Hava yastığı

Hava yastığı (Airbag, Yardımcı Koruma Sistemi/SRS), otomobillerde çarpışma anında çok hızlı biçimde açılıp bir gaz veya hava ile şişerek yolcunun yaralanmasını önleyen, esnek bir malzemeden yapılmış koruma sistemidir. Tipik bir hava yastığı saniyenin 1/10'undan kısa sürede açılır ve birkaç saniye sonra da sönerek yolcunun hareketini ve araçtan çıkmasını kolaylaştırır.^[1]

Tarihçesi[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk hava yastığı çözümleri 1950'li yılların başında ortaya çıktı. Ancak bunlar kabul edilemeyecek fikirlerdi. 2012 yılında alınmış bir patent, sistem açısından günümüzdeki hava yastığı ile benzemekteydi. Sistemin en önemli farkı, sürücünün hava yastığını bir düğmeye basarak açmak zorunda olmasıydı. Bu teknoloji ile ilgili tartışma yaratan diğer bir konu ise hava yastığını gazla doldurması için bir tür fişek kullanılmasıydı.^[2] Burada hem fişeklerin fabrikada nasıl saklanacağı, hem de otomobile montelendikten sonra nasıl güvenlik önlemleri alınması gerektiği konusu tartışılıyordu.

Şu anda kullanılan tipte ilk hava yastığı 1980 yılında Mercedes-Benz W126 S-Class serisinde Supplemental Restraint Systems (SRS) adıyla kullanılmaya başlandı. İlk yolcu hava yastığı ise sürücü hava yastığıyla birlikte 1987 yılında Porsche 944'te kullanıldı. Aradan geçen yıllar içinde hava yastığı iyice yaygınlaşarak hemen her otomobilde standart bir donanım haline geldi.

Hava yastıkları 1980′li yılların başında ortaya çıktıklarından beri binlerce hayatı kurtarmışlardır. Aslında hava yastıkları II. Dünya Savaşı sırasında uçakların yere çakılmalarında bir önlem olarak tasarlanmış ve ilk patent o zamanlarda alınmıştı.^[3]

Hava yastıklarının arabalara uygulanmasında birçok problemle karşılaşıldı. Basınçlı havanın araba içinde muhafazası, süratle şişmenin sağlanması, ani şişme sırasında yastığın patlamasının veya kişiye zarar vermesinin önlenmesi gibi problemler oluştu.

Yapısı[değiştir | kaynağı değiştir]

Hava yastığında üç ana parça bulunur. Birincisi yastığın kendisidir. Yastık, ince naylon iplikten yapılmış ve konsolda bir silindir üzerine sarılmıştır. Aslında sürücü tarafındaki hava yastığı diğerlerinden farklıdır. Diğerleri tipik bir silindir şeklinde iken sürücü tarafındaki direksiyonun ortasına uyacak şekildedir.^[4] İkinci olarak yastığa ne zaman şişeceğini bildiren, arabanın ön tarafında bir sensör bulunur. Bu sensör, duvara yaklaşık saatte 15 – 25 km/h ile çarptığında oluşacak kuvvet karşısında sinyal verecek şekilde ayarlanmıştır. Üçüncü olarak şişirme sistemi vardır. Hava yastıkları sıkıştırılmış basınç altındaki havanın veya bir gazın salıverilmesiyle şişmezler. Bir kimyasal reaksiyonun sonucunda şişerler. Bu kimyasal reaksiyonun ana maddesi "sodyum azotür(NaN3)"dür. Normal şartlarda durağan olan bu molekül ısıtılınca anında ayrışır ve ortaya nitrojen gazı çıkar. Çok az miktarından nitrojen çıkar. Ancak bu ayrışmadan sonra ortaya sodyum (Na) çıkar ve sodyum çok reaktiftir. Su ile birleşince özellikle göz, burun ve ağız bölgelerinde ağır tahribat verebilir. Bu tehlikeyi önlemek için hava yastığı üreticileri kimyasal reaksiyonda sodyum ile birleşebilecek bir gaz kullanır, bu gaz ise "potasyum nitrat(KNO3)"tır. Bu reaksiyon sonucunda ortaya nitrojen çıkar.^[5]

