Rhea (uydu)

Rhea
	Rhea'nın Cassini tarafından elde edilen mozaik görüntüsü (Kasım 2005)
Keşif
Keşfeden	G. D. Cassini
Keşif tarihi	23 Aralık 1672
Adlandırmalar
MPC belirtmesi	Saturn V
Adın kaynağı	Ῥέᾱ Rheā
Sıfatlar	Rhean
Yörünge özellikleri
Yarı büyük eksen	527.108 km
Dış merkezlik	0,0012583
Yörünge periyodu	4,518212 g
Ortalama yörünge hızı	8,48 km/s
Eğiklik	0,345° (Satürn'ün ekvatoruna)
Doğal uydusu	Satürn
Fiziksel özellikler
Görünür büyüklük	10
Boyutlar	1532,4 × 1525,6 × 1524,4 km
Ortalama yarıçap	763,8 ± 1,0 km
Yüzey alanı	7.337.000 km2
Kütle	(2,306518 ± 0,000353)×1021 kg (~3,9×10-4 Dünya)
Ortalama yoğunluk	1,236 ± 0,005 g/cm3
Yüzey kütle çekimi	0,264 m/s2
Atalet momenti faktörü	0,3911 ± 0,0045 (tartışmalı/belirsiz)
Kurtulma hızı	0,635 km/s
Sinodal dönme süresi	4,518212 g ; (Eş zamanlı)
Eksen eğikliği	Sıfır
Albedo	0,949 ± 0,003 (geometrik)
	Wikimedia Commons'ta ilgili ortam

Rhea, Satürn'ün ikinci en büyük ayı ve Güneş Sistemi'ndeki çapına göre dokuzuncu en büyük uydudur. Güneş Sistemindeki kesin ölçümlerin hidrostatik denge ile uyumlu bir şekli doğruladığı en küçük cisimdir.^[10] 1672'de Giovanni Domenico Cassini tarafından keşfedildi.

Büyüklük açısından gezegenin Titan'dan sonraki en büyük uydusudur. Gezegenin tüm uyduları arasında 21. sırada yer alır.

Fiziksel özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

Boyut, kütle ve iç yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Rhea, yoğunluğu yaklaşık 1,236 g/cm³ olan buzlu bir gök cismidir. Bu az yoğunluk, ~%25 kayadan (yoğunluk ~3,25 g/cm³) ve ~%75 su buzundan (yoğunluk ~0,93 g/cm³) oluştuğunu gösterir.) Rhea en büyük dokuzuncu ay olmasına rağmen yalnızca en kütleli onuncu aydır. Gerçekten de, Uranüs'ün ikinci en büyük uydusu Oberon, hemen hemen aynı boyuttadır ama Rhea'dan çok daha yoğundur (1.63'e 1.24) ve dolayısıyla daha kütlelidir ancak Rhea hacim olarak biraz daha büyüktür.^[b]

Cassini-Huygens görevinden önce Rhea'nın kayalık çekirdeği olduğu varsayılırdı.^[11] Ancak, 2005 yılında Cassini uzay aracı tarafından yakın uçuşda alınan ölçümler bunu şüpheye düşürdü. 2007 yılında yayınlanan bir makalede eksenel boyutsuz eylemsizlik moment katsayısının 0,4 olduğu iddia edilmişti.^[c]^[12] Böyle bir değer, Rhea'nın neredeyse homojen iç kısımlı olduğunu (merkezde bir miktar buz sıkışması ile) gösterirken, kayalık çekirdeğin varlığı yaklaşık 0,34'lük bir eylemsizlik momenti anlamına gelir.^[11] Aynı yıl başka bir makale eylemsizlik momentinin yaklaşık 0,37 olduğunu iddia edildi.^[d] Rhea 'nın kısmen veya tamamen farklılaşmış olması "Cassini" sondasının gözlemleriyle tutarlı olacaktır.^[13] Bir yıl sonra başka bir makale, ayın hidrostatik dengede olmayabileceğini, yani eylemsizlik momentinin yalnızca yerçekimi verilerinden belirlenemeyeceğini iddia etti.^[14] 2008'de ilk makalenin yazarı bu üç farklı sonucu uzlaştırmaya çalıştı. Analizde kullanılan "Cassini" radyo Doppler verilerinde sistematik bir hata olduğu sonucuna vardı ancak analizi aya en yakın elde edilen bir veri alt kümesiyle sınırladıktan sonra Rhea'nın hidrostatik denge durumunda olduğu eski sonuca vardı ve yaklaşık 0,4'lük eylemsizlik momenti vardı, bu ise yine homojen iç kısımlı demekti.^[8]

