Orion (uzay aracı)

Orion
	Orion'un Artemis 1 uçuşu sırasında çekilmiş fotoğrafı
Üretici	CM: Lockheed Martin; ESM: Airbus Defence and Space;
Uygulayıcı	NASA
Kullanımlar	LEO ötesinde mürettebatlı keşif
Özellikler
Uzay aracı türü	Mürettebatlı
Fırlatma ağırlığı	CM: 10.400 kg (22.900 lb); ESM: 15.461 kg (34.085 lb); Toplam (LAS ile): 33.446 kg (73.735 lb); Ay'a giriş ağırlığı: 26.520 kg (58.467 lb);
Boş ağırlık	CM: 9.300 kg (20.500 lb) iniş ağırlığı; ESM: 6.185 kg (13.635 lb);
Yük kapasitesi	100 kg (220 lb) dönüş yükü
Mürettebat kapasitesi	2–6
Hacim	Basınçlı: 20 m3 (690,6 cu ft); Yaşanabilir: 9 m3 (316 cu ft);
Güç	Güneş
Rejim	Ay aktarma yörüngesi, Ay yörüngesi
Tasarım ömrü	21,1 gün
Boyutlar
Uzunluk	3,30 metre (10 ft 10 in)
Çap	5,03 metre (16 ft 6 in)
Üretim
Durum	Artemis 1'de fırlatıldı
Sipariş	6–12 (+3, 2019'dan önce sipariş edildi)
Üretilen	4
Fırlatılan	2
İlk fırlatılış	5 Aralık 2014
İlgili uzay aracı
Türetilmiş	Mürettebat Keşif Aracı; ATV;

Orion veya resmi adıyla Orion Çok Amaçlı Mürettebat Aracı (İngilizce: Orion Multi-Purpose Crew Vehicle, kısaca Orion MPCV) NASA'nın çok amaçlı uzay yolculukları için tasarlamakta ve denemekte olduğu yeni nesil mürettebat aracıdır. Amerikan uzay aracının alçak Dünya yörüngesi (LEO) ötesindeki hedeflere dört astronotluk^[5] bir ekibi taşıması amaçlanmıştır. Şu anda Uzay Fırlatma Sistemini^[1] (SLS) başlatmak için NASA^[7] tarafından geliştirilmekte olan Orion, Mars, asteroitler ve insani keşfi kolaylaştırmak ve gerekirse UUİ mürettebatı veya sarf malzemesi almak için tasarlanmıştır.^[8]

Proje NASA tarafından 24 Mayıs 2011 tarihinde açıklanmıştır.^[8] Tasarımı iptal edilen TakımYıldız Programından Orion Ekip Keşif Aracına dayanmaktadır.^[9] Orion iki ana modülden oluşmaktadır. Orion'un kumanda kapsülü Lockheed Martin firması tarafından üretilmiştir. Orion servis modülü Avrupa Uzay Ajansı tarafından Airbus Savunma ve Uzay şirketine yaptırılmıştır.^[10]^[11]

İlk insanlı uçuşun 2021 yılında yapılması planlanmıştır ancak sonradan 2023 yılına ertelenmiştir.^[12]

İlk uçuşunu 4 Aralık 2014^[13]^[14]^[15] tarihinde insansız olarak test amaçlı yapılması planlansa da yaşanan teknik aksaklıklar ve hava koşullarının elverişsiz olması nedeniyle deneme 5 Aralık 2014'e ertelenmiştir.^[16] 5 Aralık 2014 Cuma günü yerel saatte sabah 07:05'te^[17]^[18] Delta IV roketi ile Orion'un ilk uzay yolculuğu başarılı bir şekilde başlamıştır.^[19] Yeryüzünden 3.600 mil (5.800 km) yükseklikte, dünya çevresinde 2 tur atan uzay aracı paraşütleri yardımı ile San Diego'nun 965 km güney batısında Pasifik Okyanusuna yerel saat ile 11:29'da iniş yapmıştır.^[20]^[21] Orion bu yolculukta 20.000 mph (32.000 km/sa) hıza ulaşmıştır.^[22]

Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]

Orion Mürettebat Keşif Aracı (CEV)[değiştir | kaynağı değiştir]

14 Ocak 2004 tarihinde, ABD Başkanı George W. Bush, Space Exploration için görüşün bir parçası olarak Mürettebat Keşif Aracı'nı (CEV - Crew Exploration Vehicle) açıkladı.^[23] CEV, kısmen Columbia Uzay Mekiği Kazasına bir tepki olarak Columbia Kaza Soruşturma Kurulu (CAIB) tarafından daha sonraki bulgular ve rapor ile ve Amerikan uzay programına Beyaz Saray'ın bir yorumu idi. CEV etkili bir uzay mekiği bir yedek olarak üretilen Lockheed Martin X-33 programının iptali sonrası önerilmişti ve kavramsal Yörünge Uzay Uçağı'nın (OSP) yerini almıştır.

