Porto

Porto
Porto
Şehir
	; Bayrak ; Arma
	Porto
Ülke	Portekiz
Bölge	Norte
Alt Bölge	Grande Porto
İdare
• Belediye Başkanı	Rui Moreira
Yüzölçümü
• Şehir	41,42 km²
Rakım	104 m
Nüfus (2021)
• Şehir	231,800
• Yoğunluk	6,900/km²
• Metropol	1,721,038
Zaman dilimi	UTC±00.00 (BAS)
• Yaz (YSU)	UTC+01.00 (BAS)
Posta kodu	4000-286 Porto
Alan kodu	(+351) 22
	Resmî site; www.cm-porto.pt

Porto şehri, Portekiz'in kuzeyinde Rio Douro nehrinin ağzında bulunmaktadır. 2021 sayımlarında 231.800 nüfusuyla (Büyükşehir Porto'nun toplam nüfusu 1.721.038'dir) ülkenin en önemli endüstri noktası ve aynı isimli vilayetin başkentidir. Doura Nehri'nin kuzey yakasında bulunan şehir merkezi 1996 yılında UNESCO tarafından Dünya mirası listesine alınmıştır. Şehrin yerleşimi Roma İmparatorluğu'nun bir karakolu olduğu yüzyıllar öncesine dayanıyor. Adının (Portugal (İngilizce)) kaynağının Latince adı Portus Cale,^[3] olduğu bilinir. Porto'nun en bilinen ihraç malı Porto şarabıdır. Bu özel şarap için yetiştirilen üzüm çeşitleri, Douro Nehri boyunca yetiştirilen üzüm bağlarını kapsamaktadır. 1756'da çıkarılan bir yasayla Porto şarabın üretiminde kullanılan üzüm çeşidi ve şarabın tarifi korunmaktadır.

Região Demarcada do Douro (DOC) bölgesi üç alt bölgeden oluşmaktadır. Bunlar Baixo Corgo, Cima Corgo ve Doura Superior'dur. Futbol kulüplerinden Porto ve Boavista FC Portekiz'in birinci liginde oynamaktadırlar. Bu iki kulübün dışında SC Salgueiros da Porto'nun tanınmış kulüplerindendir.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Porto'da ılık-yaz özellikleriyle Akdeniz iklimi (Köppen iklim sınıflandırması'na göre) hüküm sürer. Sonucunda güney sahillerinin iklim karakteristik özelliklerini paylaşır: ılık, kuru yazları, yağmurlu kışları. Lakin güneyin aksin, serin ve yağışlı geçişlerle kurak mevsim kesilebilir ve mevsim ortalamasının uzunluğu genellikle daha kısadır.

Yazları 15 °C (59 °F) ve 25 °C (77 °F) arasında güneşlidir ama mevsimsel sıcak dalgaları ile 35 °C (95 °F) sıcaklıklara çıktığı da olur. Bu sıcak dalgaları sırasında havadaki nem oranı alçak kalır ama yakınlarda orman yangınlarına yol açar. Sahilleri genellikle rüzgarlı ve şehirlerden daha ılıktır. Tersi olarak, nadiren yazın yağmurlu periyotları birkaç gün sürebilir ve sağnaklar ve öğleden sonraları ulaştığı 20 °C (68 °F) sıcaklıktaki serinlikler ile karakterize edilirler.

Porto iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	23,3	23,2	28,5	30,2	34,1	38,7	40,0	40,9	36,9	32,2	26,3	24,8	40,9
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	13,8	15,0	17,4	18,1	20,1	23,5	25,3	25,7	24,1	20,7	17,1	14,4	19,6
Ortalama sıcaklık (°C)	9,5	10,4	12,6	13,7	15,9	19,0	20,6	20,8	19,5	16,4	13,0	10,7	15,2
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	5,2	5,9	7,8	9,1	11,6	14,5	15,9	15,9	14,7	12,2	8,9	6,9	10,7
En düşük sıcaklık (°C)	−3,3	−2,8	−1,6	0,1	3,3	5,6	9,5	8,0	5,5	1,4	−0,3	−1,2	−3,3
Ortalama yağış (mm)	147,1	110,5	95,6	117,6	89,6	39,9	20,4	32,9	71,9	158,3	172,0	181,0	1.237
Kaynak: Portekiz Meteoroloji Enstitüsü^[4]

Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]

Douro nehrinin ağzına bakan tepeler boyunca kurulan, 2.000 yıllık tarihi ile olağan dışı bir kentsel manzaraya sahip Oporto tarihi şehir merkezi, 1996 yılında UNESCO tarafından dünya mirası listesine alınmıştır.^[5] Kentin mimari eserleri arasında, ayakta kalan en eski yapısı Oporto Katedrali ile birlikte, küçük Romanesk Cedofeita Kilisesi, gotik Igreja de São Francisco Kilisesi, Saint Francis, surlar kalıntıları ve 15. yüzyıldan kalma evleri bulunmaktadır. Kentte barok stili de Francis ve St Claire (Santa Clara) kiliselerinin iç dekorasyonunda ayrıntılı ve yaldızlı çalışmalarla, Merhamet kiliseleri'nde (Misericórida) ve İmamlar ( Igreja dos Clerigos) ile Porto Piskoposluk Sarayı tarafından temsil edilmektedir. neoklasisizm ve romantizm 19. ve 20. yüzyıllarda şehrin peyzajına muhteşem Borsa Sarayı Palácio da Bolsa, Saint Anthony Hastanesi, belediye binası, Liberdade Meydanı'ndaki binalar ve Avenida dos Aliados, çini süslü São Bento Tren İstasyonu ve Kristal Sarayının ( Palácio de Cristal) bahçeleri gibi ilginç anıtlar eklendi. Bir rehber eşliğinde ziyaret Palácio da Bolsa ziyareti ve özellikle Arap Odasını görmek önemli bir turistik ilgi kaynağı olmuştur.

Bucaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Belediyede 15 bucak (Por.: freguesia) yer almaktadır.

Aldoar
Bonfim
Campanhã
Cedofeita
Foz do Douro
Lordelo do Ouro
Massarelos
Miragaia
Nevogilde
Paranhos
Ramalde
Santo Ildefonso
São Nicolau
Sé
Vitória

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Porto şehrinin fotoğrafları 18 Aralık 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ INE (23 Kasım 2022). "Population and Housing Census - 2021 Census". tabulador.ine.pt (İngilizce). National Institute of Statistics. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021.
^ "Online Etymology Dictionary". 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2006.
^ "Porto iklim verileri – 1981–2010" (Portekizce). Portekiz Meteoroloji Enstitüsü. Erişim tarihi: 19 Ocak 2013.
^ "[[UNESCO]] Dünya Mirasları sitesi; Oporto tarihi merkezi (İngilizce)". 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012.

[1] INE (23 Kasım 2022). "Population and Housing Census - 2021 Census". tabulador.ine.pt (İngilizce). National Institute of Statistics. 23 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2023.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 24 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Şubat 2021.

[portuscale-3] "Online Etymology Dictionary". 8 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2006.

[IPMA-4] "Porto iklim verileri – 1981–2010" (Portekizce). Portekiz Meteoroloji Enstitüsü. Erişim tarihi: 19 Ocak 2013.

[m755-5] "[[UNESCO]] Dünya Mirasları sitesi; Oporto tarihi merkezi (İngilizce)". 1 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2012.

[2]

[1]

[3]

[4]

[5]

g t d Avrupa Kültür Başkenti
1980'ler	1985 Atina · 1986 Floransa · 1987 Amsterdam · 1988 Batı Berlin · 1989 Paris
1990'lar	1990 Glasgow · 1991 Dublin · 1992 Madrid · 1993 Anvers · 1994 Lizbon · 1995 Lüksemburg · 1996 Kopenhag · 1997 Selanik · 1998 Stockholm · 1999 Weimar
2000'ler	2000 Reykjavík, Bergen, Helsinki, Brüksel, Prag, Kraków, Santiago de Compostela, Avignon ve Bologna · 2001 Rotterdam ve Porto · 2002 Brugge ve Salamanca · 2003 Graz · 2004 Cenova ve Lille · 2005 Cork · 2006 Patra · 2007 Lüksemburg ve Sibiu · 2008 Liverpool ve Stavanger · 2009 Linz ve Vilnius
2010'lar	2010 İstanbul, Essen, Peç · 2011 Turku, Tallinn · 2012 Guimarães ve Maribor · 2013 Košice, Marsilya · 2014 Umeå, Riga · 2015 Mons, Pilsen · 2016 San Sebastián, Wrocław · 2017 Aarhus, Baf · 2018 Valletta, Leeuwarden · 2019 Filibe
2020'ler	2020-Nisan 2021 Rijeka Galway 2022 Kaunas Esch-sur-Alzette Novi Sad 2023 Veszprém Timișoara Eleusis 2024 Tartu Bad Ischl Bodø 2025 Nova Gorica / Gorizia Chemnitz 2026 Oulu

g t d Portekiz'deki Dünya Mirası listesi
Norte	Alto Douro Şaraplık Üzüm Bağları Guimarães'in Tarihi Merkezi Porto'nun Tarihi Merkezi Côa Vadisi ve Siega Verde'deki Tarih Öncesi Kaya İşlemeleri ¹ Braga'daki Bom Jesus do Monte Tapınağı	Portekiz Bayrağı
Centro	Alcobaça Manastırı Batalha Manastırı Tomar'daki Mesih Manastırı Coimbra Üniversitesi – Alta ve Sofia
Lizbon	Sintra Kültürel Peyzajı Jerónimos Manastırı ve Belém Kulesi Mafra Kraliyet Binası - Saray, Bazilika, Manastır, Cerco Bahçesi ve Avcılık Parkı (Tapada)
Alentejo	Évora'nın Tarihi Merkezi Elvas Sınır Kasabası Garnizonu ve Tahkimatı
Azorlar	Azorlardaki Angra do Heroísmo Kentinin Orta Bölgesi Pico Adası Bağcılık Kültürü Peyzajı
Madeira	Laurisilva
¹ Portekiz'in diğer bölgeleri ve İspanya ile paylaşılmaktadır.

Porto nedir?, Porto anlamı nedir?, Porto ne demektir?