Rhea'nın üç eksenli şekli, hidrostatik denge içindeki Rhea'nın açısal hızıyla dönen homojen bir cisimle tutarlıdır.^[15]

2006'da yapılan modellemede, Rhea'nın radyoaktif bozunmayla ısınarak bir iç sıvı-su okyanusunu sürdürebileceği iddia edildi; böyle bir okyanusun su-amonyak sistemi için olan yaklaşık 176 K ötektik sıcaklıkta olması gerekir.^[16]

Daha yeni bulgular, Rhea'nın homojen iç kısımlı olduğu ve dolayısıyla bu okyanusun var olmadığı yönündedir.^[8]

Gelişmiş renkli harita (28 MB), sağda önde gelen yarım küre.

Gelişmiş renkli haritalar
kuzey ve güney yarım küreler

Gelişmiş renkli haritalar
sondan ve önden gelen yarım küreler

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Diğer parametreler temelinde hesaplanır.
^ Rhea'dan daha büyük uydular şunlardır: Ay, dört Galile uydusu, Titan, Triton, Titania ve Oberon. Uranüs'ün ikinci en büyük doğal uydusu olan Oberon, Rhea'dan ~%0,4 daha küçük bir yarıçapa, ancak ~%26 daha büyük bir yoğunluğa sahiptir. JPLSSD 27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'ye bakın.
^ Tam olarak, 0,3911 ± 0,0045 kg·m².^[12]
^ Tam olarak, 0,3721 ± 0,0036 kg·m².^[13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Rhea: Saturn's dirty snowball moon". 9 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.
^ Moore vd. (1984) "The Geomorphology of Rhea", Proceedings of the fifteenth Lunar and Planetary Science, Part 2, p C-791–C-794
^ Natural Satellites Ephemeris Service 20 Mayıs 2011 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Minor Planet Center
^ Observatorio ARVAL (15 Nisan 2007). "Classic Satellites of the Solar System". Observatorio ARVAL. 2 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2011.
^ ^a ^b ^c Roatsch, T.; Jaumann, R.; Stephan, K.; Thomas, P. C. (2009). "Cartographic Mapping of the Icy Satellites Using ISS and VIMS Data". Saturn from Cassini-Huygens. ss. 763-781. doi:10.1007/978-1-4020-9217-6_24. ISBN 978-1-4020-9216-9.
^ Jacobson, R. A.; Antreasian, P. G.; Bordi, J. J.; Criddle, K. E.; Ionasescu, R.; Jones, J. B.; Mackenzie, R. A.; Meek, M. C.; Parcher, D.; Pelletier, F. J.; Owen Jr., W. M.; Roth, D. C.; Roundhill, I. M.; Stauch, J. R. (Aralık 2006). "The Gravity Field of the Saturnian System from Satellite Observations and Spacecraft Tracking Data". The Astronomical Journal. 132 (6). ss. 2520-2526. Bibcode:2006AJ....132.2520J. doi:10.1086/508812.
^ Anderson, J. D.; Schubert, G. (2007). "Saturn's satellite Rhea is a homogeneous mix of rock and ice". Geophysical Research Letters. 34 (2): L02202. Bibcode:2007GeoRL..34.2202A. doi:10.1029/2006GL028100.
^ ^a ^b ^c Anderson, John D. (July 2008). Rhea's Gravitational Field and Internal Structure. 37. COSPAR Bilimsel Toplantısı. 13-20 Temmuz 2008 tarihlerinde Montréal, Kanada'da düzenlendi. s. 89. Bibcode:2008cosp...37...89A.
^ Verbiscer, A.; French, R.; Showalter, M.; Helfenstein, P. (9 Şubat 2007). "Enceladus: Cosmic Graffiti Artist Caught in the Act". Science. 315 (5813). s. 815. Bibcode:2007Sci...315..815V. doi:10.1126/science.1134681. PMID 17289992. (çevrimiçi materyali destekler, tablo S1)
