Roman Abramoviç
2021'de Abramoviç
Doğum	Roman Arkadyeviç Abramoviç 24 Ekim 1966 (57 yaşında) Saratov, Sovyetler Birliği
Milliyet	Rus-İsrailli-Portekizli
Etnik köken	Yahudi
Vatandaşlık	Rusya (1966–günümüz) İsrail (2018–günümüz) Portekiz (2021–günümüz)
Meslek	İş insanı
Evlilik	Olga Lysova (1987-1990) Irina Malandina (1991-2007) Dasha Zhukova (2008-2017)
Çocuk(lar)	7

Roman Arkadyeviç Abramoviç (Rusça: Рома́н Арка́дьевич Абрамо́вич; İbranice: רומן אברמוביץ׳; d. 24 Ekim 1966),^[1] Rus-İsrailli-Portekizli milyarder, oligark ve politikacıdır . Chelsea FC'nin eski sahibi olmasıyla da bilinen Abramoviç, 2019 yılının Forbes listesine göre 12,9 milyar Amerikan doları olarak tahmin edilen servetiyle,^[2] İsrail'in en zengin ikinci, Rusya'nın en zengin on birinci ve Portekiz'in en zengin birinci kişisi oldu.^[3][4] Dünyanın 120. en zengin kişisidir.^[5] 1999-2013 yılları arasında Çukotka'da okullar, hastaneler ve altyapı inşa etmek için 2.5 milyar dolardan fazla bağışla, yaşayan diğer Ruslardan daha fazla bağışta bulunmuştur.^[6] Yahudi Kültürü ve Dini Forumu tarafından son 20 yılda Rusya, ABD, İngiltere, Portekiz, Litvanya, İsrail ve başka yerlerdeki Yahudi davalarına 500 milyon dolardan fazla katkısından dolayı tanındı.^[7] Abramoviç, eleştirmenleri tarafından bir oligark olarak gösterildi.^[6] Ayrıca Abramoviç, daha önce 2000'den 2008'e kadar Çukotka Özerk Okrugu'nun valisi olarak görev yaptı.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Abramoviç, 1966'da Rusya'nın Saratov şehrinde Yahudi bir ailede doğdu. 3,5 yaşında babasını, 4 yaşında ise annesini kaybetti. Endüstri ve ticarete ilgisi Sovyet Ordusuna katılmadan önce başlamıştır. İş hayatına 1992 yılında başladı. 1992-1995 yılları arasında beş şirket kurdu.

Roman Abramoviç, Premier League takımlarından Chelsea kulübünün sahibiydi. Dünyanın en büyük yatına (eclipse 165m) sahip olan Abramoviç, erken yaşlarda ailesini kaybetmiş olsa da en duyarlı iş adamları unvanını hak etmiş bulunmaktadır.

Serveti[değiştir | kaynağı değiştir]

Roman Abramoviç şu anda 2 yata sahiptir. Eclipse 165m ve Luna 115m. Pelorus isimli 115 metrelik megayatını 300 milyon dolar karşılığında Mayıs 2011'de Amerikalı müzik ve film yapımcısı David Geffen'e sattı.

The Bandit isimli 30 kişilik yemek salonu, lavaboları altın kaplamalı mutfağı olan Boeing 767 jete sahip. Bu değişikliklerle birlikte uçağın 300 milyon dolara malolduğu belirtilmektedir. Ayrıca iki adet helikoptere sahiptir.

Başta Maybach limuzin olmak üzere hepsi zırhlı olan otomobil filosuna sahip olup, Londra'da, Eaton Meydanı'nda 6 katlı bir evi 28 milyon Sterline satın alan Abramoviç'in ülkenin batısındaki Sussex'te 450 hektarlık arazisi Moskova, Cote d'Azur, İspanya ve İsrail gibi ülkelerde çok sayıda mülkleri vardır.

