Mermer Saray

Mermer Saray
کاخ مرمر
	Mermer Saray (ön bölüm)
Genel bilgiler
Mimari tarz	Kaçar mimari
Adres	Tehran Province, Tehran, District 11, S Felestin St, MCQ2+JRM, İran
Şehir	Tahran
Ülke	İran
Koordinatlar	35°41′21″K 51°24′07″D / 35.68917°K 51.40194°D
Başlama	1934
Tamamlanma	1937
Tasarım ve inşaat
Mimar(lar)	Fethullah Firdevs; Üstad Cafer Han; Üstad Haydar Han
Mühendis	Joseph Leon
Resmî site
	https://cio-museums.org/reserve-2778/

Mermer Saray (Farsça: کاخ مرمر, Kāh-i Mermer) İran'ın Tahran şehrinde tarihi bir bina ve eski kraliyet ikametgâhıdır. Şehir merkezinde bulunuyor,^[1] ancak saray inşa edildiğinde konumu Tahran'ın sakin bir mahallesiydi.^[2]

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Mermer Saray 1934 ve 1937 yılları arasında inşa edilmiştir.^[3] Fransız mühendis Joseph Leon ve İranlı mimar Fethullah Firdevs tarafından Rıza Şah'ın emriyle inşa edilmiştir.^[4] Başlangıçta resmi işlevlere ve resepsiyonlara ev sahipliği yapmak için inşa edildi.^[2]

Saray, Rıza Şah ve daha sonra oğlu Muhammed Rıza Şah tarafından ikametgâh olarak kullanılmıştır.^[5] Rıza Şah ve dördüncü eşi İsmet Devletşahi, 1941'de Rıza Şah'ın sürgününe kadar beş çocuğuyla birlikte sarayda yaşadılar.^[6] Rıza Şah tahttan feragat mektubunu Eylül 1941'de bu sarayda imzaladı.^[7]

Muhammed Rıza Şah döneminde çok sayıda önemli kraliyet olayı meydana geldi. Gülistan Sarayı'nın yanı sıra iki önemli sarayından biriydi.^[4] Mermer Saray, 1950'lerde Şah'ın kişiliğiyle özdeşleştirildi.^[4] Saray, Şah'ın üç evlilik törenine de ev sahipliği yaptı. Şah ve ilk eşi Prenses Fevziye'nin İran'daki düğün töreni 1939'da sarayda yapıldı ve 1945'teki boşanmalarına kadar ikametgâhlarıydı.^[8]

Ekim 1950'de nişan töreni ve Şubat 1951'de Şah ve ikinci eşi Süreyya İsfendiyari'nin düğün töreni sarayda yapıldı.^[9]^[10] Şah'ın üçüncü karısı Farah Diba ile hem nişanı hem de evliliği de bu sarayda gerçekleşti.^[11]^[12] Şah ve Prenses Fevziye'nin kızı Şehnaz Pehlevi de Ekim 1957'de bu sarayda Erdeşir Zahidi ile evlendi.^[13] Ayrıca saray, Şah'ın 48. doğum günü partisine de ev sahipliği yaptı.^[14]

Bu olayların yanı sıra Şah, 10 Nisan 1965'te sarayda İranlı bir asker tarafından gerçekleştirilen bir suikast girişiminden de kurtuldu.^[15]^[16] Mermer Saray Komplosu^[17] olarak bilinen bu olaydan sonra saray artık kullanılmamıştır^[1] ve 1970 yılında müze haline getirilmiştir.^[18]

Stil ve teknik özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]

İki katlı sarayın tasarımı ilk olarak Üstad Cafer Han tarafından geliştirildi.^[18]^[19] Ancak, son taslak Üstad Haydar KHan tarafından üretildi.^[19] Sarayın genel mimari tarzı, Kaçar mimari özellikleri de dahil olmak üzere Doğu ve Batı mimari tarzlarını birleştiren eklektiktir.^[5]^[20]

Saray bir bahçe ile çevrilidir.^[21] Sarayın dış yüzeyi beyaz mermerdendir.^[1]^[2] Ahameniş askerlerinin ok tutan iki heykelinin dikildiği sarayın taş girişi, özellikle eklektik mimari üslubu yansıtıyor.^[20] Bu heykeller İranlı sanatçı Cafer Han tarafından oyulmuştur.^[20] Sarayın farklı illerden yerel ustalar tarafından yapılmış başka kapıları da vardır.^[2] Saray, İsfahan'daki Şeyh Lütfullah Camii'nin bir kopyası olan devasa bir kubbe ile örtülüdür.^[4]^[22] Kubbe, helezon motifli arabesk çinilerle kaplıdır.^[21]

