Pavli Karolidi Efendi
Meclis-i Mebûsan I.(3) ve II.(4) dönem mebusu
Seçim bölgesi	1908 – İzmir 1912 – İzmir
Kişisel bilgiler
Doğum	1849 Kayseri, Osmanlı Devleti
Ölüm	26 Temmuz 1930 Atina
Milliyeti	Osmanlı Rumu
İmzası

Pavli Karolidi Efendi ya da Karloğlu, (Yunan alfabesiyle: Παύλος Καρολίδης; 1849, İzmir - 26 Temmuz 1930, İzmir), 19. yüzyılın sonları ve 20. yüzyılın başlarının en seçkin Yunanistan tarihi uzmanlarından sayılan Rum tarihçi, İzmir mebusu.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Karolidi, 1849'da Kapadokya'nın Androniki köyünde (günümüzde Kayseri'nin banliyösü) doğdu. Babası Konstantinos Karolidi (veya Karolides) zengin bir toprak sahibi ve buğday tüccarıydı.^[1] Çoğu Kapadokya Rumları gibi (bkz. Karamanlılar), Karolidi'in anadili de Osmanlı Türkçesi idi, ancak Osmanlı İmparatorluğu'nun önde gelen iki Yunanca dili kurumu, İstanbul'daki Fener Rum Erkek Lisesi ve İzmir Evanjelik Okulu dahil olmak üzere Yunan okullarında eğitim gördü. 1867'de Atina Üniversitesi Felsefe Okuluna kaydoldu ve 1870'te burslu olarak Almanya'ya gitti. Münih, Strazburg ve Tübingen üniversitelerinde okudu ve 1872'de doktorasını aldı.^[2]

Almanya'dan döndüğünde, başlangıçta Pera ve Kadıköy'deki Yunan liselerinde öğretmenlik yaptı. 1876'da Evanjelik Okulu'nda öğretmenlik yapmak için İzmir'e gitti ve Yunanistan Krallığı'nda Atina'ya taşındığı 1886 yılına kadar İzmir'de kaldı. Bir lisede birkaç ay öğretmenlik yaptıktan sonra Atina Üniversitesi'nde Genel Tarih bölümünde yardımcı doçent seçildi. 1893'te Yunan Tarihi kürsüsünde modern Yunan tarihçilerinin dekanı Konstandinos Paparrigopulos'un yerini aldı.^[3] Başlangıçta Karolidi Efendi, daha nitelikli olduğu Doğu Çalışmaları için yeni bir koltukta oturma fikrini sürdürdü, ancak Spyridon Lambros ile rekabeti bu olasılığı boşa çıkardı.^[4]

Halen bir Osmanlı vatandaşı olduğu için 1908 seçimlerinde Meclis-i Mebûsan'a Aydın Vilayeti İzmir Sancağı mebusu olarak seçildi. Görev süresi boyunca, özellikle ateşli Slav karşıtı duyguları ve Yunan-Türk yakınlaşması yönündeki umutları konusundaki bağımsız düşünceleri, onu Yunan yetkililerinden ve kendilerini Yunan krallığının politikalarına uygun hale getiren Osmanlı Rumlarından uzaklaştırdı.^[5] Hayal kırıklığına uğramış olan Karolidi, başlangıçta Atina'ya dönmeyi ve üniversite görevine devam etmeyi düşündü, ancak Jön Türkler'in partisi İttihat ve Terakki'den aday olmaya ikna oldu. Bu, milliyetçi Yunan basını tarafından İslam'a döndüğüne dair söylentilerle birlikte ihanete eşdeğer görüldü. Böylece 1912 seçimlerinde tekrar İzmir mebusu olarak seçildi ve Eylül 1912'ye kadar İstanbul'da kaldı. Mayıs ayında Yunanistan'ın katıldığı Balkan Birliği ile Osmanlı İmparatorluğu arasında savaş kaçınılmaz hale gelince Almanya'ya gitti. Yunanistan'a ancak Mayıs 1913'te Birinci Balkan Savaşı'nın sonuna doğru döndü.^[5]

Karolidi Efendi, Atina Üniversitesi'ndeki öğretmenliğine ancak Eylül 1915'te devam etti. İnanmış bir kralcı olarak, Ulusal Bölünme sırasında Kral I. Konstantin'i destekledi; bu, Elefterios Venizelos'un zaferi ve Haziran 1917'de kralın tahttan çekilmesinin ardından görevine mal oldu. Venizelos'un seçim yenilgisinden sonra 1921'in başlarında eski durumuna döndü ve 1923'te emekli olana kadar görevini sürdürdü. Küçük Asya Felaketi'nden sonraki dönemde siyasi eğilimleri aniden değişti ve Yunan monarşisine karşı şiddetle eleştirel hale geldi. 26 Temmuz 1930'da Atina'da öldü.^[6]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Karolidi Efendi'in 1870'ler ve 1880'lerdeki ilk araştırması anavatanı Kapadokya üzerineydi: 1874'te yayınladığı Kapadokya üzerine tarihi ve arkeolojik bir tez olan Kappadokika, 1882'de yayınladığı Comona şehri ve 1885'te yayınladığı Kapadokya Yunanca lehçesi üzerine yaptığı çalışmalar.^[7]

Seçkin bir Oryantalist olmasına rağmen, Atina Üniversitesi'ne atanmasından sonra Karolidi, alanı büyük ölçüde ihmal etti ve onun yerine sahip olduğu koltuğa uygun olarak Yunan ve genel tarihe döndü. 1893-1908 döneminde üç ciltlik 19. Yüzyıl Tarihi, Yunanistan üzerine odaklanan üç ciltlik bir çalışma (giriş niteliğinde Başlangıç) ve tahmini on ciltte tamamlanacak projenin sadece dört cildi bitmiş Evrensel veya Dünya Tarihi dahil 18 kitap ve 38 makalesi yayınladı. Bitmemiş son çalışması Yunanca yazılmış tarihsel yöntem üzerine nadir çalışmalardan biri olduğu için özellikle önemlidir. 1902-1903'te yayınlanan Paparrigopulos'un Yunan Milleti Tarihi'nin gözden geçirilmiş baskısının editörü olarak da dikkat çeker.^[4]

Balkan Savaşları'ndan sonraki dönem Karolidi için çok verimli geçmedi, ancak 1922'den sonra, Yunan tarihinin Bizans sonrası dönemini (Osmanlı Yunanistanı ve Modern Yunanistan) ele alan yedi ciltlik Çağdaş Tarih (1922–1929) ve Yunanistan Tarihi (1925) gibi en ünlü eserlerinden bazılarını üretti. Çağdaş Tarih'in sekizinci cildi sonunda 1932'de yayınlandı ve Paparrigopoulos'un Yunan Milleti Tarihi'nin altıncı baskısına dahil edildi.^[6]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

Genel

• Kechriotis, Vangelis (2016). "A Cappadocian in Athens, an Athenian in Smyrna, and a Parliamentarian in Istanbul: The Multiple Personae and Loyalties of Pavlos Carolidis". Isom-Verhaaren, Christine; Schull, Kent F. Schull (Ed.). Living in the Ottoman Realm: Empire and Identity, 13th to 20th Centuries (İngilizce). Indiana University Press. ss. 297-309. ISBN 978-0-253-01943-1. 
• Touloumakos, Pantelis (2006). "Karolidis, Pavlos" (İngilizce). Encyclopaedia of the Hellenic World, Asia Minor. 9 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Mayıs 2011. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Pavlos Karolidis çalışmaları – Gutenberg Projesi