Max Wolf

Max Wolf
Max Wolf
	Max Wolf
Doğumu	Maximilian Franz Joseph Cornelius Wolf; ; 21 Haziran 1863; ; Heidelberg, Baden
Ölümü	3 Ekim 1932 (69 yaşında); ; Heidelberg, Almanya
Ulusu	Alman
Kurumu	Heidelberg Üniversitesi
Bilinirlik	Astrofotoğrafçılık
Ödüller	Bruce Madalyası (1930)
	Bilimsel Kariyeri
Alanı	Astronomi
Kurumu	Heidelberg Üniversitesi
Doktora danışmanı	Leo Königsberger
Doktora Öğrencileri	August Kopff; ; Heinrich Vogt
Keşfedilen Küçük Gezegen Sayısı	248

Maximilian Franz Joseph Cornelius Wolf (21 Haziran 1863 - 3 Ekim 1932) bir Alman gökbilimci ve astrofotografi alanında öncü olan bilim insanıdır. 1902'den 1932'deki ölümüne kadar Heidelberg Üniversitesi'nde astronomi kürsüsüne başkanlık etmiş ve Heidelberg-Königstuhl Devlet Gözlemevi'nin direktörlüğü görevini yürütmüştür.

Hayatı ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Max Wolf, 21 Haziran 1863'te Almanya'nın Heidelberg kentinde tıp doktoru Franz Wolf'un oğlu olarak dünyaya geldi. Evinin bahçesindeki amatör gözlem ekipmanları yardımıyla 1884'te ilk astronomik keşfi olan 14P/Wolf kuyruklu yıldızıdır.^[2]

Wolf Heidelberg Üniversitesi'ndeki çalışmaları sonucu 1888 yılında 25 yaşındayken doktora derecesi aldı. Stockholm'de bir yıllık yüksek lisans eğitimi gördü. 1902'de Astronomi Kürsüsü Başkanı ve yeni Landessternwarte Heidelberg-Königstuhl gözlemevinin Direktörü olarak atandı ve 1932'deki ölümüne kadar bu pozisyonlarda kaldı.^[3]

Heidelberg Üniversitesi, Wolf'un liderliğinde astronomi alanında tanınmaya başladı. Wolf, yaşamının sonuna kadar astronominin birçok alanında çok sayıda makaleye katkıda bulunan aktif bir araştırmacıydı. 3 Ekim 1932'de 69 yaşında Heidelberg'de öldü.^[2]

Kuyruklu yıldızlar ve novalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wolf, kariyerine kuyruklu yıldız avcısı olarak başladı ve hayatı boyunca da onları keşfetmeye devam etti. 14P/Wolf ve 43P/Wolf-Harrington dahil olmak üzere birçok kuyruklu yıldızı keşfetti. EE Barnard ile Nisan 1910'da Halley Kuyruklu Yıldızı'nın (P1/Halley) yörüngeye dönüşünü ilk kimin gözlemleyeceği konusunda girdiği iddiayı kazanmıştır.^[4]

Klasik bir nova olan Nova Aquilae 1927'yi keşfetmiştir.

Wolf, ayrıca dört adet süpernova keşfetmiştir. Bunlar; SN 1895A (VW Vir), SN 1909A (SS UMa), SN 1920A ve Reinmuth ile SN 1926A'dır.

Karanlık bulutsu[değiştir | kaynağı değiştir]

Wolf'un yaptığı önemli katkılardan biri, karanlık bulutsuların doğasının belirlenmesi çalışmalarıydı. William Herschel'in zamanından beri "delik" olduğu düşünülen gökyüzünün kimi bölgeleri, zamanın astronomları için anlaşılabilir değildi. Wolf, EE Barnard ile işbirliği içinde, dikkatli bir fotoğrafik analizle, karanlık nebulaların ince opak tozdan oluşan devasa bulutlar olduğunu kanıtlamıştır.^[4]

Yıldız kataloğu[değiştir | kaynağı değiştir]