TakımYıldız programı iptali[değiştir | kaynağı değiştir]

ATV-tabanlı servis modülü (ESM)[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Preliminary Report Regarding NASA's Space Launch System and Multi-Purpose Crew Vehicle" (PDF). NASA. Ocak 2011. 19 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mayıs 2011.
^ "NASA Authorization Act of 2010". Thomas.loc.gov. 19 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2010.
^ Bergin, Chris (10 Temmuz 2012). "NASA ESD set key Orion requirement based on Lunar missions". NASASpaceFlight.com. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.
^ Moskowitz, Clara (Kasım 2014). "Deep Space or Bust". Scientific American. 311 (6): 20. Bibcode:2014SciAm.311f..20M. doi:10.1038/scientificamerican1214-20. 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2017.
^ ^a ^b "Orion Quick facts" (PDF). NASA. 4 Ağustos 2014. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.
^ "NASA Commits to Long-term Artemis Missions with Orion Production Contract". NASA. NASA. 23 Eylül 2019. 24 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.
^ Bergin, Chris. "EFT-1 Orion completes assembly and conducts FRR". NASASpaceflight.com. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.
^ ^a ^b Wall, Mike (24 Mayıs 2011). "NASA Unveils New Spaceship for Deep Space Exploration" (İngilizce). Space.com. 25 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2011.
^ Moen, Marina M. "Feasibility of Orion Crew Module Entry on Half of Available Propellant Due to Tank Isolation Fault". American Institute of Aeronautics and Astronautics. NASA Langley Research Center. 21 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.
^ "NASA Signs Agreement for a European-Provided Orion Service Module". nasa.gov (İngilizce). 16 Ocak 2013. 28 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014.
^ "ESA workhorse to power NASA's Orion spacecraft / Research / Human Spaceflight / Our Activities / ESA" (İngilizce). Esa.int. 16 Ocak 2013. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2014.
^ "Dawn of Orion: NASA opens new era in space" (İngilizce). AirForcetimes.com. 5 Aralık 2014. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Nasa'nın 'Mars aracı' Orion göreve hazır" (İngilizce). BBC Türkçe. 4 Aralık 2014. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2014.
^ Bergin, Chris (15 Mart 2014). "EFT-1 Orion slips to December – Allows military satellite to launch first". Nasaspaceflight.com (İngilizce). NASAspaceflight.com. 28 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014.
^ Clark, Stephen (15 Mart 2014). "Launch schedule shakeup delays Orion to December". Spaceflightnow.com (İngilizce). 28 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014.
^ "NASA, 'Mars aracı' Orion'un fırlatılışını erteledi". BBC Türkçe. 4 Aralık 2014. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2014.
^ Rhian, Jason (14 Mart 2014). "NASA's EFT-1 Mission Slips to December". SpaceFlight Insider. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014.
^ Siceloff, Steven (5 Aralık 2014). "LIFTOFF! Orion Begins New Era in Space Exploration!". Orion. NASA. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014.
^ "NASA, Mars yolunda önemli bir adım olan Orion'u fırlattı". BBC Türkçe. 5 Aralık 2014. 19 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014.
^ Anchorage poised to collect NASA’s Orion spacecraft after historic mission^{[ölü/kırık bağlantı]}, retrieved 2014-11-28.
^ "Orion dünyaya döndü". NTVMSNBC.com. 5 Aralık 2014. 10 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014.
^ Bergin, Chris (14 Kasım 2011). "EFT-1 Orion Receives Hatch Door—Denver Orion Ready for Modal Testing". NASASpaceflight.com (İngilizce). 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2011.
^ "President Bush Announces New Vision for Space Exploration Program" (Basın açıklaması). White House Office of the Press Secretary. 14 Ocak 2004. 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2006.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî site
Spherical panoramas of the GTA in Michoud, LA & Littleton, CO^{[ölü/kırık bağlantı]}
Avrupa Uzay Ajansı fotoğraf galerisi 18 Aralık 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Mission concept for combined Orion/Sample return 17 Mart 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[report-1] "Preliminary Report Regarding NASA's Space Launch System and Multi-Purpose Crew Vehicle" (PDF). NASA. Ocak 2011. 19 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 25 Mayıs 2011.

