kongre Kayıtları'nın metnini kullanarak Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasındaki konuşma kalıplarındaki farklılıkları kutuplaşmanın bir ölçüsü olarak belgelemek için kullanmışlardır ve 1994 yılından itibaren kutuplaşmış konuşma kalıplarında dramatik bir artış tespit etmişlerdir.^[16]

Halk kutuplaşması[değiştir | kaynağı değiştir]

Halk kutuplaşması veya popüler kutuplaşma, bir seçmen kitlesinin siyasi konulara, politikalara, kutlanan figürlere veya diğer vatandaşlara yönelik tutumlarının parti çizgileri boyunca keskin bir şekilde bölündüğü durumlarda ortaya çıkar.^[10][12][13] Aşırı durumda, her iki taraf da diğerinin ahlaki meşruiyetini sorgular, karşıt tarafı ve politikalarını yaşam tarzlarına veya ulusa bütün olarak bir varoluşsal tehdit olarak görür.^[17][18]

Halk kutuplaşmasının birden fazla türü veya ölçütü vardır. İdeolojik kutuplaşma, seçmenlerin ideolojik konularda (örneğin, kürtaj veya olumlu ayrımcılık) ayrışan inançlara sahip olma derecesini veya bu konularda sürekli olarak muhafazakar veya liberal tutumlar sergileme derecesini ifade eder (örneğin, kürtaj ve olumlu ayrımcılık konularında muhafazakar bir pozisyon sergilemek, bu pozisyonların "aşırı" olmasa bile tutarlı bir şekilde muhafazakar veya liberal olmasını içerir).^[19] Parti ayrışması, seçmenlerin ideolojik, ırksal, dini, cinsiyet veya diğer demografik özelliklerine dayanarak bir parti ile "ayrışma" veya özdeşleşme derecesini ifade eder.^[20][21] Duygusal kutuplaşma, seçmenlerin diğer partilere mensup kişilere karşı "hoşlanmama" veya "güvensizlik" derecesini ifade eder.^[22]

Halk kutuplaşmasını inceleyen siyaset bilimciler genellikle anketler ve seçim anketlerinden elde ettikleri verilere dayanır. Bir konuda katılımcıların görüşleri, oy verme geçmişleri ve siyasi ideolojileri (muhafazakar, liberal, ılımlı vb.) üzerindeki trendleri araştırır ve bu trendleri katılımcıların parti kimlikleri ve coğrafi konumları gibi potansiyel kutuplaştırıcı faktörlerle ilişkilendirme çabasındadır.^[11][23] Siyaset bilimciler genellikle tarih boyunca süregelen konular ve sorularla sınırlarını çizer, böylece mevcut durumu tarihsel olarak nasıl karşılaştırabileceklerini görebilirler.^[24] Bazı son dönem çalışmaları, grup üyelerinin dış grup üyelerine karşı iç grup üyelerine göre ayrımcılık yapma derecesini ölçmek için karar verme oyunları da kullanmaktadır.^[15]

Son akademik çalışmalar, hoşgörüsüzlüğün kutuplaşmayı nasıl etkilediğini göstermektedir.^[25] İdeolojik uçlarda sistemli olarak daha az hoşgörüye sahip olmak, fikirlerin kimliklerden daha kutuplaşmış olduğu bir kutuplaşmaya yol açabilir. Buna karşılık, ılımlı kişiler arasındaki hoşgörüsüzlük birlikteliğe yardımcı olur.

Bazı siyaset bilimciler, kutuplaşmanın geniş bir konu yelpazesinde farklılaşmayı gerektirdiğini savunurken,^[3][26] diğerleri sadece birkaç konunun yeterli olduğunu iddia eder.^[2][5][27]