Wolf, E. E. Barnard ile birlikte astrofotografiyi yıldızların gözlemlenmesine uyguladı. Bruce çift-astrografı başlangıçta sönük asteroidleri yakalamak için tasarlanmıştı, ancak aynı tekniği kullanarak düşük parlaklıktaki yıldızların da düzenli hareketlerini incelemek için ideal olduğu anlaşıldı. Wolf 1919 yılında binden fazla yıldızın konumlarını ve ölçülen düzenli hareketlerini içeren bir katalog yayınladı. Bu yıldızlar hala yaygın olarak onun adı ve katalog numarasıyla bilinmektedir.^[5] Keşfettiği yıldızlar arasında, daha sonra Güneş Sistemi'ne en yakın yıldızlardan biri olduğu anlaşılan sönük bir kırmızı cüce olan Wolf 359 da vardır.^[6] Hayatı boyunca bu kataloğa düzenli olarak bulduğu yıldızları eklemeye devam etmiş ve sonunda toplamda 1500'den fazla yıldızı kapsayan bu katalog, tüm meslektaşlarının bulduklarının toplamından çok daha geniş bir sayıya ulaşmıştır.^[7] Bu yıldızlar önemlidir çünkü Barnard Yıldızı ve Wolf 359 gibi düşük parlaklığa ve yüksek düzenli harekete sahip yıldızlar genellikle Dünya'ya nispeten yakındır ve bu nedenle Wolf'un kataloğundaki yıldızlar astronomik araştırmalar için popüler konular olmaya devam etmektedir. E. E. Barnard ve Wolf tarafından kullanılan yöntemler Frank Elmore Ross ve George Van Biesbroeck tarafından 20. yüzyılın ortalarına kadar sürdürülmüştür. O zamandan beri astronomik araştırmalar için fotoğrafik plakaların yerini yavaş yavaş daha hassas elektronik fotodedektörler almıştır.

Asteroitler[değiştir | kaynağı değiştir]

1891'de Wolf ilk asteroidi olan 323 Brucia'yı keşfederek, ona Catherine Wolfe Bruce'un ismini verdi.^[8] Daha eski görsel yöntemlerin aksine, asteroitlerin keşfini otomatikleştirmek için astrofotografik tekniklerin kullanılmasına öncülük etmiş ve bunun sonucunda da asteroit keşif oranlarının hızlı bir biçimde artmasına katkı sağlamıştır.^[2] Wolf hayatı boyunca 248 asteroit keşfetmiştir.^[9]

Birçok keşfi arasında 1906 yılında bulduğu 588 Achilles (ilk Truva asteroidi) bulunmaktadır. Ayrıca, diğer Jüpiter truvalıları olan 659 Nestor ve 884 Priamus'u da keşfetmiştir.^[10] Ayrıca 1918'de, artık Dünya'yı aşan bir Amor asteroidi olarak tanınan (veya bazen kendi Alinda ailesinin adaşı olarak sınıflandırılan) 887 Alinda'yı da keşfetti.^[11] Wolf'un o zamanlar rekor olan keşif sayısı, 24 Temmuz 1933'te öğrencisi Karl Wilhelm Reinmuth tarafından aşılmıştır.

Ödüller ve onurlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Prix Jules Janssen, Fransız astronomi topluluğu Société astronomique de France'ın 1912'deki en yüksek ödülü ^[12]
1914'te Kraliyet Astronomi Topluluğu Altın Madalyası.^[13]
1930'da Bruce Madalyası.^[14]

Ay krateri Wolf ^[15] ve ana kuşak asteroidleri 827 Wolfiana ve 1217 Maximiliana onun onuruna adlandırılmışlardır.^[16]^[17]