^ http://www.ciclops.org/media/sp/2011/6794_16344_0.pdf 23 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ ^a ^b Anderson, J. D.; Rappaport, N. J.; Giampieri, G.; Schubert, Gerald; Moore, William B. (2003). "Gravity field and interior structure of Rhea". Physics of the Earth and Planetary Interiors. 136 (3-4). ss. 201-213. Bibcode:2003PEPI..136..201A. CiteSeerX 10.1.1.7.5250 $2. doi:10.1016/S0031-9201(03)00035-9.
^ ^a ^b Anderson, J. D.; Schubert, J. (2007). "Saturn's satellite Rhea is a homogeneous mix of rock and ice". Geophysical Research Letters. 34 (2). ss. L02202. Bibcode:2007GeoRL..3402202A. doi:10.1029/2006GL028100.
^ ^a ^b Iess, L.; Rappaport, N.; Tortora, P.; Lunine, Jonathan I.; Armstrong, J.; Asmar, S.; Somenzi, L.; Zingoni, F. (2007). "Gravity field and interior of Rhea from Cassini data analysis". Icarus. 190 (2). s. 585. Bibcode:2007Icar..190..585I. doi:10.1016/j.icarus.2007.03.027.
^ MacKenzie, R. A.; Iess, L.; Tortora, P.; Rappaport, N. J. (2008). "A non-hydrostatic Rhea". Geophysical Research Letters. 35 (5). ss. L05204. Bibcode:2008GeoRL..3505204M. doi:10.1029/2007GL032898.
^ Thomas, P. C.; Burns, J. A.; Helfenstein, P.; Squyres, S.; Veverka, J.; Porco, C.; Turtle, E. P.; McEwen, A.; Denk, T.; Giesef, B.; Roatschf, T.; Johnsong, T. V.; Jacobsong, R. A. (Ekim 2007). "Shapes of the saturnian icy satellites and their significance" (PDF). Icarus. 190 (2). ss. 573-584. Bibcode:2007Icar..190..573T. doi:10.1016/j.icarus.2007.03.012. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2011.
^ Hussmann, Hauke; Sohl, Frank; Spohn, Tilman (November 2006). "Subsurface oceans and deep interiors of medium-sized outer planet satellites and large trans-neptunian objects". Icarus. 185 (1): 258-273. Bibcode:2006Icar..185..258H. doi:10.1016/j.icarus.2006.06.005. 31 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Nisan 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Rhea'ın fotoğrafları, NASA25 Nisan 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Doğal uydu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[calculated-4] Diğer parametreler temelinde hesaplanır.

[12] Rhea'dan daha büyük uydular şunlardır: Ay, dört Galile uydusu, Titan, Triton, Titania ve Oberon. Uranüs'ün ikinci en büyük doğal uydusu olan Oberon, Rhea'dan ~%0,4 daha küçük bir yarıçapa, ancak ~%26 daha büyük bir yoğunluğa sahiptir. JPLSSD 27 Mayıs 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.'ye bakın.

[15] Tam olarak, 0,3911 ± 0,0045 kg·m².^[12]

[17] Tam olarak, 0,3721 ± 0,0036 kg·m².^[13]

[space.com.Rhea-1] "Rhea: Saturn's dirty snowball moon". 9 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Nisan 2022.

[2] Moore vd. (1984) "The Geomorphology of Rhea", Proceedings of the fifteenth Lunar and Planetary Science, Part 2, p C-791–C-794

[NSES-3] Natural Satellites Ephemeris Service 20 Mayıs 2011 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi Minor Planet Center

[Observatorio_ARVAL-5] Observatorio ARVAL (15 Nisan 2007). "Classic Satellites of the Solar System". Observatorio ARVAL. 2 Haziran 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2011.