Duygusal kutuplaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Duygusal kutuplaşma, bireylerin kendi siyasi parti veya grubun üyelerine karşı duygularının daha olumlu hale gelirken, karşıt parti veya gruptaki üyelere karşı duygularının daha olumsuz hale gelmesi durumunu ifade eder. Bu durum, artan düşmanlık ve farklı siyasi görüşlere sahip insanlarla uzlaşmaya veya birlikte çalışmaya isteksizlikle sonuçlanabilir. Bu olgu hem çevrimiçi hem de çevrimdışı ortamlarda görülebilir ve son yıllarda birçok ülkede artış göstermektedir.^[28] Gerçekten de, 25 Avrupa ülkesinde yapılan yenilikçi deneyler kullanılarak yapılan bir çalışma, partiler arasındaki duygusal kutuplaşmanın diğer geleneksel ayrışmaları oluşturan sınıf, din ve hatta ulusallık gibi diğer özelliklere göre çok daha güçlü olduğunu ortaya koymaktadır, bu da "partizanlık"ın önceliğini ve demokratik ülkelerde genel geçerliğini doğrulamaktadır. Bununla birlikte, bu çalışma, Avrupa'daki duygusal kutuplaşmanın temel olarak dış grup düşmanlığından kaynaklanmadığını, hem iç grup hem de dış grup önyargısının istatistiksel olarak anlamlı olduğunu göstermektedir.^[29]

Nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasi kutuplaşmanın çeşitli nedenleri bulunmaktadır ve bunlar arasında siyasi partiler, seçim bölgelerinin yeniden çizilmesi, halkın siyasi ideolojisi, kitle medyası ve siyasi bağlam yer almaktadır.

Parti kutuplaşması[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı akademisyenler, politika platformlarının giderek uzaklaşmasıyla birlikte ayrışan partilerin kutuplaşmanın başlıca itici güçlerinden biri olduğunu savunmaktadır. Bu teori, çoğunluk partisinin parti platformu ve siyasi ideolojisiyle en uyumlu olan pozisyonlara öncelik vermesi şeklindeki son eğilimlere dayanmaktadır.^[30] Siyasi partilerin daha ideolojik olarak ayrışan pozisyonları benimsemeleri, elitler ve seçmenler arasında kutuplaşmaya neden olabilir. Örneğin, Seçim Hakları Yasası'nın kabulünden sonra Kongre'deki muhafazakar Demokratların sayısı azalırken, muhafazakar Cumhuriyetçilerin sayısı arttı. 1970'lerde seçmenler arasında, Güneyli Demokratlar Cumhuriyetçi Parti'ye doğru kaydı, bu da her iki ana parti elitleri ve seçmenleri arasında kutuplaşmayı göstermektedir.^[14][31][32] Bu anlamda, siyasi kutuplaşma elitler arasında bir yukarıdan aşağı süreç olabilir, yani elit kutuplaşma popüler kutuplaşmadan önce gelir veya en azından öncüler.^[33] Ancak, elitler arasındaki kutuplaşma her zaman seçmenler arasında kutuplaşmaya yol açmaz ve kutuplaşmış seçim tercihleri genellikle seçmenlerin tercihleri yerine elit kutuplaşmasını yansıtabilir.^{[3][10][11][13][24]}

Siyaset bilimciler, politikacıların kutuplaşmış pozisyonları ilerletme ve destekleme teşviki olduğunu göstermiştir.^[34] Bu görüşe göre, 1990'ların başında Cumhuriyetçi Parti, ABD Temsilciler Meclisi'nde çoğunluk partisi olmak için kutuplaştırıcı taktikler kullandı - siyaset bilimciler Thomas E. Mann ve Norman Ornstein'ın "gerilla savaşı"^[14] olarak adlandırdığı Newt Gingrich'in stratejisi. Siyaset bilimcilerin bulduğu şey, merkezcilerin parti doktrinine uygun olan adaylardan daha az aday olduğudur. Diğer teoriler ise politikacıların parti içindeki daha aşırı gruplara hitap etmelerinin genellikle daha başarılı olmasına ve böylelikle seçmen kitlesini kutuplaşmanın aşırı uçlarına doğru çekmelerine yardımcı olduğunu belirtmektedir. Nicholson'ın (2012) yaptığı bir çalışma, seçmenlerin karşı parti liderlerinin tartışmalı açıklamalarının, kendi parti liderlerinin açıklamalarından daha fazla kutuplaşmalarına neden olduğunu bulmuştur. Sonuç olarak, siyasi liderler kutuplaşmış tavırlar sergileme eğiliminde olabilir.^[35]

