Martin Shubik (24 Mart 1926 - 22 Ağustos 2018), oyun teorisi, savunma analizi ve para ve finansal kurumlar teorisinde uzmanlaşmış Amerikalı bir matematiksel ekonomisttir. Savunma analizi, ana araştırma ilgi alanıydı ve 1959'da onu tanımlamak için "matematiksel kurumsal ekonomi (mathematical institutional economics)" terimini ortaya koyarak ve ondan "beyaz balinası" olarak bahsetti (yalnızca konuyla ilgili son beş kitabını yayınladıktan sonra yakalandığını düşünürsek).^[1] Kariyerinin büyük bölümünü, Cowles Ekonomi Araştırmaları Vakfı ile yoğun bir şekilde ilgilendiği Yale Üniversitesi'nde geçirdi ve sanal Para ve Finansal Kurumlar Müzesi'ni kurdu.^[2]

Ekonomi dışında, 2003'teki bir teşhisten sonra inklüzyon cisimciği miyoziti (IBM-inclusion body myositis) üzerine çalışmaya başladı. 2011'de Yale Halk Sağlığı Okulu'na IBM Hastalık Sicili için yatırım destek parası sağladı. 2012-2013'te bir inceleme hazırlandı ve ilk sonuçlarla ilgili 2015 tarihli bir makalenin damadı Seth Richards-Shubik ile birlikte ortak yazarı oldu.^[3]

Kişisel hayat[değiştir | kaynağı değiştir]

Martin Shubik, 24 Mart 1926'da, New York'ta Joseph ve Sara Shubik'in (annesini kızlık soyadı Soloveychik) (her ikisi de Yahudi, ancak sırasıyla Rus ve Fransız) oğlu olarak dünyaya geldi.^[4] Babası Joseph Shubik, bir İskoç keten şirketinde çalışıyordu ve aile, Martin Shubik henüz üç aylıkken Londra'ya döndü. 2. Dünya Savaşı'na kadar İngiltere'de kaldı. Daha sonra Martin Shubik, annesi Sara Shubik ve küçük kız kardeşi Irene Shubik (1929-2019) Kanada'daki akrabalarının yanına gönderilirken, Babası Joseph Shubik ve ağabeyi Philippe Shubik (1921-2004) geride kaldı. Savaş sırasında Kanada'da bir üniversiteye kayıt olma koşulunu yerine getirmek için Martin,^[5] Kanada Kraliyet Donanması'na katıldı ve 1950'de ayrılmadan önce Teğmen rütbesini aldı.

Shubik, Julie Kahn (ö. 2018) ile evlendi ve Claire Louise Shubik (d. 1973) adında bir çocuğu oldu. Kızkardeşi Irene Shubik bir İngiliz televizyon yapımcısı ve abisi Philippe Shubik de bir kanser araştırmacısı oldu.

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Shubik, Toronto Üniversitesinden Matematik alanında Lisans (1947) ve Politik Ekonomi alanında Yüksek Lisans (1949), ayrıca Princeton Üniversitesinden Ekonomi alanında Master (1951) ve Doktora (1953) derecelerini aldı. Princeton Üniversitesinde tezi Oskar Morgenstern tarafından denetlenmiştir. Diğer öğretmenleri arasında Kanadalı matematikçi Albert Tucker, matematikçi John von Neumann ve Kanadalı ekonomist Jacob Viner bulunuyordu. Oda arkadaşları geleceğin Nobel Ekonomi Ödülü sahiplerinden Amerikalı matematikçi ve iktisatçı Lloyd Shapley ve matematikçi John Nash idi. Sınıf arkadaşları arasında Thomas Whitin, Alman asıllı Amerikalı ekonomist Otto Eckstein, Amerikalı sosyolog ve ekonomist Gary Becker, Amerikalı bilim insanı Marvin Minsky, Amerikalı bilgisayar bilimci John McCarthy, Amerikalı matematiksel ekonomist Herbert Scarf, Amerikalı uygulamalı matematikçi Ralph Gomory, Richard Karlin, Amerikalı matematikçi Alan Hoffman ve Bilgisayar Bilimleri Profesörü Harlan Mills gibi isimler vardı.

Shubik ve Shapley, 1954'te bir oylama oyununda oyuncuların gücünü ölçmek amacıyla Shapley-Shubik güç indeksini formüle etmek için Shapley değerini kullandılar.^[6] Shubik'in özgeçmişinde 20'den fazla kitap ve 300'den fazla makale listelenir. Shapley en sık birlikte çalıştığı kişidir (14 makale).^[7] Nash ise Shapley ve Mel Hausner ile birlikte icat ettikleri dört kişilik bir pazarlık/ekonomi strateji oyunu olan "So Long Sucker - A Four Person Game" de dahil olmak üzere sadece iki kez görünür.^[8]

Öğretim ve diğer istihdam[değiştir | kaynağı değiştir]

Akademik dünyaya tam olarak bağlanmadan önce Shubik, 1956-1960 yılları arasında General Electric Company'de (GE) Yönetim Danışmanlığı Hizmetlerinde Danışman olarak görev yaptı.