Küçük gezegen 1152 Pawona, ortak keşfinden dolayı hem Johann Palisa hem de Max Wolf'un adını almıştır.^[18]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Minor Planet Discoverers". minorplanetcenter.net. 30 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.
^ ^a ^b ^c MacPherson, H. (1932). "Obituary: Max Wolf". The Observatory. 55: 355-359.
^ "Obituary Notices: Associates:- Wolf, Max". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 93 (4): 236. February 1933. doi:10.1093/mnras/93.4.236.
^ ^a ^b Tenn, Joseph S. (1994). "Max Wolf: The Twenty-Fifth Bruce Medalist" (PDF). Mercury. 23 (4): 27-28. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2009.
^ Wolf, M. (1919). "Katalog von 1053 staerker bewegten Fixsternen". Veroeffentlichungen der Badischen Sternwarte zu Heidelberg (Almanca). 7 (10). ss. 195-219. Bibcode:1919VeHei...7..195W.
^ Wolf, M. (July 1917). "Eigenbewegungssterne". Astronomische Nachrichten (Almanca). 204 (20). s. 345. Bibcode:1917AN....204..345W. doi:10.1002/asna.19172042002.
^ "Wolf". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2009.
^ "(323) Brucia". Dictionary of Minor Planet Names. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 42. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_324. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ Catchers of the Light: The Forgotten Lives of the Men and Women Who First Photographed the Heavens. ArtDeCiel Publishing. 2012. s. 398. ISBN 9781620509616. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ "The Trojan asteroids". Astronomical Society of the Pacific Leaflets. 8 (381): 239-46. 1961. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ "(887) Alinda". Dictionary of Minor Planet Names. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 80. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_324. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ S. A. F (1979). "Prix et Médailles décernés par la Société depuis sa fondation". L'Astronomie. 93: 543.
^ "Gold Medal Winners" (PDF). RAS. 2019. 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2019.
^ "Catherine Wolfe Bruce Gold Medal". Astronomical Society of the Pacific. 20 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.
^ Blue, Jennifer. "Max Wolf". Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology Research Program.
^ Dictionary of Minor Planet Names – (827) Wolfiana. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 76. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_828. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ "(1217) Maximiliana". Dictionary of Minor Planet Names – (1217) Maximiliana. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 101. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_1218. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)
^ "(1152) Pawona". Dictionary of Minor Planet Names – (1152) Pawona. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 97. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_1153. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Max Wolf 10 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Mathematics Genealogy Project
The Bruce Medalists 7 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ölüm ilanları[değiştir | kaynağı değiştir]

MacPherson, Hector, Gözlemevi 55, 355-59 (1932) 10 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Reynolds, JH, MNRAS 93, 236-238 (1933)

[1] "Minor Planet Discoverers". minorplanetcenter.net. 30 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2023.

[observ-2] MacPherson, H. (1932). "Obituary: Max Wolf". The Observatory. 55: 355-359.

[3] "Obituary Notices: Associates:- Wolf, Max". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. 93 (4): 236. February 1933. doi:10.1093/mnras/93.4.236.

[bruce-4] Tenn, Joseph S. (1994). "Max Wolf: The Twenty-Fifth Bruce Medalist" (PDF). Mercury. 23 (4): 27-28. 4 Mart 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ekim 2009.

[5] Wolf, M. (1919). "Katalog von 1053 staerker bewegten Fixsternen". Veroeffentlichungen der Badischen Sternwarte zu Heidelberg (Almanca). 7 (10). ss. 195-219. Bibcode:1919VeHei...7..195W.

[6] Wolf, M. (July 1917). "Eigenbewegungssterne". Astronomische Nachrichten (Almanca). 204 (20). s. 345. Bibcode:1917AN....204..345W. doi:10.1002/asna.19172042002.

[7] "Wolf". Centre de Données astronomiques de Strasbourg. 7 Haziran 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2009.

[8] "(323) Brucia". Dictionary of Minor Planet Names. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 42. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_324. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[9] Catchers of the Light: The Forgotten Lives of the Men and Women Who First Photographed the Heavens. ArtDeCiel Publishing. 2012. s. 398. ISBN 9781620509616. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[10] "The Trojan asteroids". Astronomical Society of the Pacific Leaflets. 8 (381): 239-46. 1961. Birden fazla yazar-name-list parameters kullanıldı (yardım); Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[11] "(887) Alinda". Dictionary of Minor Planet Names. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 80. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_324. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[12] S. A. F (1979). "Prix et Médailles décernés par la Société depuis sa fondation". L'Astronomie. 93: 543.

[13] "Gold Medal Winners" (PDF). RAS. 2019. 9 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Temmuz 2019.

[14] "Catherine Wolfe Bruce Gold Medal". Astronomical Society of the Pacific. 20 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Haziran 2020.

[15] Blue, Jennifer. "Max Wolf". Gazetteer of Planetary Nomenclature. USGS Astrogeology Research Program.

[16] Dictionary of Minor Planet Names – (827) Wolfiana. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 76. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_828. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[17] "(1217) Maximiliana". Dictionary of Minor Planet Names – (1217) Maximiliana. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 101. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_1218. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[18] "(1152) Pawona". Dictionary of Minor Planet Names – (1152) Pawona. Springer Berlin Heidelberg. 2007. s. 97. doi:10.1007/978-3-540-29925-7_1153. ISBN 978-3-540-00238-3. Yazar |ad1= eksik |soyadı1= (yardım)

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

Max Wolf nedir?, Max Wolf anlamı nedir?, Max Wolf ne demektir?