Çok partili sistemlerle ilgili olarak, Giovanni Sartori (1966, 1976), kamu seçmen kitlesindeki ideolojik bölünmelerin ülkelerin siyasi partileri içinde daha fazla ayrılığa neden olduğunu iddia etmektedir. Sartori'ye göre, kamu ideolojik hareketin aşırıcılığı, yüksek düzeyde kutuplaşmış çoklu parti sistemlerinin oluşumunun temelidir. Sartori, bu kutuplaşmış olguyu polarize pluralizm olarak adlandırmış ve bu durumun politika konularında sadece iki yönde değil, birçok karşıt yönde daha fazla kutuplaşmaya yol açacağını savunmuştur.^[36][37][38] Çoklu parti sistemlerindeki kutuplaşma, Hindistan'ın 1970'lerde olduğu gibi iki ideolojik aşırılık arasında da tanımlanabilir. Hindistan'ın önemli partileri arasındaki ideolojik ayrılıklar, sağ ve sol olmak üzere iki kutuplaşmış koalisyon oluşturmuş, her biri birden fazla siyasi partiden oluşmuştur.^[39]

Bağışçılar, yasama organları üzerinde önemli etki ve kontrol sağlayabilirler. Parti liderlerinden, parti kampanyalarını desteklemek için verimli bir şekilde bağış toplamaları beklenir. Citizens United v. Federal Election Commission kararının ardından, ABD'deki özel çıkarlar artan gizli harcamalar yoluyla seçimlere büyük etki yapabilmişlerdir, özellikle Süper politik eylem komiteleri aracılığıyla. Washington Post köşe yazarı Robert Kaiser gibi bazı kişiler, bunun zengin insanları, şirketleri, sendikaları ve diğer grupları partilerin politika platformlarını ideolojik aşırılıklara doğru itme imkanı verdiğini savunmuşlardır, bu da daha büyük bir kutuplaşma durumuna yol açmıştır.^[14][40] Raymond J. La Raja ve David L. Wiltse gibi diğer araştırmacılar ise bu durumun genel bağışçılar için her zaman geçerli olmadığını belirtmektedir. Bu araştırmacılar, polarize olan ve büyük miktarlarda bağış yapan tek bir bağışçının genellikle bir politikacıyı politik aşırılıklara doğru yönlendirmediğini savunmaktadır.^[41][42]

Halk[değiştir | kaynağı değiştir]

Demokrasilerde ve diğer temsilî yönetimlerde, vatandaşlar kendileri için temsil edecek siyasi aktörlere oy verirler. Bazı akademisyenler, siyasi kutuplaşmanın halkın ideolojisi ve oy tercihlerini yansıttığını savunmaktadır.^{[32][43][44][45]} Dixit ve Weibull (2007), siyasi kutuplaşmanın doğal ve düzenli bir olgu olduğunu iddia etmektedir. Parti sadakati, seçmenlerin düşüncelerinde güçlü bir unsur olarak ortaya çıkar.^[46] Daha yüksek siyasi bilgiye sahip bireyler, bir politikacının söylediklerinden etkilenmezler. Kutuplaşma sadece seçmenin bağlı olduğu parti ve onun hareket ettiği yöne bir yansımadır. Halk arasındaki ideolojik farklılıklarla temsilcilerin kutuplaşması arasında bir bağ olduğunu, ancak tercih farklarının genellikle geçici olduğunu ve sonunda uzlaşmayla sonuçlandığını savunurlar.^[47] Fernbach, Rogers, Fox ve Sloman (2013) ise bunun karmaşık konuları anlama konusundaki abartılı bir inancın sonucu olduğunu savunurlar. İnsanlardan politika tercihlerini ayrıntılı bir şekilde açıklamalarını istemek genellikle daha ılımlı görüşlere yol açmaktadır. Sadece tercihlerinin nedenlerini listeleyerek istemek böyle bir ılımlılığa neden olmamaktadır.^[48]

ABD'de (2019) ve Birleşik Krallık'ta (2022) yapılan çalışmalar, siyasi kutuplaşmanın genellikle medyada tasvir edildiği kadar halk arasında keskin olmadığını bulmuştur.^[49][50]

Morris P. Fiorina (2006, 2008), siyasi kutuplaşmanın halk için geçerli olmayan bir fenomen olduğunu öne sürmektedir ve bunun yerine hükümette daha fazla ayrılık yaratmak için yorumcular tarafından oluşturulduğunu iddia etmektedir.^[3][51][52] Diğer çalışmalar, 1972 ile 2004 arasında Amerika Birleşik Devletleri seçmenlerinde ideolojik hareketlere odaklanan kültürel farklılıkların ve coğrafi kutuplaşmanın genel siyasi kutuplaşma ile ilişkili olduğunu göstermektedir.^[5][53]

