BBC Türkçe Servisi, BBC Dünya Servisi'nin 32 dil servisi arasında yer alan Türkçe yayınlar bölümü. BBC Türkçe, BBC Türkçe Bölümü gibi isimlerle de anılır. BBC Dünya Servisi'nin "Avrupa ve Amerika Bölümü"ne bağlıdır.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Yayınlarına 20 Kasım 1939 tarihinde başlamıştır.

Mali kaynakları[değiştir | kaynağı değiştir]

BBC her yıl halktan toplanan ruhsat parası ile mali kaynaklarını oluştururken, Dünya Servisi bütçesi İngiltere Dışişleri Bakanlığı aracılığı ile devlet bütçesinden sağlanmaktadır. Ancak bu durumun BBC'nin bir parçası olan ve aynı editoryal bağımsızlığa sahip olan Dünya Servisi'nin yayın ilkelerini etkilemediği vurgulanmaktadır.^[1]

BBC Dünya Servisi bütçenin ayrı olması, BBC'nin kurulduğu yıllarda Dünya Servisi'nin bulunmaması ve II. Dünya Savaşı öncesinde ilk dil servisleri kurulurken BBC'nin dış yayınlar için ayrı bir mali kaynak talep etmesinden kaynaklanmaktadır.

Yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Radyo programlarını BBC Türkçenin internet sitesinden, Türkiye’de NTV Radyo’dan ve kısa dalgadan dinlemek mümkündür.

Radyo yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

BBC Türkçe Radyo yayın hayatına 1939'da başlamış, 71 yılın ardından 2011'de kapatılmıştır.^[2] Radyo yayınlarına son verilmesi BBC'nin bütçe kesintisine uğraması nedeniyle gerçekleşmiştir. Eski yayınlar Arşiv Odası adında derlenmektedir, BBC Türkçenin internet sitesinden dinlenebilir.

BBC Türkçe, bir parçası olduğu BBC Dünya Servisi'nin haber kaynakları ve altyapısından yararlanmaktaydı.

BBC Türkçe yayınları haber ve güncel olaylar ağırlıklıydı. Yayınlar genellikle kısa bir haber bülteni ile başlamaktaydı. Yayın daha sonra, haberlerde yer alan başlıca konuların ayrıntılı şekilde irdelendiği, konunun tarafları ya da uzmanlarıyla mülakatlar içeren haber paketleriyle devam etmekteydi.

BBC Türkçe, radyoda hafta içi her gün Türkiye saatiyle 07:00 ve 18:00’de haber programları yayınlamaktaydı. Hafta sonunda ise Cumartesi ve Pazar günleri saat 18:00’de haber bülteni ve haftalık programlar yer almaktaydı.

Bu bölümde ayrıca Kıbrıs, Avrupa Birliği, savaş sonrası Irak gibi Türkiye'deki dinleyicileri ilgilendiren konularda program dizileri de yayınlanmaktaydı.

İnternet sitesi[değiştir | kaynağı değiştir]

BBC Türkçe içeriğinin önemli bir bölümüne, internet sitesi üzerinden de erişilebilmektedir. Yayınlarda yer almayan bazı haber ve makalelerin yanı sıra fotoğraf, ses ve video görüntülerine de internet sayfası üzerinden erişilebilmektedir.

BBC Gazetecilik Akademisi Türkçe

BBC Gazetecilik Akademisi,^[3] BBC çalışanlarının deneyimlerini aktararak gazetecilik yapan kişilere ya da kendini geliştirmek isteyenlere bilgiler verdikleri bir çevrimiçi alandır. Bu alana okul ismi verilmesine rağmen okuyucuyla iletişimi yalnızca yapılan yorumlarla sınırlıdır. Yayınlanan videolar da bir ders videosundan çok eğitim videosu şeklindedir. BBC Gazetecilik Okulu'na girdiğinizde sizi "BBC Gazetecilik Okulu, BBC Türkçe ile birlikte, gazeteci olmak isteyenlere bilgi kaynaklarını sunuyor. Bu sayfalarda, gazeteciliğin temel ilkeleri, tarafsız ve dengeli habercilik, doğru dil kullanma gibi konuları ve deneyimli gazetecilerin haber yazma, sunuculuk, yapımcılık gibi alanlardaki tecrübelerini paylaşıyoruz."^[3] cümleleri karşılar.

BBC Gazetecilik Okulu'nun Türkçe bölümü çalışmalarını birkaç başlık altında sürdürmektedir. Bunlar "beceriler", "dil" ve "değerler" başlıklarıdır.