1961'den 1963'e kadar Thomas J. Watson Araştırma Merkezi'nde personel olarak International Business Machines Corporation'da (IBM) görev yaptı.

Hayatı boyunca, diğer birçok şirket, kuruluş ve devlet kurumunda (RAND Corporation dahil) danışman ve bilirkişi olarak görev yaptı. Hayatının ilerleyen dönemlerinde, 1995-2018 yılları arasında Santa Fe Enstitüsü'nde Harici Profesör olarak çalıştı.^[9]

Shubik, kariyerinin çoğunu Yale Üniversitesi'nde geçirdi ve burada 1963-1975 yılları arasında Organizasyon Ekonomisi Profesörü, ardından 1975'ten emekli olduğu 2007 yılına kadar Seymour H. Knox Matematiksel Kurumsal Ekonomi Profesörü oldu (daha sonra fahri profesör oldu). Ayrıca, 1973-1976 yılları arasında Cowles Ekonomi Araştırmaları Vakfı'nın Direktörü ve Yale Yönetim Okulu'nun (aslen Organizasyon ve Yönetim Okulu) kurucu öğretim üyesiydi. Ekonomi, oyun teorisi ile yatırım teorisi ve pratiği dersleri verdi.^[10]

Ödüller ve onurlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Shubik'in ödülleri arasında;

• Game Theory in the Social Sciences, volume 1 5 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. için Frederick W. Lanchester Ödülü (1984),
• Institute for Operations Research and the Management Sciences (INFORMS)'dan Jerome Bracken ile birlikte Koopman Ödülü (1995)
• Seçkin Üye, American Economic Association(AEA; 2010).^[11][12]

Diğer seçilmiş yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Makaleler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Mayberry (1953). "A Comparison of Treatments of a Duopoly Situation". Econometrica. 21 (1): 141-154. doi:10.2307/1906952. 
• Shapley (1971). "The Assignment Game I: The Core". International Journal of Game Theory. 1 (1): 111-130. doi:10.1007/BF01753437. 
• Shubik, Martin (1971). "The Dollar Auction Game: A Paradox in Noncooperative Behavior and Escalation". The Journal of Conflict Resolution. 15 (1): 109-111. doi:10.1177/002200277101500111. 
• Shubik, Martin (1973). "Commodity Money, Oligopoly, Credit, and Bankruptcy in a General Equilibrium Model". Economic Inquiry. 11 (1): 24-38. Erişim tarihi: 2 Aralık 2022. 
• Shubik (1977). "The Optimal Bankruptcy Rule in a Trading Economy using Fiat Money". Journal of Economics. 37 (3/4): 337-354. 5 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Aralık 2022. 
• Shapley (1977). "Trade using One Commodity as a Means of Payment". The Journal of Political Economy. 85 (5): 937-968. 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Aralık 2022. 
• Shubik, Martin (1997). "Terrorism, Technology, and the Socioeconomics of Death". Comparative Strategy. 16 (4): 339-414. doi:10.1080/01495939708403125. 

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Shubik, Martin (1959). "Edgeworth Market Games". Contributions to the Theory of Games, Volume 4. Princeton: Princeton University Press. ss. 267-278. doi:10.1515/9781400882168-016. 
• Shubik, Martin (1999). Political Economy, Oligopoly and Experimental Games: The Selected Essays of Martin Shubik Volume 1. Cheltenham; Northampton: Edward Elgar Publishing Limited. ISBN 9781858982410. 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
• Shubik, Martin (1999). Money and Financial Institutions – A Game Theoretic Approach: The Selected Essays of Martin Shubik Volume Two. Cheltenham; Northampton: Edward Elgar Publishing Limited. ISBN 9781840641905. 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
• Shubik, Martin (1999). The Theory of Money and Financial Institutions, volume 1. Cambridge: MIT Press. ISBN 9780262194273. 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
• Shubik, Martin (2004). The Theory of Money and Financial Institutions, volume 2. Cambridge: MIT Press. ISBN 9780262194280. 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
• Shubik, Martin (2011). The Theory of Money and Financial Institutions, volume 3. Cambridge: MIT Press. ISBN 9780262013208. 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
• Shubik, Martin (2014). Barley, Gold or Fiat: Toward a Pure Theory of Money. New Haven: Yale University Press. ISBN 9780300188158. 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 
• Shubik, Martin; Smith, D. Eric (2016). The Guidance of an Enterprise Economy. Cambridge: MIT Press. ISBN 9780262034630. 2 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Aralık 2022. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Padlet'te Martin Shubik'i 2 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Anmak
• Para ve Finansal Kurumlar Müzesi 2 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]