Süveyda

Süveyda
Arapça: ٱلسُّوَيْدَاء
Süveyda; Arapça: ٱلسُّوَيْدَاء
Şehir
	Süveyda şehrinin havadan görünümü, Ekim 2011
	Süveyda Süveyda'nın Suriye içindeki konumu
	Koordinatlar: 32°42′45″K 36°34′00″D / 32.71250°K 36.56667°D
Grid hizası	296/235
Ülke	Suriye
İl	Süveyda
İlçe	Süveyda
Nahiye	Süveyda
İdare
• Vali	Bassam Mamduh Parsik
Rakım	1080 m
Nüfus (2004 nüfus sayımı)
• Şehir	73,641
• Metropol	138,822
Zaman dilimi	UTC+02.00 (DAS)
• Yaz (YSU)	UTC+03.00 (DAYS)
Alan kodu	16
Coğrafi kod	C6147
İklim	Csa

Süveydâ veya es-Süveydâ (Arapça: السُّوَيْدَاء es-Süveydâʾ), Suriye'nin güneybatısında, Ürdün sınırına yakın bir konumda yer alan, çoğunluğu Dürzi olan bir şehirdir.

Suriye'nin 14 vilayetinden biri olan ve güneyde Ürdün, batıda Dera, kuzey ve doğuda Rif Şam vilayetleriyle sınır komşusu olan Süveyda vilayetinin başkentidir. Şehir, varlıklı Venezuelalı Suriyeli göçmenlerin akınına uğraması nedeniyle bazıları tarafından "Küçük Venezuela" olarak anılmaktadır.^[3]^[4]^[5]^[6]

Demografi ve nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin sakinleri çoğunlukla Dürzi olup, Rum Ortodoks Hristiyanlar da önemli bir azınlığı oluşturmaktadır.

Süveyda Valiliği'nin nüfusu 313.231'dir (2004 nüfus sayımı).

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Antik ve Orta Çağ dönemleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir Nebatiler tarafından Suada adıyla kuruldu. Helenistik Dönem'de ve Roma İmparatorluğu'nda şarabın koruyucusu tanrı Dionysos'a ithafen Dionysias Soada (Antik Yunanca: Διονῡσιάς) olarak anılmaya başlandı - şehir ünlü bir antik şarap üretim bölgesinde yer almaktadır.

Dionysias adı, Nebatilerin etkisinin azalması ve daha sonra Bikâ'nın hızla Helenleşmesinin bir sonucu olarak güneye doğru yoğunlaşmasının ardından MS 149 yılında eski Nebati adının yerini aldı

Dionysias, Roma'nın Arabia Petraea eyaletinin bir parçasıydı ve 180-185 yılları arasında Commodus'un hükümdarlığı sırasında civitas haklarını aldı.

Dionysos'a Duşara'ya adanmış aynı Nabati tapınağında tapınılıyordu. Yerel ve Helenik tanrılara tapınmayı ilişkilendiren bu uygulama Helenistik Suriye'de yaygındı.

Bu isim, kentin Gassanilerin etkisi altında olduğu Bizans İmparatorluğu döneminde de kullanılmaya devam etti. Dionysias o zamanlar Busra'dan bir piskoposun bağlı olduğu bir piskoposluk bölgesiydi. İeroklis'in Sinekdimos'unda adı geçmektedir. Erken dönem Müslüman fetihlerinden sonra titüler bir piskoposluk haline geldi.^[7]

Yakut el-Hamavi 1220'lerde Süveyda'nın "Havran Vilayeti'nin bir köyü" olduğunu kaydetti.^[8]

Osmanlı dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1596 yılında Süveyda, Osmanlı vergi kayıtlarında Mecdal Sevde adı altında Havran Sancağı'nın Beni Nasiyye nahiyesinin bir parçası olarak görünmektedir. Hepsi Müslüman olan 5 hane ve 5 bekâr nüfusa sahipti. Köylüler, buğday, arpa, yaz mahsulleri, keçi ve/veya arı kovanı gibi çeşitli tarım ürünleri üzerinden %20 sabit vergi oranının yanı sıra "ara sıra elde edilen gelirler" için toplam 6125 akçe ödüyorlardı. Gelirin 3/4'ü bir vakfa aktarılıyordu.^[9]

Son zamanlarda Dionysias ilk olarak William Waddington tarafından Süveyda olarak tanımlanmıştır.

