Katowice

Katowice
Katowice
	; ; ;
	; Bayrak ; Arma
	Katowice Katowice'nin Polonya'daki konumu.
Ülke	Polonya
Voyvodalık	Silezya
Şehir İlçe (Powiat)	Katowice
İlk yerleşim	1598
Şehir olarak ilan edildiği	1865
İdare
• Belediye başkanı	Marcin Krupa (8 Aralık 2014'ten itibaren)
Yüzölçümü
• Toplam	164.64 km²
En yüksek nokta	357 m (1.171 ft)
En alçak nokta	245 m (803 ft)
Nüfus (2019)
• Toplam	292.774
• Kent	2,746,000
• Metropol	4,676,983
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (DAS)
Alan kodu	+48 32
Plaka kodu	SK
	Resmî site; www.um.katowice.pl

Katowice (Almanca: Kattowitz), Polonya'nın güneyinde Yukarı Silezya adlı tarihsel bölgenin en büyük kentidir. Katowice Polonya'nın güney-doğusunda bulunan ve 1999'da kurulan Silezya Voyvodalığı idare merkezidir.

Katowice 1999'da kurulmasından beri Silezya Voyvodalığı'nın merkezidir.^[1] Yukarı Silezla Endüstri Alanı'nın da ana kentidir. Katowice daha önce Almanya sınırları içindeyken Yukarı Silezya İli merkezi; 1920-1939 arasında "Silezya Voyvodalığı" merkezi; 1939-1945 arasında Nazi Almanya işgali altında; Polonya komünist idaresindeyken ve 1999'a kadar "Katowice Voyvodalığı" merkezi olmuştur.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Katowice "Silezya yaylası"'nın bir parçası olan "Katowice yaylası"'nda kuruludur. "Yukarı Silezya" bölgesinin doğu köşesindedir. "Yukarı Silezya Bölgesi Kömür Havzası"'nın merkezindedir. Yukarı Silezya Endüstri Alanı'nın da ana kentidir. Katowice coğrafik olarak Vistula Nehri ile Oder Nehri arasındaki bölgededir ve şehrin içinden geçen Kłödnica ve Rawa ırmaklarının kıyısındadır.

Altı tane Avrupa ülkesinin başkenti Katowice merkezli 600 km yarıçaplı daireyi içinde bulurlar; bunlar Berlin, Viyana, Prag, Bratislava, Budapeşte ve Varşova'dır.

Katowice şehri bitişik kentlerle birlikte oluşan nüfusu yaklaşık 2,75 milyon olan büyük bir metropoliten bölgenin merkezindedir. Bu bölgeye dahil olan diğer şehirler şunlardır: Chorzow, Siemianowice Slaskie, Sosnowiec, Myslowice, Ledziny, Tychy, Mikolow, Pszczyna, Ruda Slaska ve Czeladz.

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Katowice nüfusu (2009 itibarıyla) kent belediye sınırları içinde 308.724 kişi; şehir ve şehre bağlı varoşları ile nüfus 2,746,000 kişi ve bitişik kentlerle birlikte oluşturduğu metropoliten alanda 3.487.000 kişidir.

Katowice belediye sınırları içindeki nüfusunun 18. yy. sonundan itibaren gelişmesi şu gösterimde incelenebilir:

Katowice'de azınlık haklarından yararlandırılması prensibi kabul edilmiştir; toplulukların Çekler, Almanlar, Ruslar, Slovaklar, Ukraynalılar ve Yahudiler olduğu.^[1]