Halk içindeki dini, etnik ve diğer kültürel ayrılıklar, kutuplaşmanın ortaya çıkmasında genellikle etkili olmuştur. Layman ve ark. (2005) tarafından yapılan bir çalışmaya göre, Amerika Birleşik Devletleri'ndeki Cumhuriyetçiler ve Demokratlar arasındaki ideolojik ayrım, dini kültürel ayrışmaya da yansımaktadır. Onlara göre, Demokratlar genellikle dini görüşlerde daha ılımlı bir tutum sergilerken, Cumhuriyetçiler daha gelenekçi hale gelmiştir. Örneğin, siyasi bilimciler, Amerika Birleşik Devletleri'nde Cumhuriyetçi olarak tanımlanan seçmenlerin, Demokrat seçmenlere göre daha fazla dindar bir adaya oy verme eğiliminde olduğunu göstermiştir.^[54] Bu durum Amerika Birleşik Devletleri'ndeki kutuplaşmanın artışıyla ilişkilidir. Diğer bir teori ise dinin tam bir grup kutuplaşmasına katkıda bulunmadığını, aksine koalisyon ve parti aktivistleri kutuplaşmasının partiye politik bir aşırılık yönlendirdiğini iddia etmektedir.^[55][56]

Bazı sömürge sonrası ülkelerde, halk sömürge rejiminden kalan etnik ayrılıklar üzerinden kutuplaşabilir.^[57] Güney Afrika'da 1980'lerin sonlarında, muhafazakar, apartheid yanlısı Ulusal Parti üyeleri artık apartheid'i desteklemiyor ve dolayısıyla ideolojik olarak partiyle uyumlu değillerdi. Hollanda Afrikanerleri, beyaz İngilizler ve yerli Afrikalılar, ırksal ayrımlar temelinde bölündüler ve bu da etnik hatlar boyunca kutuplaşmaya neden oldu.^[58][59]

Ekonomik eşitsizlik, halkın kutuplaşmasını da tetikleyebilir. Örneğin, Birinci Dünya Savaşı sonrası Almanya'da Komünist İşçi Partisi ve faşist bir parti olan Ulusal Sosyalistler, Almanya'nın ekonomik sorunlarını tamamen farklı yollarla ele almayı öneren egemen siyasi ideolojiler olarak ortaya çıktı.^[36][37] Venezuela'da ise 20. yüzyılın sonlarında, başkan adayı Hugo Chávez, ülkedeki ekonomik eşitsizliği kutuplaştırmak için kullanarak popülerlik kazanmak için popüler ve agresif bir dil kullandı.^[60]

Stratejik taksimat[değiştir | kaynağı değiştir]

Önde gelen siyaset bilimcilerin araştırmalarına göre, ABD'de seçim bölgelerinin yeniden düzenlenmesi (stratejik taksimat) politik kutuplaşma üzerinde minimal bir etkiye sahip bulunmuştur. Bu minimal etkinin mantığı iki katlıdır: İlk olarak, gerrymandering genellikle muhalefet seçmenlerini bölgenin bir azınlık seçim bölgesine yoğunlaştırırken, tercih edilen parti seçmenlerini beklenenden daha az çoğunlukla birçok seçim bölgesine dağıtır. Bunun sonucunda rekabetçi seçim bölgelerinin sayısının artması beklenir ve rekabetçi seçim bölgelerinde temsilciler, ideolojik olarak daha ılımlı olan ortalama seçmen için diğer partiyle yarışmak zorunda kalırlar.^[61][62] İkinci olarak, siyasi kutuplaşma aynı zamanda seçim bölgelerini yeniden düzenleme deneyimlemeyen Senato'da da gerçekleşmiştir, çünkü Senatörler sabit coğrafi birimleri yani eyaletleri temsil ederler. Gerrymandering aracılığıyla yapılan seçim bölgelerinin politik kutuplaşmaya katkıda bulunacağı argümanı, yeni rekabetçi olmayan seçim bölgelerinin, çoğunluk partisini temsil eden aşırıcı adayların seçilmesine ve azınlığın sesine karşı sorumluluk duymadan hareket etmelerine yol açacağı fikrine dayanmaktadır. Bu hipotezi test etmedeki zorluklardan biri, gerrymandering etkilerini kendi ideolojik yapısına benzer kongre bölgelerine taşınan bireylerin doğal coğrafi sınıflandırılmasından ayırmaktır. Carson ve diğerleri (2007), yeniden seçim bölgelerinin Temsilciler Meclisi'nde Senato'ya kıyasla daha yüksek düzeyde kutuplaşmaya katkıda bulunduğunu, ancak bu etkinin "oldukça sınırlı" olduğunu bulmuşlardır.^[63] Politik amaçlı yeniden seçim bölgeleri düzenlemesi, 1992-1994 arasında ABD Temsilciler Meclisi'ndeki partizanlığın artışıyla ilişkilendirilmiştir.^[64][65]