Modern dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir Suriye İç Savaşı boyunca hükûmetin elindeydi ve nispeten az çatışma gördü. 28 Ekim 2012 tarihinde güvenlik güçleri şehirde toplu tutuklama kampanyası başlattı.^[10]

2018 Süveyda saldırıları[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Temmuz 2018'de, o zamana kadar cephe hatlarından çok uzakta olan şehir bir dizi terör saldırısıyla sarsıldı. IŞİD'e bağlı en az 56 kişilik bir saldırgan grubu şehre girerek sokaklarda bir dizi silahlı çatışma ve intihar saldırısı düzenleyerek büyük çoğunluğu sivil olmak üzere en az 246 kişinin ölümüne yol açtı. Saldırganların birçoğunun saldırı sırasında öldüğü bildirilirken, toplam ölü sayısı en az 302'ye ulaştı.^[11] Yaşları 7 ile 60 arasında değişen 42 Dürzi IŞİD tarafından kaçırıldı ve halen esir tutuluyor. Bunlardan biri infaz edilmiş olup toplam esir sayısı 41'e yükseldi.^[12]

2020 Süveyda protestoları[değiştir | kaynağı değiştir]

7 Haziran 2020'de kötüleşen ekonomik durum nedeniyle kentte hükûmet karşıtı protestolar patlak verdi. Suriye İç Savaşı sırasında tarafsız kalan kentte 2015 yılından bu yana ilk kez protestocular Devlet Başkanı Beşşar Esad'ın istifasını talep etti.^[13]^[14] Protestolar sonucunda Başbakan İmad Hamis 11 Haziran'da görevden alındı ve yerine Hüseyin Arnus atandı.^[15]

2022 Süveyda protestoları[değiştir | kaynağı değiştir]

Şubat ayında yüzlerce protestocu Süveyda'da yolsuzluğu ve kötüleşen yaşam standartlarını kınamak için sokaklara döküldü.^[16]

Arkeoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin eski kesiminde birçok arkeolojik alan bulunabilir:

Dionysos-Duşara Tapınağı: Tapınakta sekiz adet iyi süslenmiş sütun hala ayaktadır.
Aziz Sergius Bazilikası: Beşinci yüzyılda inşa edildi. Bizans mimari unsurlarına sahiptir ve çevresinde bir manastır bulunmaktadır. Bazilika Sergius'a adanmıştır.
Küçük kilisenin kemeri: Kilisenin kendisi harap olmuş durumdadır Yerel olarak "Darağacı" (Arapça: المشنقة al-Mashnaqah) olarak bilinen ve üzüm motifli süslemelere sahip bir kemer hala ayaktadır.
Tiyatro: Agora'nın güneyinde yakın zamanda keşfedildi.^{[ne zaman?]}

Şehirde çok sayıda antik rezervuar, kule ve hala yerel halkın yaşadığı eski Roma evleri bulunmaktadır.

Roma su kemeri, konik bir rezervuar ve daha büyük bir Roma tiyatrosu gibi eski şehrin pek çok bölümü hala kazılmaktadır.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Süveyda'nın iklimi sıcak ve ılıman olarak sınıflandırılır. Süveyda'da kış aylarında yaz aylarına göre daha fazla yağış görülür. Bu konum Köppen ve Geiger tarafından Csa olarak sınıflandırıldı. Süveyda'da ortalama sıcaklık 15,5 °C'dir. Yılda yaklaşık 323 mm yağış düşer.

Süveyda iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	10,5	11,7	15,2	20,1	25,4	29,2	30,1	30,9	29,2	26,0	19,1	12,8
Ortalama sıcaklık (°C)	6,2	7,1	10,0	13,9	18,3	21,7	22,8	23,5	21,8	18,9	13,6	8,3
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	1,9	2,6	4,8	7,8	11,3	14,2	15,6	16,1	14,4	11,8	8,1	3,9
Ortalama yağış (mm)	69	71	57	21	8	0	0	0	1	11	27	58
Kaynak: Climate-Data.org^[17]

Önemli insanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Necat Abdüssamed, yazar, çevirmen ve kadın doğum uzmanı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Cebel el-Dürzi Devleti