Görülecek turistik yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Çarşı Merkezi Meydanı ve bu meydana çıkan sokaklar Warszawska, Teatralna, Dyrekçyjna, Staromiejska, Dworçowa, Jana, Pocztowa, Wawelska, 3 Maja, Stawowa, Mielęçkiego, Starowiejska ve Miçkiewicza: "Katowice eski şehir merkezi" veya "Katowice Büyük Çarşı Meydanı" olarak da anılır. Yayalara mahsustur ve motorlu vasıta girişleri çok sınırlıdır. Bu meydan ve sokaklar süslü kaldırım taşları ile kaplıdırlar.
Nikiszowiec: Katowice'nin tarihi merkezi. UNESCO Dünya İnsan Mirasları için aday.
Kral İsa Katedrali (Archikatedra Chrystuşa Króla): Yapımı 1927-1955. Modernist ve neoklasizmin stil, mimarlar Zygmunt Gawlik'ın ve Czesław Mączyński'ın tasarımlarına.^[4]
Sen Michael Kilisesi: Yapımı 1510. Katowice'de en eski kilise binası.^[5]
Meryem Ana Kilisesi (Kośçiół Mariacki): 19. yy yapımı.
Drapacz Chmur: Avrupa'da ilk gökdelen bina yapısı.
Silezya Meclis Binası: Yapımı 1925-1929 yılları. Uzun bir süre Polonya'da bulunan en yüksek yapı niteliğini korumuştur.
Spodek: Özel modern mimarılı büyük bir dairevi şekli ile bir "uçan daire"yi andırmaktadır. Müziki konser salonu ve kapalı spor salonu olarak kullanılmaktadır.^[1]
Silezya Ayaklanmacialar Anıtı (Lehçe; Pomnik Powstańców Śląskich): Polonya'da en büyük anıt.^[1] Mimarisi ile heykelleri birbirleriyle uyusan bir anıt yapısı. 1919 - 1920 - 1921 yıllarında Katowice'de olan ayaklanmaları sembolize eden kanatlı heykeller bulunur. Bu ayaklanmalarda olan çarpışma mevkileri isimleri dik duvarlar üzerine kazılmıştır: Dębińsko Stare, Port Koźle, Halemba, Mysłowice, Dziergowice, Bierawa, Lichenia, Zdzieszowice, Zębowice, Paprocany, Bogucice, Siemianowice, Ruda Śląska. Ayrıca Wodzisław, Góra Świętej Anny, Bieruń Stary, Racibórz, Kędzierzyn, Kalinów, Chałupki, Chorzów ve Łabędy. 1 Eylül 1967 Varşova halkından sağlanan paralarla Yukarı Silezya halkına bir hediye olarak yaptırılmıştır.^[6]^[7]
Silezian Tiyatrosu: ile modern mimarlık^[8] yakından bağlantılı kentinde yer alır ve 1905-1907 yılları arasında Almanca mimar Carl Moritz'nın tasarımıyla inşa edildi^[9]
Rialto Sinetiyatrosu: Yapımı 1912 dördüncü çeyreği^[10]
Silezya Müzesi: Yapımı 1899^[11]
Katowice eski tren garı: Yapımı 1906, zarif dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı Art Nouveau.^[12]
Goldstein Sarayı
Zaleze Sarayı
Paraşüt Kulesi:1937'de yapılmış ve II. Dünya Savaşı başlarında kullanılmıştır.^[1] Polonya'nın tek paraşüt kulesi
Mareşal Pilsudski Anıtı: 1936'da ısmarlanmış; Hırvat heykeltıraş Antun Augustincic tarafından 1937-39'da yapılmış; Polonya'ya 1991'de getirilmiştir.
Monopol Hotell
Jerzy Zietek Rondo: Şehirde en büyük meydan. Yeniden yapılmıştır. Ortasında daire şeklinde olan "Galeria Rondo Sztuki" alışveriş merkezi bulunur 2007'de yapılmış.^[13]
Altüs Gökdeleni: Katowice'nin en yüksek binası.

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Katowice Silezya Üniversitesi^[14]

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Katowice - Silezya Voyvodalık Meclisi
Katowice - Katedral
Katowice - Meryem Ana Kilisesi
Katowice - Wyspiańskiego Tiyatrosu
Katowice - Silezya Müzesi
Katowice - Spodek Konser ve Kapalı Spor Salonu
Katowice - Silezya Müzesi
Katowice - Silezya City Center alışveriş merkezi
Katowice - Silezya Kütüphanesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "Województwo Śląskie - Opracowanie: Kasia B., Opiekunowie SKE" (PDF). sp58katowice.pl. 24 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2022.
^ "Rok prezydentury Marcina Krupy. Przesiadka z kolejki linowej na tramwaj". katowice.wyborcza.pl. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015.
^ "SK – Tablica rejestracyjna Katowice". auto.wprost.pl. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022.
^ "Śląskie - Katowice, katedra Chrystusa Króla - Marek Sztorc". www.zabytkowekoscioly.net. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019.
^ "Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła w Katowicach". dtur.pl. 25 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.
^ "Pomnik Powstańców Śląskich". monuments-remembrance.eu. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2017.
^ "Znacie historię pomnika Powstańców Śląskich w Katowicach?". dziennikzachodni.pl. 8 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2017.
^ "Teatr Śląski". zabytek.pl. 23 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2016.
^ "Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego - Ensyklopedia Teatru Polskiego - Andrzej Linert". encyklopediateatru.pl. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016.
^ "Kinoteatr Rialto Katowice, Jana, św 24". www.urbanity.pl. 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2011.
^ "Muzeum Śląskie sprzedaje ponad 100-letni gmach przy Rynku". miasto.pro. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.
^ "Secesja w architekturze Polski - Katowice - dworzec kolejowy ul. Dworcowa 6". www.icimss.edu.pl. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.
^ "Galeria „Rondo Sztuki" w Katowicach". dtur.pl. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
^ "Krótka historia Uniwersytetu Śląskiego". us.edu.pl. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Silisya Gezi Rehberi 16 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Katowice Belediyesi Konsülü

