Jean Tirole

Jean Tirole
Jean Tirole
	Jean Tirole
Doğum	09 Ağustos 1953 (70 yaşında); Troyes. Fransa
Milliyet	Fransız
Mezun olduğu okul(lar)	École Polytechnique; Ecole des Ponts et Chausse; Paris Dauphine Üniversitesi; Massachusetts Institute of Technology
Ödüller	John von Neumann Ödülü (1998); Nobel Ekonomi Ödülü (2014)
Kariyeri
Dalı	Mikroekonomi; Oyun Teorisi; Sanayi Organizasyonu
Çalıştığı kurumlar	1981-1984:Ecole des Ponts et Chausse araştırmacı; 1984-1991: Massachusetts Institute of Technology İktisat Profesörü ; 1994-1996: École Polytechnique İktisat Profesörü ; 1992 - :Toulouse Üniversitesi Sanayi İktisadı Enstitüsü bilimsel direktörü; 2011 - :"Toulouse İleri Bilimsel Çalışmalar Enstitüsü" yönetim kurulu üyesi;; 2011 - :"Ahlaki ve Politik Bilimler Akademisi" üyesi;; 2009- : "Toulouse İktisat Okulu" mütevelli heyeti başkanı; 2013- :"Fransiz Stratejik Araştırma Konseyi" üyesi; 1999-2006 ve 2008- :"Fransa Başbakanlığı" "Ekonomik Analiz Konseyi" üyesi
Doktora; danışmanı	Eric Maskin

Jean Marcel Tirole (d. 9 Ağustos 1953, Troyes, Fransa), Fransız iktisat profesörü. "Büyük Firmaların Piyasa Gücü ve Kontrolleri" konusunda analizleri nedeniyle 2014 Nobel Ekonomi Ödülü almıştır.^[1]

Çalıştığı bilimsel alanlar sanayi organizasyonu, büyük firmaların kontrolü, organizasyon kuramı, oyun teorisi, bankacılık ve finans, iktisat ve psikoloji.

Tirole Toulouse İktisat Okulu'nda bulunan Jean-Jacques Laffont Vakfı idare kurulu başkanlığı ve Toulouse Üniversitesi'nde Sanayi İktisadi Enstitüsü'nün bilimsel direktörüdür.

Eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Tirole 1976'da Fransa'da École Polytechnique'den ve sonra 1978'de Paris, Fransa'da Ecole Nationale des Ponts et Chaussées'ten mühendislik diploma dereceleri almıştır. 1978'de Paris Dauphine Üniversitesi'den "karar verme teorisi"nden "Üçüncü Cycle Doktora" derecesi kazanmıştır. 1981'de ABD'de Massachusetts Institute of Technology'den Eric Maskin'in doktora hocalığı altında "Ekonomi Teorisi Üzerine Denemeler (Essays in economic theory)".^[2] adlı bir doktora tezi sunarak doktora derecesi kazanmıştır.

Çalıştığı yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

1981'de ABD'de Massachusetts Institute of Technology'den doktorasını aldıktan sonra 1984'te kadar Ecole des Ponts et Chausse, Fransa'da araştırmacı olarak çalıştı. 1984-1991'de Massachusetts Institute of Technology'de İktisat Profesörü görevi yaptı ve bu kurumda günümüze kadar da "misafir profesör" olarak göreve devam etti. 1994-1996'da École Polytechnique, Fransa'da İktisat Profesörü olarak çalıştı. Jean-Jacques Laffont ile beraber Toulouse'da yeni bir "İktisat Okulu" kurma projesi üzerinde birlikte çalışmalar yapmış ve bu yeni "Toulouse İktisat Okulu"nu kurmuşlardır.

1992'den günümüze kadar Toulouse Üniversitesi'nde Sanayi İktisadi Enstitüsü'nün bilimsel direktörü; 2011'den itibaren "Toulouse İleri Çalışmalar Enstitüsü" Yönetim Kurulu üyesi; 2011'den itibaren "Ahlaki ve Politik Bilimler Akademisi" üyesi; 2009'dan itibaren "Toulouse İktisat Okulu" mütevelli heyeti başkanı; 2013'ten itibaren "Fransız Stratejik Araştırma Konseyi" üyesidir. 1995'te Ekonometri Cemiyeti başkanlığı ve 2002'de "Avrupa Ekonomi Cemiyeti" başkanlığı yapmıştır. 1999-2006 döneminde ve 2008'den günümüze kadar "Fransa Başbakanlığı" "Ekonomik Analiz Konseyi" Üyeliği yapmıştır.

