Lorenzo Ghiberti

Lorenzo Ghiberti
Lorenzo Ghiberti
	Lorenzo Ghiberti. Vaftizhane Cennet Kapisi uzerinde.
Genel bilgiler
Doğum adı	Lorenzo di Bartolo
Doğum	1379; Floransa, İtalya
Ölüm	1 Aralık 1455; Floransa, İtalya
Uyruk	İtalyan
Alanı	Heykeltıraş
Sanat eğitimi	Bartoluccio de Michele
Katıldığı akımlar	Rönesans Başlangıcı, Floransa Ekolü
Ünlü yapıtları	Cennetin Kapısı, Vaftizhane, Floransa

Lorenzo Ghiberti, (doğum adiLorenzo di Bartolo), (1378 - 1 Aralık 1455), İtalyan sanatçı.^[1]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Ghiberti Floransa'da kuyumcu ve eğitim görmüş bir sanatçı olan Bartoluccio Ghiberti'nin oğlu olarak doğdu. Lorenzo Ghiberti Brunelleschi'nin de eğitim aldığı Bartoluccio de Michele atölyesine çırak olarak girdi. 1400'lu yıllarda veba salgını Floransa'ya geldiğinde Rimini'ye kaçtı. Orada ünlü paralı askerler birliği komutanı (condottiero) olan I. Carlo Malatesta'nın kalesinde hazırlanmakta olan duvar freskleri üzerinde çalıştı.

Ghiberti ilk kez 1401 yılında Floransa'daki Floransa Katedrali'nin hemen yanında bulunan Aziz Giovanni Baptisteri Vaftizhane'nin bronz kapıları için girdiği yarışma için "Isaac'ın Kurban Edilme Azabı" konulu bir bronz pano hazırlayarak katıldı. Bu katkısı dolayısıyla yarışmayı kazanınca dikkat çekti. Brunelleschi de bu yarışmaya katılıp ikinci gelmişti. Kapılar için önce düşünülen konular Hristiyan Kitab-ı Mukaddes'teki Eski Ahit'den sahneler idi. Ancak daha sonra plan değiştirildi ve kapının konusu olarak Yeni Ahit'ten sahneler kullanılmıştır.

Bu siparişi hazırlamak için Ghiberti büyük bir atölye hazırladı ve bu atölyeye aldığı ve yetiştirdiği çıraklar arasında sonradan İtalya'nın en çok tanınmış sanatkar olacaklar bulunmaktaydı. Bunlara arasında Donatello, Masolino, Michelözzo, Paolo Uccello ve Antonio Pollaiuolo sayılabilir. Ghiberti antik Yunan ve Romalıların bronz heykel dökmek için kullandıkları kaybolan mumla döküm (cera persa) metodunu yeniden bulup kullanmaya başladı. Bu o zaman için yeni gelen metodun kullanılması dolayısıyla atölyesi genç artistler için özel bir eğitim merkezi oldu.

Ghiberti tek bir kapı için gerekli olan 28 bronz panoyu hazırlayıp döktünden sonra kendisine kilisede bulunan ikinci kapı için bir ikinci grup bronz pano hazırlamak ve dökmek için sipariş verildi. Bu siparişin konusu ilk kapı siparişinin değiştirilen konusu olan Eski Ahit'ten sahneler idi. Hazırladığı ilk kapı gibi 28 nispeten küçük pano hazırlama yerine Ghiberti bu ikinci kapi için değişik yeni bir şekil denedi. Bu ikinci kapı için daha büyük ebatta 10 dikdörtgen pano hazırlayıp döktü. Bu seferki panolar daha doğal görünüşlü, perspektif kurallarına daha uyan ve konuyu daha da idealize eden bir sanat eseri olmuştu. Bu kapılar, Michelangelo tarafından onların güzelliğinden dolayı ve Rönesansın başlangıcı olarak söylendiğinden "the Gates of Paradise" ("Cennetin Kapıları") olarak isimlendirildi.^[2] Bu isim günümüzde de Ghinberti'nin bu sanat şaheserleri için kullanılmaktadır. Bu iki eser ayrıca Floransa'da gelişmeye başlayan "Hümanizm Çağı" için bir anıt esr olarak kabul edilmektedir.

Ghiberti bundan sonra o zaman Floransa'da dışında bulunan ve eski şimdi kaybolmuş olan bir Aziz Michael manastırının sebze bahçesi olan Orsanmichele'ye yerleştirilecek olan bronz heykellerden bazılarını yapmıştır. Bunlar Arte di Calima (Yün Tüccarları Loncası) önündeki Vaftizci Yahya heykeli, Arte di Cambio (Bankerler Loncası) için Aziz Matta (Saint Matthew) heykeli ve son olarak Arte della Lana (Yün Üreticileri Loncası) önüne "Aziz Stephan" heykelidir.

Lorenzo Ghiberti ayrıca bir koleksiyoncu ve tarihçiydi. Hayatı boyunca hümanist fikirleri yaymıştır. Rönesans sanatı hakkında bilgiler bulunan ve bir otobiyografi çalışması olan Commentarii bitirememiştir. Bu çalışma Vasarı'nın Vite için önemli bir kaynak olmuştur. Ghiberti 1 Aralık 1455'te Floransa'da 77 yaşında olmuştur. Mezarı Floransa'da Santa Croce Basilikası'nda bulunmaktadır.^[3]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1401'de Vaftizhane kapısını yapmak için yapılan yarışmada Ghiberti'nin kazanan eseri
Cennetin Kapısı, Vaftizhane, Floransa. Günümüzde görülen Vaftizhane kapısı orijinal bronz döküm değil bir reprodüksiyondur.
Floransa Katedrali Vaftizhanesi "Cennetin Kapısı" üzerinde bulunan "İbrahim Peygamber" büstü^[4]
Orsanmıchele'de "Arte di Çalımala (Yün Tüccarları Loncası)" Aziz Vaftizci Yakup (St.Jonhn Baptist) heykeli
"Arte di Cambio (Bankerler Loncası)" için Aziz Matta (Saint Matthew) heykeli
"Arte della Lana (Yün Üreticileri Loncası)" için "Aziz Stephan" heykeli
Floransa 'Santa Croce Basılıkası'nda bulunan Ghiberti'nin mezarı^[5]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Catholic Encyclopedia makalesi 7 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
"Golden Oldies With a New Sparkle" adli Roberta Smith tarafından New York Times'ta bir kritik inceleme" 16 Ocak 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
"The Gates of Paradise: Lorenzo Ghiberti's Renaissance Masterpiece" adli 2007 yilindaki Metropolitan Museum of Art'daki sergi icin John Haber tarafından kritik makale 26 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.
^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2010.
^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022.
^ "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.
^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 16 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.

[firenze.arounder.com-2] "Arşivlenmiş kopya". 17 Şubat 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ocak 2010.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 21 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2022.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 30 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 6 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

Lorenzo Ghiberti nedir?, Lorenzo Ghiberti anlamı nedir?, Lorenzo Ghiberti ne demektir?