[Roatsch_et_al._2009-6] Roatsch, T.; Jaumann, R.; Stephan, K.; Thomas, P. C. (2009). "Cartographic Mapping of the Icy Satellites Using ISS and VIMS Data". Saturn from Cassini-Huygens. ss. 763-781. doi:10.1007/978-1-4020-9217-6_24. ISBN 978-1-4020-9216-9.

[Jacobson_Antreasian_et_al._2006-7] Jacobson, R. A.; Antreasian, P. G.; Bordi, J. J.; Criddle, K. E.; Ionasescu, R.; Jones, J. B.; Mackenzie, R. A.; Meek, M. C.; Parcher, D.; Pelletier, F. J.; Owen Jr., W. M.; Roth, D. C.; Roundhill, I. M.; Stauch, J. R. (Aralık 2006). "The Gravity Field of the Saturnian System from Satellite Observations and Spacecraft Tracking Data". The Astronomical Journal. 132 (6). ss. 2520-2526. Bibcode:2006AJ....132.2520J. doi:10.1086/508812.

[Anderson2007-8] Anderson, J. D.; Schubert, G. (2007). "Saturn's satellite Rhea is a homogeneous mix of rock and ice". Geophysical Research Letters. 34 (2): L02202. Bibcode:2007GeoRL..34.2202A. doi:10.1029/2006GL028100.

[Anderson2008-9] Anderson, John D. (July 2008). Rhea's Gravitational Field and Internal Structure. 37. COSPAR Bilimsel Toplantısı. 13-20 Temmuz 2008 tarihlerinde Montréal, Kanada'da düzenlendi. s. 89. Bibcode:2008cosp...37...89A.

[Verbiscer_et_al._2007-10] Verbiscer, A.; French, R.; Showalter, M.; Helfenstein, P. (9 Şubat 2007). "Enceladus: Cosmic Graffiti Artist Caught in the Act". Science. 315 (5813). s. 815. Bibcode:2007Sci...315..815V. doi:10.1126/science.1134681. PMID 17289992. (çevrimiçi materyali destekler, tablo S1)

[11] ttp://www.ciclops.org/media/sp/2011/6794_16344_0.pdf 23 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Anderson2003-13] Anderson, J. D.; Rappaport, N. J.; Giampieri, G.; Schubert, Gerald; Moore, William B. (2003). "Gravity field and interior structure of Rhea". Physics of the Earth and Planetary Interiors. 136 (3-4). ss. 201-213. Bibcode:2003PEPI..136..201A. CiteSeerX 10.1.1.7.5250 $2. doi:10.1016/S0031-9201(03)00035-9.

[Anderson_2007-14] Anderson, J. D.; Schubert, J. (2007). "Saturn's satellite Rhea is a homogeneous mix of rock and ice". Geophysical Research Letters. 34 (2). ss. L02202. Bibcode:2007GeoRL..3402202A. doi:10.1029/2006GL028100.

[Iess2007-16] Iess, L.; Rappaport, N.; Tortora, P.; Lunine, Jonathan I.; Armstrong, J.; Asmar, S.; Somenzi, L.; Zingoni, F. (2007). "Gravity field and interior of Rhea from Cassini data analysis". Icarus. 190 (2). s. 585. Bibcode:2007Icar..190..585I. doi:10.1016/j.icarus.2007.03.027.

[MacKenzie2008-18] MacKenzie, R. A.; Iess, L.; Tortora, P.; Rappaport, N. J. (2008). "A non-hydrostatic Rhea". Geophysical Research Letters. 35 (5). ss. L05204. Bibcode:2008GeoRL..3505204M. doi:10.1029/2007GL032898.

[Thomas2007-19] Thomas, P. C.; Burns, J. A.; Helfenstein, P.; Squyres, S.; Veverka, J.; Porco, C.; Turtle, E. P.; McEwen, A.; Denk, T.; Giesef, B.; Roatschf, T.; Johnsong, T. V.; Jacobsong, R. A. (Ekim 2007). "Shapes of the saturnian icy satellites and their significance" (PDF). Icarus. 190 (2). ss. 573-584. Bibcode:2007Icar..190..573T. doi:10.1016/j.icarus.2007.03.012. 27 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 15 Aralık 2011.