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "<meta HTTP-equiv="Content-Type" content="text/HTML; charset=iso-8859-1"/> NameBright - Coming Soon". www.cbssyr.org. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.
^ "President al-Assad issues decrees on appointing new governors for eight Syrian provinces". Syrian Arab News Agency. 20 Temmuz 2022. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022.
^ http://newsfromsyria.com/2009/09/04/hugo-chavez-in-syria/ 14 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Many of them came from Sweida.
^ "Do come back". The Economist. ISSN 0013-0613. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022.
^ Goforth, Sean (2012). Axis of Unity: Venezuela, Iran & the Threat to America (İngilizce). Potomac Books, Inc. s. 193. ISBN 978-1-61234-016-6.
^ "An elderly Syrian man waves Venezuela's flag during a visit by..." Getty Images (İngilizce). 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022.
^ "Catholic Encyclopedia: Dionysias". Newadvent.org. 1 Mayıs 1909. 16 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2014.
^ Le Strange, G. (Guy) (1890). Palestine under the Moslems; a description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Translated from the works of the mediaeval Arab geographers. Robarts - University of Toronto. London A.P. Watt. s. 540.
^ Hütteroth and Abdulfattah, 1977, p. 218.
^ "At least 30 people killed in clashes, most of them in Damascus". Al Jazeera Blogs. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2014.
^ "IS attack devastates community in southern Syria". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022.
^ "Islamic State in Syria executes hostage from Sweida attack: media, monitor". 5 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Protest in southwest Syria against faltering economy, corruption". Al Jazeera. 7 Haziran 2020. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
^ Al-Khalidi, Suleiman (11 Haziran 2020). "Protests hit Druze city in Syria for fourth day". Reuters. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
^ "Syria war: Assad sacks PM as economic crisis sparks protests". BBC News. 11 Haziran 2020. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.
^ Chehayeb, Kareem (11 Şubat 2022). "Syria: Sweida protesters decry corruption, poor living standards". Al Jazeera English. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2022.
^ "Climate: As Suwayda". 20 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2016.

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

Hütteroth, Wolf-Dieter; Abdulfattah, Kamal (1977). Historical Geography of Palestine, Transjordan and Southern Syria in the Late 16th Century. Erlanger Geographische Arbeiten, Sonderband 5. Erlangen, Germany: Vorstand der Fränkischen Geographischen Gesellschaft. ISBN 3-920405-41-2. 18 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2022.
Le Strange, G. (1890). Palestine Under the Moslems: A Description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Committee of the Palestine Exploration Fund.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehrin haritası 20 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Google Haritalar

[1] "<meta HTTP-equiv="Content-Type" content="text/HTML; charset=iso-8859-1"/> NameBright - Coming Soon". www.cbssyr.org. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2022.

[2] "President al-Assad issues decrees on appointing new governors for eight Syrian provinces". Syrian Arab News Agency. 20 Temmuz 2022. 20 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022.

[3] ttp://newsfromsyria.com/2009/09/04/hugo-chavez-in-syria/ 14 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Many of them came from Sweida.

[4] "Do come back". The Economist. ISSN 0013-0613. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022.

[5] Goforth, Sean (2012). Axis of Unity: Venezuela, Iran & the Threat to America (İngilizce). Potomac Books, Inc. s. 193. ISBN 978-1-61234-016-6.

[6] "An elderly Syrian man waves Venezuela's flag during a visit by..." Getty Images (İngilizce). 16 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022.

[7] "Catholic Encyclopedia: Dionysias". Newadvent.org. 1 Mayıs 1909. 16 Ağustos 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2014.

[8] Le Strange, G. (Guy) (1890). Palestine under the Moslems; a description of Syria and the Holy Land from A.D. 650 to 1500. Translated from the works of the mediaeval Arab geographers. Robarts - University of Toronto. London A.P. Watt. s. 540.

[9] Hütteroth and Abdulfattah, 1977, p. 218.

[aljasalqin-10] "At least 30 people killed in clashes, most of them in Damascus". Al Jazeera Blogs. 25 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ekim 2014.

[11] "IS attack devastates community in southern Syria". AP NEWS (İngilizce). 20 Nisan 2021. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Kasım 2022.

[12] "Islamic State in Syria executes hostage from Sweida attack: media, monitor". 5 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[13] "Protest in southwest Syria against faltering economy, corruption". Al Jazeera. 7 Haziran 2020. 1 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.

[14] Al-Khalidi, Suleiman (11 Haziran 2020). "Protests hit Druze city in Syria for fourth day". Reuters. 18 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.

[15] "Syria war: Assad sacks PM as economic crisis sparks protests". BBC News. 11 Haziran 2020. 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2020.

[16] Chehayeb, Kareem (11 Şubat 2022). "Syria: Sweida protesters decry corruption, poor living standards". Al Jazeera English. 20 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2022.

[17] "Climate: As Suwayda". 20 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2016.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

Süveyda nedir?, Süveyda anlamı nedir?, Süveyda ne demektir?