Katolik Kilisesi

→Kilise sözcüğünün diğer anlamları için Kilise (anlam ayrımı) sayfasına bakınız

Katolik Kilisesi, ruhanî başı Roma Başpiskoposu (Papa) olan, en fazla cemaate sahip Hristiyan mezhebi.^[1] Dünyada yaklaşık 1,2 milyar mensubu vardır.^[2] Katolikler yoğun olarak Güney Amerika'da ve Avrupa'nın güneyinde bulunurlar.

Katoliklik, Kutsal Ruh'un kaynağı, İsa'nın ilâhî yönü, geleneklere verdiği önem, dini törenler ve Havari Petrus'un halefi kabul ettiği Roma Başpiskoposu'na (Papa) verdiği ayrıcalıklarla diğer Hristiyan mezheplerinden ayrılır. Papa'nın doktrin onaylarken yanılamayacağı 1870'te alınan bir kararla resmîleşmiştir.

Katolik Kilisesi azizlere ve Meryem'e diğer kiliselerden daha fazla kutsiyet verir.
Sadece erkekler papaz olabilirler. Evlenemezler, cinsel ilişkide bulunamazlar.
Katolik Kilisesi boşanmaya, kürtaja ve suni döllenmeye karşıdır.
Günah itirafı çok önemli bir yer tutar.

Katoliklik de Ortodoksluk gibi 4. Ekümenik konsil olan İstanbul Kadıköy Konsili (Kalkedon Konsili)'nin kararlarını tanıyan bir kilisedir ancak Ortodoks Kilisesi sadece ilk 7 konsili tanımış, bundan sonra yapılanları geçersiz saymıştır. Oysa Katolik kilisesi 21 Konsilin kararlarının da bağlayıcı olduğunu savunur. Bu bağlamda Papa'nın otoritesini kabul eden ancak ibadetlerinde Bizans Riti ile Ermeni Riti, Doğu Süryani Riti gibi diğer antik ritleri kullanan Doğu Katolik Kiliseleri de 21 Konsilin kararlarını kabul etmektedir.^[3]

Köken bilimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Katolik sözcüğü, Yunanca katholikos (evrensel) kelimesinden türetilmiştir.^[4]

Kadıköy Konsili'nde alınan kararlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hristiyanlık inancına göre İsa'da hem insânî hem de ilâhî özellikler bulunmaktadır. Bu özellikler, Meryem İsa'yı doğurmadan önce de bulunmaktaydı. İsa, Tanrı olarak baba ile aynı özden, İnsan olarak da günahlar hariç insanlarla aynı özdendir. Dolayısıyla Meryem, sadece İnsan olan İsa'nın değil, Tanrı olan İsa'nın da anası olup ve ona Tanrı Anası anlamına gelen Theotokos denilmelidir.
Bu farklı tabiatlar birleştikten sonra hiçbir şekilde değişime uğramayıp kendi özelliklerini muhafaza etmişlerdir.
Çarmıhta acı çeken, İsa'nın sadece İnsanî Tabiat'ı olup bu acı İlâhî Tabiat'a dokunmamıştır.
Aslında Diofizit görüşe yatkın olan bu karara itiraz eden Monofizit piskoposlar, kendi bağımsız kiliselerini kurmuşlardır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Katolik Kilisesi'nin geleneğine göre Kilise, İsa'nın öğretileriyle ve Petrus'un üzerine kiliseyi kurmasıyla başlamıştır. Katolik Kilisesi kendisini havarilerin oluşturduğu ve yönettiği ilk Hristiyan topluluklara dayandırır.^[5] Katolik Kilisesi, Episkoposların da havarilerin halefleri olduğunu, Kilise'nin lideri olan Papa'nın da Petrus'un halefi olduğunu söyler.^[6]

Katolikler ve Ortodokslar, Kutsal Ruh'un kaynağı ile ilgili bir tartışma sonucu ayrılmışlardır. Ortodoksluğa göre Kutsal Ruh yalnızca Baba'dan çıkarken Katoliklere göre Baba ve Oğul'dan çıkar.

Bu ayrım sonucu Roma Kilisesi, 1054 yılında Ayasofya'ya gönderdiği bir belge ile Ortodoks Kilisesi'ni kendinden tamamen ayırmıştır ve iki kilise, birbirlerini karşılıklı aforoz etmişlerdir.

1204 yılında Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Haçlı ordusunun İstanbul'u yağmalayıp Ortodoks kiliselerini basması ve Ortodoks rahiplerini öldürmesi sonucu nefret daha da artmıştır.

Vatikan Ruhanî Meclisi, 1870 yılında çıkarttığı bir kanunla papanın din onaylarken yanılmaz olduğu ilkesini kabul etmiştir. Buna göre Papa, Kutsal Ruh'un denetiminde olduğundan kilise sinodlarında kilisenin başı vasfıyla yanılmaz. Bir Katolik olarak günahkâr olup günah itiraf etmesi, her Katolik için gerekli olduğu gibi O'nun için de gereklidir.

1964 yılında dönemin papası VI. Paulus ile Ekümenik Patrik I. Athenagoras, karşılıklı olarak aforozları iptal etmişlerdir. Papa XVI. Benedictus'un Türkiye'de Rum Ortodoks Patrikhanesi ve İngiltere'de Anglikan Kilisesi'ni ziyareti bu kiliseleri daha da birbirine yakınlaştırmış ve ileride bir birleşme için zemin hazırlamıştır.