Medya[değiştir | kaynağı değiştir]

Son yarım yüzyılda, kitle iletişim araçları bir kurum olarak büyümüştür. Siyaset bilimciler, özellikle son otuz yılda, daha önce daha az taraf tutan izleyicilere daha kutuplaşmış haber medyası seçenekleri sunulması nedeniyle, bu durumun seçmenleri etkilediğini savunmaktadır. Kitle iletişim araçlarının mevcut, parçalanmış, yüksek seçenekli ortamı, izleyicilerin daha önceki daha dengeli politik programlardan daha çatışmacı ve tek taraflı yayınlara ve makalelere yönelmelerine neden olmuştur. Bu programlar, kendi ideolojilerine doğrulama kaynağı olarak kutuplaşmış programları izleyen taraflı izleyicilere hitap etme eğilimindedir.^[11][14][66]

Çin ve Güney Kore gibi çeşitlilikten yoksun ancak gelişmekte olan medya pazarlarına sahip ülkeler, politik medyanın çeşitlenmesi nedeniyle daha kutuplaşmış hale gelmiştir.^[67][68] Ayrıca, Google, Facebook gibi çoğu arama motoru ve sosyal ağ, bilgisayar algoritmalarını filtre olarak kullanmaktadır.^[69] Bu algoritmalar, kullanıcının arama geçmişi, konumu ve önceki tıklama alışkanlıklarına dayanarak web içeriğini kişiselleştirir ve böylece bilgiye daha kutuplaşmış bir erişim sağlar. Bu yöntem, bilgisayar algoritmalarının ilgili olmayan bilgileri ve karşıt görüşleri filtreleyerek oluşturduğu kutuplaşmış ideolojik "filtre kabarcıkları" olarak adlandırılan duruma neden olur. Bu filtreleme kabarcıkları, dijital aktivist Eli Pariser tarafından ortaya atılan bir terimdir.^[70]

2011 yılında yapılan bir çalışma, çevrimiçi haber tüketiminin ideolojik ayrışmasının çoğu çevrimdışı haber tüketiminden ve yüz yüze etkileşimlerin ayrışmasından daha düşük olduğunu bulmuştur.^[71] Bu, çevrimiçi medya tüketiminin filtre kabarcığı etkilerinin abartıldığını düşündürmektedir.^[72] Diğer araştırmalar da çevrimiçi medyanın fikirlerin artan kutuplaşmasına katkıda bulunmadığını göstermektedir. Solomon Messing ve Sean J. Westwood, insanların medya aracılığıyla kutuplaşmış hale gelmediklerini çünkü kendi maruz kaldıklarını seçtiklerini ve bu genellikle zaten görüşleriyle uyumlu olduğunu belirtmektedir.^[73] Örneğin, insanların istedikleri içeriği seçebildikleri bir deneyde, insanlar göçmenlik konusundaki içerikler arasında seçim yapmalarının ardından siyasi rakiplerini daha çok sevmez hale gelmemiştir. Ancak insanlar, içeriği karşı argümanlarla eleştirmeye başlamışlardır.^[74]