Beceriler başlığında "Haber Yazma" "Okur Katkılı İçerik" "Sunuculuk" "Haber Ismarlamak" gibi becerilerin gelişmesi için birçok alt başlık bulunmaktadır bu alt başlıkların altlarında da kısa ama etkili makaleler ve videolu eğitimlere ulaşılabilir. Örneğin "Seçimler" başlığının altına girdiğinizde "İngiltere seçimleriyle ilgili terimler" isimli makale size doğrudan bir sözlük formatında sunulur ve karşılaşabileceğiniz tüm terimlerin karşılığı verilir.

Dil başlığı altında ise haber yazımında ya da sunumunda kullanılacak dilin düzeltilmesi amaçlanmıştır. Bu doğrultuda "Telaffuz" "Sosyal medya dili" gibi başlıklar bulunur. "Coğrafi İsimler" başlığının altındaki "Ülkeler ve başkent isimleri" makalesi size haber yazımınızda ülkelerin başkentlerinin isimlerinin nasıl yazıldığı konusunda yardımcı olmak amacıyla hazırlanmıştır.

Değerler başlığı altında ise ilkeli gazetecilik adına bağımsızlık, objektiflik gibi ilkeler üzerinde durulur ve çeşitli makaleler ile yol göstermeye çalışılır. Örneğin "Tarafsızlık" makalesinde "BBC hükûmetlere değil, ödedikleri vergiyle BBC hizmetlerinden yararlanan ülke insanlarına karşı sorumludur. Birbirinden çok farklı görüşlere sahip, son derece değişik toplumsal, kültürel ve dini geçmişe sahip insanlardır bunlar."^[4] cümleleri yer alır.

Bu başlıklara ek olarak "İngilizce içerik" başlığı da bulunmaktadır. Bu bağlantıya tıklandığında BBC'nin İngilizce kurumsal sayfasına giderek BBC Academy makalelerine ulaşılabilir. BBC'nin İngilizce kaynakları Türkçe kaynaklarına göre oldukça fazladır. Resmî yayın organı olması sebebi ile kullandığı dili de özenli kullanan çalışanlar bu makaleleri orta seviyede İngilizce bilen kişilerin dahi anlayabileceği sadelikte oluşturmuşlardır.

Televizyon[değiştir | kaynağı değiştir]

BBC Türkçe, NTV ile yaptığı işbirliği sonucu Londra'da videofon bağlantıları yoluyla bu televizyon kanalına günlük haber akışı sağlamaktadır. BBC Türkçe yapımcıları, Türkçe bölümü içinde yer alan videophone sistemi ile NTV'deki çeşitli programlara bağlanarak, güncel gelişmeleri aktarmaktaydılar.

Bunun yanında BBC Türkçe, 2008 yılı içinde televizyon programlarına da başlamıştır.

BBC Türkçe Servisi'nin hazırladığı Dünya Gündemi^[5] programı Çarşamba ve Cuma günleri NTV’de yayınlanmaktadır. Dünya Gündemi’nin hafta sonu için hazırlanmış bir derlemesi de Cumartesi günü yayınlanmaktaydı.^[6]

Çarşamba ve Cuma sabah TSİ 10:30’da, Cumartesi TSİ 19:15’te NTV’de ekrana gelen Dünya Gündemi, uluslararası konularla ilgilenmekte; küresel veya bölgesel yansımaları olan sorunlar üzerinde yoğunlaşmaktadır. BBC Türkçe, 15 dakikalık bu programlarla, BBC’nin olanaklarını kullanarak uluslararası haberlere odaklanmaktaydı.

Küresel siyasi gelişmeler, küresel ekonominin durumu; Avrupa Birliği, birlik içindeki sorunlar, aday ülkelere ilişkin gelişmeler; çevre, iklim değişikliği, kıtlık; bilim, bilimsel gelişmelerin toplumları nasıl etkilediği ve bunların yolaçtığı tartışmalar Dünya Gündemi’nin ilgilendiği alanlardır. Programda sosyal sorunlarla, kültür, sanat ve sporla ilgili konulara, İngiltere’deki siyasi ve sosyal gelişmelere de yer verilmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• BBC Türkçe Servisi web sitesi24 Temmuz 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• BBC Dünya Servisi web sitesi14 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• BBC Dünya Servisi'nin tüm dil bölümleri18 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• 1989'da yayınlanan BBC Türkçenin 50. yıl videosu29 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• 2009 BBC Türkçenin 70. yıl videosu11 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• BBC Türkçe, Arşiv Odası You Tube kanalı25 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.