Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek madde içeriğinin geliştirilmesine yardımcı olun. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. Kaynak ara: "John Langshaw Austin" – haber · gazete · kitap · akademik · JSTOR (Ocak 2024) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

John Langshaw Austin, OBE, FBA (26 Mart 1911, Lancaster, İngiltere - 8 Şubat 1960, Oxford, İngiltere), gündelik dili incelemek suretiyle insan düşüncesini analiz etmeye çalışan ve söz eylem kuramını geliştiren İngiliz dil felsefecisidir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Lancester'da doğmuş ve Oxford'da Balliol Koleji'nde akademik eğitimini almıştır. 1952 yılından ölümüne kadar Oxford Üniversitesi'nde ahlak derslerine profesör olarak katılmıştır. Oxford'da bulunan en hatırı sayılır ahlak profesörlerinden biridir.

Austin, esasında ahlak'tan daha çok dil felsefesiyle ilgilenmiştir. Özellikle 1955 yılında How to Do Things with Words (tr. Söylemek ve Yapmak) adlı eseri ve ölümünden sonra yayınlanan ders notları sayesinde Austin, söz eylem kuramının kurucusu olarak kabul görmüştür.

Felsefi fikirleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Austin, How to Do Things with Words eserinde doğru veya yanlış olarak nitelendirilebilecek cümlelerin genel ifadeler içinde sadece küçük bir yer kapladığını savunur. Bazı ifadeler doğruluk-yanlışlık içermek yerine söylenmeleri ile beraber bir eylem haline gelirler. İleri sürdüğü ilk teorisinde performatif (uygulayıcı) ve konstatif (oluşturucu) kavramları arasında fark olduğunu belirtmiştir.

Performatif ifadeler, başarı veya başarısızlık olarak adlandırılabilirken, konstantif ifadelerin doğru ya da yanlış olarak değerlendirilebileceğini belirtmiştir. Daha sonraları Austin bu teorisini reddederek, her ifadenin eşzamanlı ve 3 boyutlu olduğunu ileri sürmüştür. Bunlar:

• Düz söz, bir sözlüğe ait olup, dilbilgisine sahip kelimelerin ifadeleridir. Bu aşamada kelimelerin gerçekliklerinin ölçümü yapılabilir.
• Edim söz, ifadelerin görev ve rollerinden bahseder. Örneğin, bir özür dileme, bir emir verme ya da tespit edilen bir şeyi söyleme gibi.
• Etkisöz, ifadenin dolaysız aktarılmasıdır. Örneğin; verilen bir sözün tutulması olgusu.

Austin'in edimsöz eylemi başarı koşullarının var olduğunu iddia etmiştir. Bu koşullar, öncelikli şart olarak eylemlerin icra edilmesini gerektirir. Austin, bu eylemlerin icrasının, belirli uzlaşılmış sonuçlara bağlı olduğunu belirtmiştir.

How to Do Things with Words (Söz-eylem kuramı) Austin'in asıl eseridir. Ancak bunun yanı sıra Philosophical Papers (tr. Felsefe Yazıları) ve Sense and Sensibilia (tr. Algı ve Duyarlılık) eserleri de ölümünden sonra yayımlanmıştır.

Metnin orijinal basımı Austin'in el yazması şeklindedir (Bodleian Library, MS. Eng. Misc. C. 394/5) ve aynı başlık altında derse misafir olarak katılan birinin tuttuğu, 1955 yılında Austin'in Harvard'da William James Lectures (tr. William James Dersleri) ders notları da vardır.

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Sense and Sensibilia (Austin)|Sense and sensibilia. 1959. Oxford: Oxford UP, 1964.
• Philosophical Papers. Ed. J. O. Urmson and G. J. Warnock. Oxford: Oxford UP, 1961, 1979.
• How to do things with Words: The William James Lectures delivered at Harvard University in 1955. Ed. J. O. Urmson. Oxford: Clarendon, 1962. ISBN 0-674-41152-8 (Türkçesi: Söylemek ve Yapmak Harvard Üniversitesi 1955 William James Dersleri, (Çeviren: R. Levent Aysever), Metis Yayınları, 2009)

Makaleleri[değiştir | kaynağı değiştir]

• "How to Talk: Some Simple Ways", Proceedings of the Aristotelian Society, Vol.53, (1953), pp. 227–246.
• "Other Minds". In Austin, J.L. Philosophical Papers (ed. J. O. Urmson & G. J. Warnock], Oxford University Press, (Oxford), 1961 [Originally published in 1946].
• "Performative Utterances"" in Austin, Philosophical Papers (ed. J. O. Urmson & G. J. Warnock, Oxford, 1961.
• "A Plea for Excuses". 3 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. In Austin, Philosophical Papers (ed. J. O. Urmson & G. J. Warnock), Oxford, 1961.
• "Performative-Constative" in The Philosophy of Language (ed. John R. Searle), Oxford: Oxford UP, 1971. 13-22.
• "Three Ways of Spilling Ink", The Philosophical Review, Vol.75, No.4, (October 1966), pp. 427–440.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Performativite