[20] Hussmann, Hauke; Sohl, Frank; Spohn, Tilman (November 2006). "Subsurface oceans and deep interiors of medium-sized outer planet satellites and large trans-neptunian objects". Icarus. 185 (1): 258-273. Bibcode:2006Icar..185..258H. doi:10.1016/j.icarus.2006.06.005. 31 Ağustos 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 8 Nisan 2022.

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[b]

[11]

[c]

[12]

[d]

[13]

[14]

[15]

[16]

g t d Güneş Sistemi'nin doğal uyduları
Gezegen uyduları	Dünya Mars Jüpiter Satürn Uranüs Neptün
Cüce gezegen uyduları	Orcus Plüton Haumea Quaoar Makemake Gonggong Eris
Küçük gezegen uyduları	Dünya'ya yakın: Florence Didymos (Dimorphos) Moshup (Squannit) 1994 CC 2001 SN₂₆₃ Ana kuşak: Kalliope (Linus) Euphrosyne Daphne (Peneius) Eugenia (Petit-Prince) Sylvia (Romulus · Remus) Minerva (Aegis · Gorgoneion) Camilla Elektra Kleopatra (Alexhelios · Cleoselene) Ida (Dactyl) Roxane (Olympias) Pulcova Balam Jüpiter truvalıları: Patroclus (Menoetius) Hektor (Skamandrios) Eurybates (Queta) Neptün ötesi cisimler: Lempo (Hiisi · Paha) 2002 UX₂₅ Sila–Nunam Salacia (Actaea) Varda (Ilmarë) Gǃkúnǁʼhòmdímà (Gǃòʼé ǃHú) 2013 FY₂₇
Boyuta göre sıralanmış	Gezegen kütleli uydu Ganymede en büyük: 5268 km / 0,413 Dünya Titan Callisto Io Ay Europa Triton Titania Rhea Oberon Iapetus Charon Umbriel Ariel Dione Tethys Dysnomia Enceladus Miranda Vanth Proteus Mimas Ilmarë Nereid Hiʻiaka Actaea Hyperion Phoebe ...
Keşif zaman çizgisi İç uydular Düzensiz uydular Düzenli uydular Liste Gezegen kütleli uydular Adlandırma Alt uydu Truvalı uydular

g t d Satürn
Coğrafya	Altıgen Büyük Beyaz Leke Ejderha Fırtınası Halkalar Manyetosfer	Satürn
Uydular	S/2009 S 1 Halka uyduları Pan Daphnis Atlas Prometheus S/2004 S 6 S/2004 S 4 S/2004 S 3 Pandora Epimetheus Janus Aegaeon Mimas Methone Anthe Pallene Enceladus Tethys Telesto Calypso Dione Helene Polydeuces Rhea Titan Hyperion Iapetus Kiviuq Ijiraq Phoebe Paaliaq Skathi S/2004 S 37 Albiorix S/2007 S 2 S/2004 S 29 Bebhionn Erriapus Skoll S/2004 S 31 Siarnaq Tarqeq S/2004 S 13 Greip Hyrrokkin Jarnsaxa Tarvos Mundilfari S/2006 S 1 S/2004 S 17 Bergelmir Narvi S/2004 S 20 Suttungr Hati S/2004 S 12 S/2004 S 27 Farbauti Thrymr S/2004 S 30 Aegir S/2007 S 3 Bestla S/2004 S 7 S/2004 S 22 S/2004 S 23 S/2004 S 25 S/2004 S 32 S/2006 S 3 S/2004 S 38 Fenrir S/2004 S 28 Surtur Kari S/2004 S 35 Ymir S/2004 S 21 S/2004 S 24 Loge S/2004 S 36 S/2004 S 39 S/2004 S 33 S/2004 S 34 Fornjot S/2004 S 26
Astronomi	Delta Octantis Satürn'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler
İnceleme	Cassini-Huygens (Huygens) Pioneer 11 Voyager programı Voyager 1 Voyager 2
İlgili	Kurgu Satürn'ün Halkalarında (2018 belgeseli)

Rhea (uydu) nedir?, Rhea (uydu) anlamı nedir?, Rhea (uydu) ne demektir?