2005 yılında, Londra'da açık artırmayla satışa çıkan İtalya'nın Toskana bölgesindeki San Miniato kasabası yakınlarında bulunan 850 gramlık trüf siyah mantarı, 28 bin pound'a satın aldı.

Chelsea FC[değiştir | kaynağı değiştir]

2003 yılının Haziran ayında Chelsea FC bünyesinde yer alan şirketler satışa sunuldu. Açık arttırma sonucunda Roman Abramoviç'in önderliğinde bulunan Anonim Şirketi bünyesine Chelsea FC katılmış oldu. İlk sezonunda 80 Milyon Pound'luk temditli borcu ödeyen Abramoviç 120 Milyon Pound'luk bir transfer bütçesi ayırıp takımın başına Jose Mourinho'yu getirdi. Mourinho takımı ilk sezonunda şampiyon yaptı. 2004-2005 sezonunu şampiyon bitiren Chelsea 2005-2006 sezonunu da şampiyon bitirdi. Yaz transfer döneminde takıma Tiago (10 milyon €), stoper Ricardo Carvalho (19.8 milyon £) Sağ bek Paulo Ferreira (13.3 million £) Ganalı ön libero Michael Essien (24.4 milyon £), Fildişi Sahilli santrafor Didier Drogba (24 milyon £) ve Sırp santrafor Mateja Kežman (5.4 million £) transferleri gerçekleştirildi. 2007-2008 yılının başına Mourinho ile yaşanan anlaşmazlıklar sonucu Abramoviç Mourinho'nun sözleşmesini feshetti. Abramoviç kulübü aldığı 2003-2004 sezonundan 2012-2013 sezonuna kadarki süreçte transfer ve yatırımların toplamı 700 Milyon Pound'u aşmıştır. Abramoviç döneminde kulüp 3 Premier Lig Şampiyonluğu, 2 Lig Kupası Şampiyonluğu, 3 FA Kupa Şampiyonluğu, 2 UEFA Şampiyonlar Ligi Şampiyonluğu ve 2 UEFA Avrupa Ligi Şampiyonluğu elde etti.

Futbol[değiştir | kaynağı değiştir]

Futbola olan düşkünlüğü yalnızca Chelsea'ya yaptığı yatırımlarla sınırlı olmayan Abramoviç kurduğu Abramoviç Millî Futbolcu Yetiştirme Akademisi ile Dünya ve Rus futboluna oldukça küçümsenmeyecek şekilde katkılarda bulunmuştur. Bugünün Rus Millî Takımı ve CSKA Moskova takımının alt yapısından sorumlu vakıftır.

İsrail vatandaşlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Mayıs 2018'de, "olumsuz yatırım iklimi" ve Abramoviç'in göçmen statüsü hakkında güvence eksikliği nedenleriyle İngiliz vizesinin İçişleri Bakanlığı tarafından yenilenmesinin ve daha sonra başvurunun geri çekilmesinin ertelenmesinin ardından, bir ay sonra İsrail vatandaşı oldu. Sergei ve Yulia Skripal'ın zehirlenmesi olayının ardından İngiliz yetkililer, İngiltere ve Rusya arasında gerginlik artınca vizesinin yenilenmesini ertelediler.^[8] Bunun üzerine Milyarder oligark Roman Abramovich, Londra ve Moskova arasındaki diplomatik gerilimler nedeniyle İngiltere vizesi başvurusunu geri çekti. Salisbury zehirlenmesi olayının ardından uluslararası suçlamalar ve güçlü Rusların vize almasını zorlaştıran yasa değişiklikleri sonrasında 2018'de İngiltere vizesi başvurusu yapmamayı seçen Abramoviç, İngiltere'ye en az 2 milyon £ yatırım yapan varlıklı yabancılar için tasarlanmış bir 1. Seviye yatırımcı vizesi ile yıllardır İngiltere'ye ve dışına seyahat ediyordu. Abramoviç, stadyumunun inşası için yüz milyonlarca liralık yatırım yapacaktı. Rus Yahudisi olan Abramoviç, dünyanın herhangi bir yerinden gelen Yahudilerin İsrail vatandaşı olabileceğini belirten Geri Dönüş Yasası uyarınca hakkını kullandı. Böylece Abramoviç bir İsrailli olarak, İngiltere'yi vizesiz ziyaret edebilmektedir ancak çalışmasına veya ticari işlem yapmasına izin verilmemektedir.^[9][10]

