Christian Goldbach

Christian Goldbach
Christian Goldbach
Doğum	18 Mart 1690; Königsberg, Brandenburg-Prusya
Ölüm	20 Kasım 1764 (74 yaşında); Moskova, Rusya İmparatorluğu
Vatandaşlık	Prusya
Eğitim	University of Königsberg
Tanınma nedeni	Goldbach varsayımı; Goldbach-Euler teoremi
Kariyeri
Dalı	Matematik ve Hukuk
İmza

Christian Goldbach (/ˈɡoʊldbɑːk/; Almanca telaffuz: [ˈɡɔltbax]; 18 Mart 1690, Königsberg - 20 Kasım 1764, Moskova), hukuk eğitimi de almış, sayılar teorisi konusunda çalışmalarıyla ünlü bir Alman matematikçiydi. Bugün Goldbach varsayımıyla anılıyor.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1690’da Brandenburg-Prusya'nın bir parçası olan Prusya Dükalığı'nın başkenti Königsberg'de (şimdiki Rusya, Kaliningrad) doğan Goldbach, bir papazın oğluydu. Royal Albertus Üniversitesi'nde okudu. Çalışmalarını bitirdikten sonra, 1710'dan 1724'e kadar Avrupa'da uzun eğitim gezilerine çıktı, diğer Alman eyaletlerini, İngiltere, Hollanda, İtalya ve Fransa'yı ziyaret etti, Gottfried Leibniz, Leonhard Euler ve Nicholas I Bernoulli, De Moivre gibi birçok ünlü matematikçiyle tanıştı. Königsberg'e dönerek Georg Bernhard Bilfinger ve Jakob Hermann ile tanıştı.

1725'te yeni açılan St Petersburg Bilimler Akademisi'nde matematik profesörü ve akademi tarihçisi olarak çalışmaya devam etti.^[1] 1742 yılına kadar konferans sekreteri olarak görev yaptı.^[2]^[3].

1728'de II . Peter Rusya Çarı olduğunda, Goldbach onun hocası oldu.^[1] 1742'de Rusya Dışişleri Bakanlığı'na girdi.^[4]

“	"Rusya Bilimler Akademisi'nden Rusya Dışişleri Bakanlığına, Justitzrat Christian Goldbach'ın 1.500 ruble maaşlı bir devlet danışmanı olarak atanması üzerine, Akademi'de kendisine verilmeyen bir maaşın verilmesi üzerine Bilimler ve kendisine önceden maaş verilmesi konusunda"	„
—İmparatoriçe Elizabeth Petrovna'nın 18 Mart 1742 tarihli fermanı^[5]

O zamandan beri, Avrupa büyük elçilerinin yazışmalarının kriptanalizi ve şifresinin çözülmesi ile uğraştı. Ocak 1744'te, Rusya'da hizmet anlaşması, tam olarak şifre çözme faaliyetlerindeki başarısı temelinde Goldbach ile yeniden müzakere edildi. 1760 yılında, Goldbach'a yıllık 4.500 ruble maaşla özel bir meclis üyesi verildi.^[6]

Christian Goldbach çok dilliydi - Almanca ve Latince bir günlük yazdı, mektupları Almanca, Latince, Fransızca ve İtalyanca yazıldı ve resmi belgeler için Rusça, Almanca ve Latince kullandı.^[7]

Christian Goldbach, Moskova'daki bazı kaynaklara göre, 20 Kasım (1 Aralık) 1764'te, diğerlerine göre St. Petersburg'da 74 yaşında öldü. Petersburg'daki Vyborg tarafındaki St. Sampson Kilisesi'ndeki Sampsonievsky mezarlığının Almanlara ait bölümüne gömüldü.^[3]^[8]

Katkıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Goldbach en çok Leibniz, Euler ve Bernoulli ile yazışmalarıyla, özellikle de Euler'e Goldbach varsayımını belirten 1742 tarihli mektubunda dikkat çekiyor. Ayrıca Goldbach-Euler teoremi gibi mükemmel kuvvetler üzerine bazı teoremleri inceledi ve kanıtladı ve analize önemli katkılarda bulundu.^[4] Ayrıca Goldbach teoremi olarak adlandırılan Fermat sayılarıyla ilgili bir sonuç kanıtladı.