Sarayın iç alanı, yoğun oyma kapıları ve son derece yüksek tavanları ile oldukça resmidir.^[21] Saray, ülkedeki birçok cami ve kutsal türbede olduğu gibi aynaların kullanıldığı oldukça geniş bir kabul salonuna sahiptir.^[23] Oda "Aynalı Salon" olarak bilinir.^[24] Sarayın içi zengin kumaşlar ve kilimlerle döşenmiştir.^[2] Süslemeler İranlı mimar Hüseyin Lurzade tarafından yapılmıştır.^[18]^[19]> Sarayda kullanılan çiniler Üstad Yezdi, tablolar Üstad Behzad tarafından yapılmıştır.^[18]

Sarayın arsa alanı 35,462 metrekare (381,71 ft²), 2.870 metrekare (30.900 ft²) ikamet için kullanılmaktadır.^[5]^[18]

Mevcut kullanım[değiştir | kaynağı değiştir]

1979 İran İslam devriminden sonra saray 1981 yılına kadar müze olarak kullanılmıştır.^[25] Daha sonra Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi'ne verildi.^[25] Yerel halk, sarayın İran İslam Cumhuriyeti'ndeki üst düzey politikacılar tarafından kullanıldığını bildirdi.^[26] Tahran'daki dekoratif sanatlar müzesinde, mobilya da dahil olmak üzere sarayda kullanılan tarihi eşyalar sergileniyor.^[27] Saray, 2019 yılında Mustazafan Vakfı tarafından satın alınmasının ardından sanat müzesi olarak yeniden tasarlandığı Temmuz 2020'ye kadar halka kapalıydı.^[25]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Asadollah Alam (1991). The Shah and I. London; New York: IB Tauris. s. 162. ISBN 978-1-85043-340-8.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Encyclopedia Iranica.
^ Cyrus Ghani (2001). Iran and the Rise of the Reza Shah: From Qajar Collapse to Pahlavi Power. Londra: I.B.Tauris. s. 412. ISBN 978-1-86064-629-4. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
^ ^a ^b ^c ^d Pamela Karimi (2013). Domesticity and Consumer Culture in Iran: Interior Revolutions of the Modern Era. Londra: Routledge. s. 54. ISBN 978-1-135-10137-4. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
^ ^a ^b ^c "Marble Palace (Kakh Marmar)". Fars Foundation. 24 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ Diana Childress (2011). Equal Rights Is Our Minimum Demand: The Women's Rights Movement in Iran 2005. Minneapolis, MN: Twenty-First Century Books. s. 40. ISBN 978-0-7613-7273-8.
^ Fariborz Mokhtari (Bahar 2005). "No One will Scratch My Back: Iranian Security Perceptions in Historical Context". The Middle East Journal. 59 (2). doi:10.3751/59.2.12.
^ "Colorful Fetes Mark Royal Wedding that will Link Egypt and Persian". The Meriden Daily Journal. 13 Mart 1939. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013.
^ "Iran's Shah will marry". The Michigan Daily. Tahran. AP. 12 Ekim 1950. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2013.
^ "Gifts for wedding". Daytona Beach Morning. Tahran. AP. 12 Şubat 1951. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ "Teheran - Shah's Wedding 1959". British Pathe. 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ Ibrahim Hadidi. "Betrothal of Mohammad Reza Pahlavi and Farah Diba". IICHS. 5 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ "Iran Shah's daughter to wed engineer in simple ceremony". Lewiston Evening Journal. Tahran. AP. 10 Ekim 1957. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ "Mohamad Reza Shah and Shahbanu Farah Pahlavi's Coronation". Iran Politics Club. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ "Shah of Iran". NNDB. 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ Robert Muse (16 Temmuz 1975). "The rise of Shah Mohammad Reza Pahlevi". Ludington Daily News. Londra. UPI. 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.
^ James A. Bill (February 1970). "Modernization and Reform From Above: The Case of Iran". The Journal of Politics. 32 (1): 29. doi:10.2307/2128863. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
^ ^a ^b ^c ^d ^e Mir M. Hosseini (30 Ekim 1973). "Marmar Palace Becomes Museum". Fouman. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.
^ ^a ^b ^c Habibollah Ayatollahi (2003). The Book of Iran: The History of Iranian Art. Tahran: Alhoda UK. s. 290. ISBN 978-964-94491-4-2. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
^ ^a ^b ^c Kamran Safamanesh (2009). "Architectural Historiography 1921–42" (PDF). Touraj Atabaki (Ed.). Iran in the 20th Century. Historiography and Political Culture. London; New York: I.B.Tauris. ISBN 978-1-84885-224-2. r eksik |soyadı1= (yardım)
^ ^a ^b ^c William E. Warne (1999). Mission for Peace: Point 4 in Iran. Bethesda, MD: Ibex Publishers, Inc. s. 36. ISBN 978-0-936347-84-4. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
^ Reza Sarhangi (1999). "The Sky Within: Mathematical Aesthetics of Persian Dome Interiors". Nexus Network Journal. 1 (1–2): 87-98. doi:10.1007/s00004-998-0007-z.
^ Elaine Sciolino (2001). Persian Mirrors: The Elusive Face of Iran. New York; London: Free Press. s. 6. ISBN 978-0-7432-1453-7. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
^ Iraj Isaac Rahmim (July 2003). "Where the Shah Went Alone". Reason. 23 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
^ ^a ^b ^c "Pahlavis' Marmar Palace re-opens as art museum". Iran Times International. 50 (1). 24 Temmuz 2020.
^ Rasool Nafisi (5 Temmuz 2001). "Firmly planted". The Iranian. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.
^ "Decorative Arts Museum of Iran". Persia Tours. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[alam-1] Asadollah Alam (1991). The Shah and I. London; New York: IB Tauris. s. 162. ISBN 978-1-85043-340-8.