2015 yılında Abramovich, Orta Doğu'nun önde gelen tesislerinden biri olmayı hedefleyen yenilikçi bir Nanobilim ve Nanoteknoloji Merkezi kurmak için Tel Aviv Üniversitesi'ne yaklaşık 30 milyon dolar bağışta bulundu.

Abramovich'in diğer yatırımları arasında, 60 milyon doları aşan bağışta bulunduğu Tel Hashomer'deki Sheba Tıp Merkezi de var. Bunlar arasında 2.000m²'lik yeni bir nükleer tıp merkezinin, Sheba Kanser ve Kanser Araştırma merkezlerinin, Pediatrik Ortadoğu Konjenital Kalp Merkezi'nin ve Sheba Kalp Merkezi'nin kurulması yer alıyor.

Abramovich'in güney Negev çölünde kapsamlı bir orman rehabilitasyon programı için Keren Kayemet Leİsrail-Yahudi Ulusal Fonu'na (KKL-JNF) yaptığı bağış, bölgede artan çölleşmeyle mücadeleye yardımcı oluyor ve bölgede artan doğa turizmini teşvik ediyor.

Hayırsever faaliyetlerinin yanı sıra, Abramovich tıp ve yenilenebilir enerjiden sosyal medyaya kadar uzanan bir süreçte 120 milyon dolar yatırım yaptı.

Son zamanlarda, İsrail'deki COVID-19 vakalarındaki endişe verici artış nedeniyle Abramovich, Sheba'ya ulusal acil durumlarda İsrail'e hayati kriz müdahalesi sağlamak için 5,400m²'lik yeni bir yeraltı Yoğun Bakım Ünitesi için bir bağış daha yaptı.

Abramovich, Tel Aviv'deki M.ART çağdaş kültür festivali gibi Yahudi sanat ve kültür girişimlerine sürekli olarak katkıda bulunuyor.

Portekiz vatandaşlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Nisan 2021'de Abramoviç, Sefarad Yahudisi olarak Vatandaşlık Yasası uyarınca Portekiz vatandaşı oldu. Abramovich'in başarılı olan bu başvurusu, Engizisyon sırasında İber yarımadasından sürülen Sefarad Yahudilerinin torunlarına vatandaşlığa kabul edilmesini sağlayan bir Portekiz yasasını kullanması sayesinde olmuştur. Abramoviç böylece İngiltere vizesi başvurusunu geri çektikten üç yıl sonra AB vatandaşı oldu. Yeni AB pasaportu sayesinde, Birleşik Krallık'ta kalmayı ve çalışmayı seçmesi halinde Birleşik Krallık'ın puan bazlı Brexit sonrası göçmenlik sistemini geçmesi ve "özel gereksinimleri" karşılaması gerekeceği anlamına gelmektedir.

2015 yılında yasanın geçmesinden bu yana binlerce İsrailli Yahudiye Portekiz vatandaşlığı verildi ve başvuranların soy kütükleri Sefarad kültürüne ilgi gösteren uzmanlar tarafından incelendi. Abramoviç'in Hamburg'daki Portekizli Sefarad Yahudilerinin mirasını onurlandıran projelere para bağışladığı anlaşılmaktadır.

Abramovich, hayırsever olduğu Porto'daki Yahudi cemaatinin bir üyesidir.^[11][12]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Pravda Gazetesi
• Chelsea Futbol Kulübü resmi sitesi28 Eylül 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Roman-Abramovich.com24 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Radikal Gazetesi10 Şubat 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Marker Gazetesi17 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.