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Tirole'u şu üniversiteler "şeref doktoru (honoris causa doktoru)" unvanı ile ödüllendirmişlerdir:

1989: Üniversité libre de Bruxelles, Belçika; (br)
2007: London Business School. Birleşik Krallık;
2007: Montreal Üniversitesi, Kanada;
2011: Mannheim Üniversitesi, Almanya;
2012: Atina İktisat ve İş İdaresi Üniversitesi, Yunanistan;
2012: Roma Tor Vergata Üniversitesi, İtalya'
2013: Lausanne Üniversitesi, İsviçre.
2013: Hitotsubashi Üniversitesi, Japonya.

Tirole şu ödüllerle de şereflendirilmiştir:

1993 : "Yrjo Jahnsson Ödülü". Finlandiya'daki "Yrjo Jahnsson Vakfı" ve "Avrupa Ekonomik Cemiyeti" tarafından için verilen ödül;^[3]
1993 : Amerikan Sanatlar ve Bilimler Akademisi ve Amerikan Ekonomik Cemiyeti için Yabancı Uyruklu Bilim Adamı Onursal üyeliği;
1997 : "Florida Üniversitesi Kamu Hizmetleri Araştırma Merkezi Üstün Hizmet Ödülü;
2002 : "CNRS Gümüş Madalyası";^[4]
2007 : "CNRS Altın Madalyası";
2007 : Toulouse Şehri "Altın Madalyası";
2007 : Fransa Légion d'honneur Şövalyelik nişanı ;
2008 : İktisat, Finans ve İşletmecilik bilimleri alanlarında Amerikan "BBVA (Bilginin Ön Sınırları) Vakfı" Ödülü;
2008 : "Cercle d'Oc Ödülü";
2009 : "Uluslararası Enerji İktisadi Cemiyeti" "Mesleğe Üstün Katkılar" Ödülü ;
2010 : "Claude Lévi-Strauss Ödülü";
2010 : Fransa "Ulusal Üstün Hizmet Nişanı (Ordre National du Mérite)" Officier (Subay) sınıfı;
2010 : Finans Biliminde Kantitatif Buluş ve Yenilikler Ödülü. CME-MERI (Şikago Ticaret Borsası ve Matematiksel Bilimler Araştırma Enstitüsü);
2010 : Tjalling Koopmans Değerli Mallar Ödülü; Tilburg Üniversitesi, Hollanda;
2012 : Fransa, "Okitanya Akademisi" Büyük Ödülü;
2013 : "Edinburg Kraliyet Sosyetesi"ne Onursal Üye;
2013 : Ross Ödülü;
2014 : Erwin Plein Nemmers Ekonomi Ödülü;
^[5]
2014 : Nobel Ekonomi Ödülü.^[1]

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Tirole çalıştığı ekonomi ve finans bilimleri üzerinde 100'den daha çok sayıda profesyonel bilimsel makale yaınlamıştır. Ya tek başına ya diğer bir iktisatçı ile birlikte çok geniş kapsam iktisat dalları üzerine gayet önemli oldukları kabul edilen (hemen hemen hepsi İngilizce) 10 kitap da yayınlamıştır.

Tirole çalıştığı alanlarda katkılar yapmak üzere 75'te daha fazla sayıda uluslararası önemli bilimsel konferansa misafir olarak davet edilmiş ve bunların çoğunda şahsi tebliğler sunmuştur.

Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

1986: Dynamic Models of Oligopoly (D. Fudenberg ile birlikte),[1] (İngilizce)
1988: The Theory of Industrial Organization, MIT Press. Description and chapter-preview links.18 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
1991: Game Theory (D. Fudenberg ile birlikte), MIT Press, [2]16 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (İngilizce)
1991: A Theory of Incentives in Regulation and Procurement (J.-J. Laffont ile birlikte), MIT Press,1993. Description & chapter- preview links. 17 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
1994: The Prudential Regulation of Banks (M. Dewatripont ile birlikte), MIT Press. [3]19 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
1999: Competition in Telecommunications, MIT Press,[4]16 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (İngilizce)
2002: Financial Crises, Liquidity and the International Monetary System, Princeton University Press, [5]18 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (İngilizce)
2005: The Theory of Corporate Finance, Princeton University Press,. Description18 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Association of American Publishers 2006 Award for Excellence. (İngilizce)
2010: Balancing the Banks (Mathias Dewatripont ve Jean-Charles Rochet ile birlikte), Princeton University Press, 2010 [6]18 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (İngilizce)
2011: Inside and Outside Liquidity (with Bengt Holmström), MIT Press, 2011 [7]14 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. (İngilizce)