Akademik çalışmalar, tarafsız, objektif bilgi sağlamanın siyasi kutuplaşmayı azaltma potansiyeline sahip olduğunu bulmuştur, ancak bilginin kutuplaşma üzerindeki etkisi bağlamsal faktörlere son derece duyarlıdır.^[75] Özellikle, hükümet harcamaları konusundaki kutuplaşma, insanlara "Vergi Ödenti Makbuzu" sunulduğunda azalırken, parayı nasıl harcamak istedikleri de sorulduğunda azalmamıştır. Bu, aynı bilginin nasıl yorumlandığı üzerinde partiye bağlı haber kaynaklarının ruh hali ve tonu gibi ince faktörlerin büyük bir etkisi olabileceğini düşündürmektedir. Bu, farklı duyguların mesajların kutuplaşmaya veya yakınsamaya yol açabileceğini gösteren başka bir çalışma tarafından da doğrulanmıştır: sevinç duygusu duygusal kutuplaşmada yaygındır, oysa üzüntü ve korku duyguları duygusal yakınsamada önemli rol oynar.^[76] Bu bulgular, duygusal içeriğe odaklanan daha sosyal sorumlu algoritmaların tasarlanmasına yardımcı olabilir.

Araştırmalar genellikle zamanla artan yüksek kutuplaşmaya sahip Amerika Birleşik Devletleri'ne odaklanmıştır. Öte yandan, İsveç'te zaman içinde istikrarlı bir ideolojik kutuplaşma mevcuttur.^[77] İsveç'ten yapılan deneyler ve anketler de medya kullanımı nedeniyle artan ideolojik veya duygusal kutuplaşmaya sınırlı destek vermektedir.^[78]

Siyasi bağlam[değiştir | kaynağı değiştir]

Son dönemde yapılan bazı araştırmalar, seçim bağlamının ve partilerin birbirleriyle etkileşim şeklinin rolünü vurgulamaktadır. Örneğin, son bir çalışma, koalisyon ortaklığının duygusal kutuplaşmanın derecesini ılımlılaştırabileceğini göstermektedir.^[29] Bununla birlikte, bu çalışma, siyasi partilerin sayısı ve seçim sistemlerinin orantısal temsil ölçüsünü yakalayan seçim bölgesi büyüklüğünün duygusal kutuplaşmanın derecesini etkilemediği kanıtlarına ulaşmamaktadır. Ayrıca, seçim bağlamı, seçimlerdeki önemlilik, seçimlere katılım, elit kutuplaşma ve Avro karşıtı partilerin gücü gibi faktörler de bölünmeyi şiddetlendirebilir.^[15]

Sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyasi kutuplaşmanın sonuçları "tam olarak net değildir ve bazı faydaları yanı sıra zararlı sonuçlar da içerebilir."^[79] Kutuplaşma, zararsız, doğal ve demokratik olabilirken, aynı zamanda zararlı olabilir ve toplum üzerinde uzun vadeli zararlı etkilere neden olabilir, temel demokratik işlevleri tıkayabilir.^[80] Seçmenler partileri daha az farklı olarak gördüklerinde, demokrasinin nasıl işlediğinden daha az memnun olma eğilimindedir.^[81] Kesin etkileri tartışmalı olsa da, açıkça siyasi süreci ve genel kamuoyunun siyasi yapısını değiştirmektedir.^{[3][5][82][83]}

Zararlı kutuplaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyaset biliminde, zararlı kutuplaşma, diğer ayrışmaları ve ortak noktaları geçersiz kılan bir tek siyasi ayrımın, sertleşmiş ve kendi kendini pekiştiren bir noktaya kadar ilerlemesi durumunda ortaya çıkar.^[84] Zararlı kutuplaşma, çoğu kutuplaşma türünün aksine ideolojik olmak zorunda değildir. Bunun yerine, zararlı kutuplaşma, partizan kimlik, dini ve seküler ayrım, küreselci ve milliyetçi ayrım, kentsel ve kırsal ayrım vb. gibi tek bir siyasi ayrım üzerinde işler.^[85] Bu siyasi ayrım, iki siyasi parti (veya koalisyon) arasında güven eksikliği patlamasına yol açar ve siyaset dışı ilişkilere kadar yayılır. İnsanlar siyaseti "biz" ve "onlar" şeklinde algılamaya başlarlar.^[7][86]

Nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Carothers ve O'Donohue'a (2019) göre, zararlı kutuplaşma genellikle diğer ayrışmaları geçersiz kılan ve çoğulcu bir siyasi yaşamı egemen kılan bir tek siyasi ayrışma tarafından yönlendirilen bir süreçtir.^[87] Öte yandan, Slater ve Arugay (2019) tek bir sosyal ayrışmanın derinliği değil, kutuplaşmanın gerçekten zararlı hale gelip gelmediğini açıklamada siyasi elitin lideri görevden alma sürecinin daha iyi olduğunu savunmuşlardır.^[88] Lebas ve Munemo (2019) zararlı kutuplaşmanın diğer siyasi kutuplaşma türlerinden daha derin toplumsal nüfuz ve ayrışmaya sahip olduğunu, bu nedenle çözüme daha az uygun olduğunu savunmuşlardır.^[89] Ancak kabul edilen bir nokta, zararlı kutuplaşmanın kendisini pekiştirdiği ve yerleşik hale getirdiği, ülkeyi öfke ve ayrılık spiraline sürükleyerek kolay çözümleri olmayan bir duruma soktuğudur.^[86][89]

Yönetim üzerindeki etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Zararlı kutuplaşma, uzlaşma, fikir birliği, etkileşim ve hoşgörünün, ayrışmanın her iki tarafında yer alan bireyler ve siyasi aktörler için giderek daha maliyetli ve zorlu hale gelmesine neden olur.^[90] Zararlı kutuplaşma, demokratik normlara olan saygıyı sürekli olarak zayıflatır, temel yasama süreçlerini aşındırır, yargının tarafsız doğasını zedeler ve halkın siyasi partilere olan güvenini azaltır. Bu, hoşgörüsüzlüğü ve ayrımcılığı artırır, toplumsal güveni azaltır ve toplumda şiddeti artırır. Ayrıca demokratik gerilemeye yol açabileceği potansiyeli de vardır. Zararlı kutuplaşmanın görüldüğü ülke bazında örneklerde, genellikle kazananın kaybedeni iktidar pozisyonlarından dışlaması veya kaybedeni gelecekte bir tehdit haline gelmesini engellemek için önlemler alması yaygındır. Bu durumlarda, kaybeden genellikle kazananın bir hegemonya yaratmasına izin veren kurumların meşruiyetini sorgular ve vatandaşlar siyasete karşı alaycı bir tutum sergiler. Bu ülkelerde, siyaset genellikle insanlarla ilgisi olmayan, kendi kendine referans veren bir güç oyunu olarak görülür.^[87][91]

Kamu güveni üzerindeki etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Zararlı kutuplaşmış toplumlar genellikle gerçekle kanıtlanabilir sorunlar üzerinde kamu tartışmalarına tanık olurlar. Bu süreçte, gerçekler ve ahlaki gerçekler giderek daha az önem kazanır, daha fazla insan kendi bloğunun mesajlarına uyum sağlar. Gazeteciler, akademisyenler ve siyasetçiler gibi sosyal ve siyasi aktörler ya partiye ait hikâyelerle ilgilenir ya da artan sosyal, siyasi ve ekonomik maliyetlerle karşılaşırlar. Seçmenler, kamu kurumlarına olan güvenlerini kaybeder. Normlara ve demokrasiye olan destek azalır. İnsanlar, doğruya başvurarak veya değerlerine uygun hareket ederek ahlaki bir şekilde hareket etmekte giderek zorlanır, parti çıkarlarıyla çeliştiğinde.^[90] Bir kez zararlı kutuplaşma yerleştiğinde, önceki niyetlere bakılmaksızın kendi hayatına sahip olur.^[85]

İyi huylu kutuplaşma[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı siyaset bilimciler, çoğu politik kutuplaşma türünün demokrasi için faydalı olduğunu ve doğal bir özellik olduğunu savunmuşlardır. Kutuplaşmanın basitleştirici özellikleri demokratikleşmeye yardımcı olabilir. Muhalefete ve dışlama stratejilerine dayanan stratejiler, gözlemlenen tüm siyaset biçimlerinde mevcuttur.^[92] Siyasi kutuplaşma, statükonun dönüşmesine veya bozulmasına yardımcı olabilir, bazen adaletsizliklere veya oligarşik mücadeledeki dengesizliklere çözüm getirebilir.^[93][94]