[enir-2] Encyclopedia Iranica.

[3] Cyrus Ghani (2001). Iran and the Rise of the Reza Shah: From Qajar Collapse to Pahlavi Power. Londra: I.B.Tauris. s. 412. ISBN 978-1-86064-629-4. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.

[Karimi2013-4] Pamela Karimi (2013). Domesticity and Consumer Culture in Iran: Interior Revolutions of the Modern Era. Londra: Routledge. s. 54. ISBN 978-1-135-10137-4. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.

[farsf-5] "Marble Palace (Kakh Marmar)". Fars Foundation. 24 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[6] Diana Childress (2011). Equal Rights Is Our Minimum Demand: The Women's Rights Movement in Iran 2005. Minneapolis, MN: Twenty-First Century Books. s. 40. ISBN 978-0-7613-7273-8.

[7] Fariborz Mokhtari (Bahar 2005). "No One will Scratch My Back: Iranian Security Perceptions in Historical Context". The Middle East Journal. 59 (2). doi:10.3751/59.2.12.

[8] "Colorful Fetes Mark Royal Wedding that will Link Egypt and Persian". The Meriden Daily Journal. 13 Mart 1939. 9 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ağustos 2013.

[9] "Iran's Shah will marry". The Michigan Daily. Tahran. AP. 12 Ekim 1950. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Temmuz 2013.

[10] "Gifts for wedding". Daytona Beach Morning. Tahran. AP. 12 Şubat 1951. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[11] "Teheran - Shah's Wedding 1959". British Pathe. 26 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[12] Ibrahim Hadidi. "Betrothal of Mohammad Reza Pahlavi and Farah Diba". IICHS. 5 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[13] "Iran Shah's daughter to wed engineer in simple ceremony". Lewiston Evening Journal. Tahran. AP. 10 Ekim 1957. 13 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[14] "Mohamad Reza Shah and Shahbanu Farah Pahlavi's Coronation". Iran Politics Club. 18 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[15] "Shah of Iran". NNDB. 28 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[16] Robert Muse (16 Temmuz 1975). "The rise of Shah Mohammad Reza Pahlevi". Ludington Daily News. Londra. UPI. 25 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[17] James A. Bill (February 1970). "Modernization and Reform From Above: The Case of Iran". The Journal of Politics. 32 (1): 29. doi:10.2307/2128863. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.

[mmh-18] Mir M. Hosseini (30 Ekim 1973). "Marmar Palace Becomes Museum". Fouman. 23 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2013.

[hab-19] Habibollah Ayatollahi (2003). The Book of Iran: The History of Iranian Art. Tahran: Alhoda UK. s. 290. ISBN 978-964-94491-4-2. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.

[ata2009-20] Kamran Safamanesh (2009). "Architectural Historiography 1921–42" (PDF). Touraj Atabaki (Ed.). Iran in the 20th Century. Historiography and Political Culture. London; New York: I.B.Tauris. ISBN 978-1-84885-224-2. r eksik |soyadı1= (yardım)

[Warne1999-21] William E. Warne (1999). Mission for Peace: Point 4 in Iran. Bethesda, MD: Ibex Publishers, Inc. s. 36. ISBN 978-0-936347-84-4. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.

[22] Reza Sarhangi (1999). "The Sky Within: Mathematical Aesthetics of Persian Dome Interiors". Nexus Network Journal. 1 (1–2): 87-98. doi:10.1007/s00004-998-0007-z.

[23] Elaine Sciolino (2001). Persian Mirrors: The Elusive Face of Iran. New York; London: Free Press. s. 6. ISBN 978-0-7432-1453-7. 28 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.

[24] Iraj Isaac Rahmim (July 2003). "Where the Shah Went Alone". Reason. 23 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.

[iti20-25] "Pahlavis' Marmar Palace re-opens as art museum". Iran Times International. 50 (1). 24 Temmuz 2020.

[26] Rasool Nafisi (5 Temmuz 2001). "Firmly planted". The Iranian. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2022.

[27] "Decorative Arts Museum of Iran". Persia Tours. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2013.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

Mermer Saray nedir?, Mermer Saray anlamı nedir?, Mermer Saray ne demektir?