İnanç sistemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Papa, İsa'nın havarisi ve vekilidir. Petrus'un halefidir. Dinî konularda asla Katolik Kilisesi'nin başı sıfatıyla, yalnızca bu konudaki tam yetkisini kullandığında, yanılmaz. Katolik Kilisesi de baş kilisedir.
Katolik Kilisesi Kutsal Ruh tarafından idare edilir ve evrenseldir.
Kutsal Ruh, Baba'dan Oğul aracılığıyla çıkar.^[7] (Ortodokslar, sadece Baba'dan çıktığına inanırlar).
İsa hem insan, hem de tanrı tabiatına sahiptir.
Meryem günahsız olup bâkiredir. Şefaatte bulunma yetkisi vardır.
Azizler şefaatte bulunabilirler.
Komünyon (Efkaristiya) âyininde ekmek mayasız olmalıdır.
Günahların bir papaza itirafı gereklidir.
Yedi sakrament vardır (Efkaristiya, Vaftiz, Güçlendirme, Evlilik, Ruhbanlık, Tövbe=İtiraf, Kutsal Yağ Sürme).
Bugüne kadar toplanan 20 konsilin kararları da kabul edilmelidir.
Cuma günleri et ve yağlı yiyecekler yenilmez.

Kilisenin yedi sakramenti (sırrı)[değiştir | kaynağı değiştir]

Protestan kiliseleri, genellikle vaftiz esrarı ve efkaristiya esrarını kabul eder.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Oxford İngilizce Sözlük, Roman Catholic Church
^ Human, Roman Catholic Church
^ "Orientalium ecclesiarium". www.vatican.va. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2023.
^ "Katolik Kilisesi." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.
^ "CNS STORY: Vatican congregation reaffirms truth, oneness of Catholic Church". webarchive.loc.gov. 10 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2022.
^ Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri. s. 863. Paragraf.
^ "Catechism of the Catholic Church - PART 1 SECTION 2 CHAPTER 1 ARTICLE 1 PARAGRAPH 2". www.scborromeo.org. s. CCC 248. 16 Kasım 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.

[1] Oxford İngilizce Sözlük, Roman Catholic Church

[2] Human, Roman Catholic Church

[3] "Orientalium ecclesiarium". www.vatican.va. 24 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Şubat 2023.

[4] "Katolik Kilisesi." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.

[5] "CNS STORY: Vatican congregation reaffirms truth, oneness of Catholic Church". webarchive.loc.gov. 10 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ağustos 2022.

[6] Katolik Kilisesi Din ve Ahlak İlkeleri. s. 863. Paragraf.

[7] "Catechism of the Catholic Church - PART 1 SECTION 2 CHAPTER 1 ARTICLE 1 PARAGRAPH 2". www.scborromeo.org. s. CCC 248. 16 Kasım 1999 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Vatikan konuları
Tarih	Papalık tarihi Vatikan Tutsağı Neron Sirki Eski Aziz Petrus Bazilikası Leonine Şehri Belvedere Avlusu Papalık Devleti Roma Düklüğü Pepin bağışı Kilise devletleri Laterano Sarayı Quirinal Sarayı Savoyard Devri Birinci Vatikan Konsili Laterano Antlaşması
Coğrafya	Aziz Petrus Bazilikası Aziz Petrus Tahtı Aziz Petrus Gölgeliği Pietà Vatikan Nekropolü Aziz Petrus'un mezarı Apostol Sarayı Borgia Apartları Pauline Şapeli Rafael Odaları Niccoline Şapeli Sistina Şapeli sunak tavan Vatikan Müzeleri Casina Pio IV Azize Marta'nın Evi Bahçeler İsviçreli Aziz Martin ve Sebastian VI. Paulus İzleyici Salonu Passetto di Borgo Aziz Petrus Meydanı Uzlaşma Yolu Vatikan Tepesi Papalık Sarayı
Siyaset	Seçimler Papa listesi Kardinal Dışişleri Bakanı Roman Curia Papalık Hazinesi Parlamento Senato Dikasterion Ordu İsviçreli Muhafızlar Jandarma
Ekonomi	Vatikan Bankası Vatikan Euro madenî parası İletişim .va Poste Vaticane Ekonomi Sekreterliği Turizm Ulaşım Raylı Heliport
Kültür	Papalık Bilimler Akademisi Vatikan İleri Teknoloji Teleskobu Vatikan Gözlemevi Diller Müzik Sistina şapeli korosu Filateli ve Nümismatik Ofisi Vatikan Kütüphanesi Vatikan Film Kütüphanesi Vatikan Gizli Arşivleri Televizyon Radyo Kutsal Makam Basın Ofisi L'Osservatore Romano Vatikan Yayın Evi Acta Apostolicae Sedis Annuario Pontificio Kutsal Makam Katolik Kilisesi Ulusal simgeler Bayrak Arma Ulusal marş
Spor	Vatikan millî futbol takımı

Katolik Hristiyanlık nedir?, Katolik Hristiyanlık anlamı nedir?, Katolik Hristiyanlık ne demektir?