Seçilmiş makaleler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Sveriges Riksbank's Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2014" (İngilizce). Sveriges Riksbank. 13 Ekim 2014. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2014.
^ "Essays in economic theory / Jean Tirole" (İngilizce). MIT Library catalog. Erişim tarihi: 13 Ekim 2014. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ Yrjo Jahnsson Ödülü iki yılda bir 45 yaş altında olan Avrupalı iktisatçıların üstün katkıları için verilir.
^ Fransa'da "CNRS: Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (Centre national de la recherche scientifique)"
^ Hilary Hurd Anyaso (27 Şubat 2014). "Nemmers Economics Prize Announced: French economist Jean Tirole recognized for contributions to economic theory". northwestern.edu (İngilizce). 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Toulouse IDEI Enstitusu websitesinde hayat profili16 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Biyografya (İngilizce)
BBVA Bilginin Ön Sınırları Ödülü hayat profili6 Haziran 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

[nobel-1] "Sveriges Riksbank's Prize in Economic Sciences in Memory of Alfred Nobel 2014" (İngilizce). Sveriges Riksbank. 13 Ekim 2014. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ekim 2014.

[2] "Essays in economic theory / Jean Tirole" (İngilizce). MIT Library catalog. Erişim tarihi: 13 Ekim 2014. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[3] Yrjo Jahnsson Ödülü iki yılda bir 45 yaş altında olan Avrupalı iktisatçıların üstün katkıları için verilir.

[4] Fransa'da "CNRS: Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi (Centre national de la recherche scientifique)"

[5] Hilary Hurd Anyaso (27 Şubat 2014). "Nemmers Economics Prize Announced: French economist Jean Tirole recognized for contributions to economic theory". northwestern.edu (İngilizce). 26 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Nobel Ekonomi Ödülü sahipleri
1969-1975	Ragnar Anton Kittil Frisch / Jan Tinbergen (1969) Paul Samuelson (1970) Simon Kuznets (1971) John Hicks / Kenneth Arrow (1972) Wassily Leontief (1973) Gunnar Myrdal / Friedrich August von Hayek (1974) Leonid Kantoroviç / Tjalling Koopmans (1975)
1976-2000	Milton Friedman (1976) Bertil Ohlin / James Meade (1977) Herbert Simon (1978) Theodore Schultz / Arthur Lewis (1979) Lawrence Klein (1980) James Tobin (1981) George Stigler (1982) Gérard Debreu (1983) Richard Stone (1984) Franco Modigliani (1985) James M. Buchanan (1986) Robert Solow (1987) Maurice Allais (1988) Trygve Haavelmo (1989) Harry Markowitz / Merton Miller / William Forsyth Sharpe (1990) Ronald Coase (1991) Gary Becker (1992) Robert Fogel / Douglass North (1993) John Harsanyi / John Forbes Nash Jr. / Reinhard Selten (1994) Robert Lucas, Jr. (1995) James Mirrlees / William Vickrey (Ölümünden sonra) (1996) Robert C. Merton / Myron Scholes (1997) Amartya Sen (1998) Robert Alexander Mundell (1999) James Heckman / Daniel McFadden (2000)
2001-günümüz	George Akerlof / Michael Spence / Joseph E. Stiglitz (2001) Daniel Kahneman / Vernon L. Smith (2002) Robert F. Engle / Clive Granger (2003) Finn E. Kydland / Edward C. Prescott (2004) Robert J. Aumann / Thomas C. Schelling (2005) Edmund Phelps (2006) Leonid Hurwicz / Eric Maskin / Roger Myerson (2007) Paul Krugman (2008) Elinor Ostrom / Oliver E. Williamson (2009) Peter A. Diamond / Dale T. Mortensen / Christopher A. Pissarides (2010) Thomas J. Sargent / Christopher A. Sims (2011) Alvin E. Roth / Lloyd S. Shapley (2012) Eugene Fama / Lars Peter Hansen / Robert J. Shiller (2013) Jean Tirole (2014) Angus Deaton (2015) Oliver Hart / Bengt Holmström (2016) Richard Thaler (2017) William Nordhaus / Paul Romer (2018) Abhijit Banerjee / Esther Duflo / Michael Kremer (2019) Paul Milgrom / Robert B. Wilson (2020) Joshua Angrist / Guido Imbens / David Card (2021) Ben Bernanke / Douglas Diamond / Philip H. Dybvig (2022) Claudia Goldin (2023)

Jean Tirole nedir