[sp58katowice.pl/_wojewodztwo_slaskie-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "Województwo Śląskie - Opracowanie: Kasia B., Opiekunowie SKE" (PDF). sp58katowice.pl. 24 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Eylül 2022.

[katowice.wyborcza.pl/_marcin_krupa_prezydent-2] "Rok prezydentury Marcina Krupy. Przesiadka z kolejki linowej na tramwaj". katowice.wyborcza.pl. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Aralık 2015.

[auto.wprost.pl/_tablice_rejestracyjne_sk-3] "SK – Tablica rejestracyjna Katowice". auto.wprost.pl. 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022.

[www.zabytkowekoscioly.net/_katowice_katedra_chrystusa_krola-4] "Śląskie - Katowice, katedra Chrystusa Króla - Marek Sztorc". www.zabytkowekoscioly.net. 28 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Aralık 2019.

[dtur.pl/_kosciol_pw_sw_michala_archaniola-5] "Drewniany kościół pw. św. Michała Archanioła w Katowicach". dtur.pl. 25 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2023.

[monuments-remembrance.eu/_pomnik_powstancow_slaskich-6] "Pomnik Powstańców Śląskich". monuments-remembrance.eu. 20 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2017.

[dziennikzachodni.pl/_historia_pomnika_powstancow_slaskich-7] "Znacie historię pomnika Powstańców Śląskich w Katowicach?". dziennikzachodni.pl. 8 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2017.

[zabytek.pl/_katowice_teatr_slaski-8] "Teatr Śląski". zabytek.pl. 23 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Kasım 2016.

[encyklopediateatru.pl/_teatr_slaski-9] "Teatr Śląski im. Stanisława Wyspiańskiego - Ensyklopedia Teatru Polskiego - Andrzej Linert". encyklopediateatru.pl. 21 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ağustos 2016.

[www.urbanity.pl/_kinoteatr_rialto_katowice-10] "Kinoteatr Rialto Katowice, Jana, św 24". www.urbanity.pl. 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2011.

[miasto.pro/_ponad_100_letni-11] "Muzeum Śląskie sprzedaje ponad 100-letni gmach przy Rynku". miasto.pro. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Mayıs 2018.

[www.icimss.edu.pl/_katowice_dworzec_kolejowy-12] "Secesja w architekturze Polski - Katowice - dworzec kolejowy ul. Dworcowa 6". www.icimss.edu.pl. 26 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Mayıs 2021.

[dtur.pl/_katowice_galeria_rondo_sztuki-13] "Galeria „Rondo Sztuki" w Katowicach". dtur.pl. 22 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.

[us.edu.pl/_krotka_historia_uniwersytetu-14] "Krótka historia Uniwersytetu Śląskiego". us.edu.pl. Erişim tarihi: 14 Eylül 2019. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

g t d Nüfuslarına göre Polonya'daki şehirler
1.000.000+	Varşova
500.000+	Kraków Łódź Wrocław Poznań
200.000+	Gdańsk Szczecin Bydgoszcz Lublin Białystok Katowice Gdynia Częstochowa Radom
100.000+	Toruń Sosnowiec Rzeszów Kielce Gliwice Olsztyn Zabrze Bielsko-Biała Bytom Zielona Góra Rybnik Ruda Śląska Opole Tychy Gorzów Wielkopolski Elbląg Dąbrowa Górnicza Płock Wałbrzych Włocławek Tarnów Chorzów Koszalin
tam liste

Katowice nedir?, Katowice anlamı nedir?, Katowice ne demektir?