[Auth-2] "NASA Authorization Act of 2010". Thomas.loc.gov. 19 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Kasım 2010.

[10July2012-3] Bergin, Chris (10 Temmuz 2012). "NASA ESD set key Orion requirement based on Lunar missions". NASASpaceFlight.com. 17 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2012.

[Deep_Space_or_Bust-4] Moskowitz, Clara (Kasım 2014). "Deep Space or Bust". Scientific American. 311 (6): 20. Bibcode:2014SciAm.311f..20M. doi:10.1038/scientificamerican1214-20. 29 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2017.

[OrionQuickFacts-5] "Orion Quick facts" (PDF). NASA. 4 Ağustos 2014. 3 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Ekim 2015.

[6] "NASA Commits to Long-term Artemis Missions with Orion Production Contract". NASA. NASA. 23 Eylül 2019. 24 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2020.

[7] Bergin, Chris. "EFT-1 Orion completes assembly and conducts FRR". NASASpaceflight.com. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.

[space.com-8] Wall, Mike (24 Mayıs 2011). "NASA Unveils New Spaceship for Deep Space Exploration" (İngilizce). Space.com. 25 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2011.

[AIAA-9] Moen, Marina M. "Feasibility of Orion Crew Module Entry on Half of Available Propellant Due to Tank Isolation Fault". American Institute of Aeronautics and Astronautics. NASA Langley Research Center. 21 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2011.

[osm-10] "NASA Signs Agreement for a European-Provided Orion Service Module". nasa.gov (İngilizce). 16 Ocak 2013. 28 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014.

[11] "ESA workhorse to power NASA's Orion spacecraft / Research / Human Spaceflight / Our Activities / ESA" (İngilizce). Esa.int. 16 Ocak 2013. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2014.

[12] "Dawn of Orion: NASA opens new era in space" (İngilizce). AirForcetimes.com. 5 Aralık 2014. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[13] "Nasa'nın 'Mars aracı' Orion göreve hazır" (İngilizce). BBC Türkçe. 4 Aralık 2014. 11 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2014.

[NASAspaceflt-5150911-14] Bergin, Chris (15 Mart 2014). "EFT-1 Orion slips to December – Allows military satellite to launch first". Nasaspaceflight.com (İngilizce). NASAspaceflight.com. 28 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014.

[C4Wauto-8698790-15] Clark, Stephen (15 Mart 2014). "Launch schedule shakeup delays Orion to December". Spaceflightnow.com (İngilizce). 28 Mart 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2014.

[16] "NASA, 'Mars aracı' Orion'un fırlatılışını erteledi". BBC Türkçe. 4 Aralık 2014. 5 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Aralık 2014.

[Rhian_Mission_Slips-17] Rhian, Jason (14 Mart 2014). "NASA's EFT-1 Mission Slips to December". SpaceFlight Insider. 13 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014.

[LIFTOFF-18] Siceloff, Steven (5 Aralık 2014). "LIFTOFF! Orion Begins New Era in Space Exploration!". Orion. NASA. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2014.

[19] "NASA, Mars yolunda önemli bir adım olan Orion'u fırlattı". BBC Türkçe. 5 Aralık 2014. 19 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014.

[20] Anchorage poised to collect NASA’s Orion spacecraft after historic mission^{[ölü/kırık bağlantı]}, retrieved 2014-11-28.

[21] "Orion dünyaya döndü". NTVMSNBC.com. 5 Aralık 2014. 10 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2014.

[NSF2-22] Bergin, Chris (14 Kasım 2011). "EFT-1 Orion Receives Hatch Door—Denver Orion Ready for Modal Testing". NASASpaceflight.com (İngilizce). 29 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Kasım 2011.

[23] "President Bush Announces New Vision for Space Exploration Program" (Basın açıklaması). White House Office of the Press Secretary. 14 Ocak 2004. 22 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2006.

[1]

[2]

[4]

[5]

[3]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

Orion (uzay aracı) nedir?, Orion (uzay aracı) anlamı nedir?, Orion (uzay aracı) ne demektir?