Siyasi kutuplaşma, elit ve kitle düzeyinde potansiyel müttefikleri birleştirmek, canlandırmak veya harekete geçirmek için hizmet edebilir. Aynı zamanda rakipleri bölmek, zayıflatmak veya sakinleştirmek konusunda da yardımcı olabilir. En kutlanan toplumsal hareketler bile "belirgin rakiplere karşı çatışmada yer alan, rakibe karşı çatışmacı bir yönelime ve ortak bir kimliğe sahip insan grubu" olarak tanımlanabilir.^[95]

Siyasi kutuplaşma, seçmenlere adaylar arasında seçim yapmalarına yardımcı olacak seçim kriterleri sağlayarak, siyasi partilerin destekçileri harekete geçirmesine ve programlı seçenekler sunmasına yardımcı olabilir.^[96] Kutuplaşmış siyaset, iç farklılıkları aşmaya ve ortak bir kimlik oluşturmaya da yardımcı olabilir, bunun bir kısmı da reformlara karşı çıkanlara karşı ortak bir muhalefete dayanabilir. Bununla birlikte, kutuplaşma, pernicious ve kendini yayabilen bir hal alabileceği için, demokratikleşme aracı olarak bile amaçlansa riskli bir siyasi araç olabilir.^[86]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• İç savaş
• Demokratik gerileme
• Yanlış ikilem
• Nefret söylemi
• Çok partili sistem
• Partizanlık

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Daha fazlası için[değiştir | kaynağı değiştir]

• Abramowitz (1994). "Issue Evolution Reconsidered: Racial Attitudes and Partisanship in the U.S. Electorate". The Sociological Quarterly. 38 (1): 1-24. doi:10.2307/2111333. 
• Clark (2012). "Political Polarization in Taiwan: A Growing Challenge to Catch-all Parties?" (PDF). Journal of Current Chinese Affairs. 41 (3): 7-31. doi:10.1177/186810261204100302. 
• Frymer. "Debating the Causes of Party Polarization in America". The Brennan Center Jorde Symposium on Constitutional Law. 2011: 335-350. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2023. 
• Hahm, Hyeonho, David Hilpert and Thomas König (2023) "Divided We Unite: The Nature of Partyism and the Role of Coalition Partnership in Europe". American Political Science Review, DOI: 10.1017/S0003055423000266
• Hahm, Hyeonho, David Hilpert and Thomas König (2022) "Divided by Europe: Affective Polarisation in the Context of European Elections". West European Politics, DOI: 10.1080/01402382.2022.2133277
• Kallis, Aristotle A. Fascist ideology: territory and expansionism in Italy and Germany, 1922–1945. London, England; New York: Routledge, 2000.
• Keefer (2002). "Polarization, Politics and Property Rights: Links between Inequality and Growth". Public Choice. 111 (1/2): 127-154. doi:10.1023/A:1015168000336. 
• Leege, David C., Kenneth D. Wald, Brian S. Krueger, and Paul D. Mueller. The Politics of Cultural Differences: Social Change and Voter Mobilization Strategies in the Post-New Deal Period. 2 Ocak 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. N.p.: University of Florida, 2001.
• McCarty. "Limits of Electoral and Legislative Reform in Addressing Polarization". The Brennan Center Jorde Symposium on Constitutional Law. 359: 359-372. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2023. 
• Nivola, Peter. "Thinking About Political Polarization." The Brookings Institution, January 2005.
• Pierson, Paul and Eric Schickler. 2020. "Madison's Constitution Under Stress: A Developmental Analysis of Political Polarization." Annual Review of Political Science 23:1, 37-58
• Simon (1979). "China, Vietnam, and ASEAN: The Politics of Polarization". Asian Survey. 19 (12): 1171-1188. doi:10.2307/2643963. 
• Pew Research Center, Political Polarization in the American Public 2 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., June 12, 2014, people-press.org 2 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Stewart (2020). "Polarization under rising inequality and economic decline". Science Advances. 6 (50): eabd4201. arXiv:1807.11477 $2. doi:10.1126/sciadv.abd4201. PMC 7732181 $2. PMID 33310855. 
• Sunstein (2001). "Deliberative Trouble – Why Groups Go to Extremes". Yale Law Journal. 110 (71): 71-120. doi:10.2307/797587. 7 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2023.