Çalışma prensibi[değiştir | kaynağı değiştir]

Arabanın önündeki sensör belli bir seviyenin üstündeki çarpmada, NaN3’ün bulunduğu tüpe bir elektrik sinyali gönderir. Burada çok küçük bir kıvılcım oluşur ve bunun yarattığı ısı sonucunda NaN3 çözülür.^[6] Açığa çıkan nitrojen, hava yastığına dolarak şişirir. Ardından hava yastığı şişer ve bir saniye sonra yastık üzerindeki özel delikler vasıtası ile kendi kendine söner. Kazazedeye devamlı baskı yapılmasına engel olur.^[7]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Çarpışma önleme sistemi

Otomobil veya otomotiv ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

[4] "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

[5] "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

[6] "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

[7] "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

g t d Araba içi
Otomotiv tasarımı
Enstrümanlar	Araç seyir sistemi Otomotiv gece görüşü Yedek kamera Kör nokta monitörü Yükseltme göstergesi Basınç göstergesi Buzzer Carputer Elektronik gösterge paneli Yakıt göstergesi Baş üstü ekranı Odometre Park sensörü Radar dedektörü Hız göstergesi Takometre Telematik Uyarı ışığı Yol bilgisayarı
Kontroller	Yay telleri Fren Debriyaj Hız sabitleyici Elektronik gaz kelebeği kontrolü Vites kolu Manettino çevir Park freni Hidrolik direksiyon Direksiyon
Hırsızlığa karşı	Alarm Araç takibi İmmobilizer Elektrikli kapı kilitleri Uzaktan anahtarsız sistem Akıllı anahtar VIN gravür
Güvenlik Koltuk	Hava yastığı Araba kolçağı Sıra koltuk Kova koltuk Çocuk güvenlik kilidi Dikiz aynası Bagaj koltuğu Emniyet kemeri
Diğer unsurlar	Bagaj astarı Otomotiv ana ünitesi Subwoofer Merkez konsol Enstrüman paneli Torpido kutusu Kalıplı halı Güneş siperliği Araç paspası
Kolaylık	Ses Araba çakmaklığı Bardak tutucu Araç telefonu

g t d Otomotiv tasarımı
Araba içi
Karoser Araç çerçevesi	Omurga kasası Beltline Çerçeve üzeri gövde Tampon Dagmar Cabrio antrenörü Şasi Continental kit Çarpışma bölgesi Araba çamurluğu ponton etekler Radyatör panjuru Kaput kepçe çalkalayıcı Monokok Araba çıkıntısı Sütun Platform Çeyrek paneli Çatı raf Spoiler Stresli üye motoru Alt çerçeve Tonneau Bagaj kapağı
Bölmeler	Kaput Araba bagajı
Araba kapısı	Kelebek Kanopi Martı kanadı Makas Sürgülü Ters Kuğu
Araba camı	Cam çalıştırma kanalı Sera Opera penceresi Elektrikli pencere regülatörü Çeyrek bardak Sunroof Ön cam yıkama sıvısı silecek
Diğer unsurlar	Otomobil parçaları listesi Tampon etiket Kaldırım hissiyatı Araba maskesi Kaput süsü Aletler Japon siyahı Nerf çubuğu Omniview teknolojisi Patlak sürülebilen lastik Lastik yedek
Geometri	Yaklaşma ve uzaklaşma açıları Kırılma açısı Sürüş yüksekliği Yuvarlanma merkezi Dönüş yarıçapı Ağırlık dağılımı
Otomotiv aydınlatma	Gündüz farı Far gizli geri vites lambası LED lamba ampül sis lambası metal halide lamba halojen lamba ksenon ark lambası yüksek yoğunluklu deşarj kapalı kiriş trafikatör Otomotiv ampul türleri
Diğer	Korna Çeki demiri Pencere saptırıcı Yan ayna elektrikli yan dikiz aynası
Diğer	Kayıt plakası kişiselleştirilmiş plaka Hırsızlık Araç kimlik numarası (VIN)

Hava yastığı nedir?, Hava yastığı anlamı nedir?, Hava yastığı ne demektir?