Goldbach’ın önemli çalışmaları sayılar teorisi üzerinedir. Neredeyse tüm akademik başarıları, Sayılar teorisi üzerine yaptığı çalışmalardan ve yayınladığı makalelerden dolayıdır. Goldbach, çalışmalarında dönemin ünlü sayı kuramcısı Euler’le sürekli diyalog halinde olmuştur. Matematikçiye asıl ün kazandıran çalışması, asal sayılar ile ilgili öne sürdüğü varsayımdır. Goldbach’a göre “2’den büyük her çift sayı, iki asal sayının toplamı olarak ifade edilebilir.” Goldbach, bu varsayımından 1742’de Euler’e gönderdiği ünlü mektubunda bahseder. Goldbach asal sayılarla ilgili olarak ayrıca, her tek sayının üç asal sayının toplamı olduğunu da söylemiştir (Goldbach hipotezi). Ancak bu iki varsayımıyla ilgili olarak herhangi bir ispat sunmamıştır. Goldbach’ın birinci varsayımı hala doğruluğu kanıtlanmamış bir teori olarak görülmesine rağmen, ikinci varsayımı 1937’de Vinogradov’un çalışmaları sonucu ispatlanmıştır.

(Gerçekte, orijinal varsayım biraz farklıdır: "Es scheinet wenigstens, dass eine jede Zahl, die grösser ist als [2?], Ein aggregatum trium numerorum primorum sey", yani: "Görünüşe göre en azından herhangi bir bütün 2'den büyük sayı üç asal sayının toplamıdır ”(bunlar kenar boşluğuna dikey olarak yazılan son kelimelerdir; Goldbach 1'i asal sayı olarak kabul etmiştir:“ die unitatem mit dazu gerechnet ”)).

Goldbach ayrıca, seriler, diferansiyel denklemler, sonlu toplamlar, eğriler ve gama fonksiyonu üzerine de çalışmıştır.

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

(1729) De transforme serierum
(1732) De terminis generalibus serierum

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Christian Goldbach". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. 16 Ağustos 2013. 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2014.
^ ""Goldbach Christian"". Büyük Sovyet Ansiklopedisi. 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ ^a ^b "Гольдбах Христиан (Christian Goldbach)" (Rusça). Архивы Российской академии наук. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.
^ ^a ^b Rosen, Kenneth H. (2004). Elementary Number Theory (5. bas.). Addison-Wesley. ISBN 0-321-23707-2.
^ Rus Dış Politika Arşivi. D. 813.L. 5 ob. - 6.
^ Soboleva Tatiana (2002). История шифровального дела в России [Rusya'da şifreleme tarihi] (Rusça). ОЛМА–ПРЕСС. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.
^ Adolf Juskevic, Judith Kopelevic: Christian Goldbach 1690-1764 (Vita Mathematica), Birkhäuser Publishing House, 1994, 3764326786, pg. XII.
^ Mezarlık 1710-1770'lerde vardı ve II. Katerina'nın emriyle kapatıldı. Bugüne kadar hayatta kalamamıştır.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Christian Goldbach ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur
O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Christian Goldbach", MacTutor Matematik Tarihi arşivi
"Electronic copies of Euler's correspondence with Goldbach". 26 Mart 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Neuester Himmels-Atlas". 1799. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Full digital facsimile, Linda Hall Library .
Goldbach'ın Leonhard Euler'e 7 Haziran 1742 tarihli, daha sonra kendi adıyla anılan varsayımı ifade ettiği mektubun orijinal metni (PDF), 16 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF), erişim tarihi: 1 Ağustos 2021
Moritz Cantor (1879), "Goldbach, Christian", Allgemeine Deutsche Biographie (ADB) (Almanca), 9, Leipzig: Duncker & Humblot, ss. 330–331
Kurt-R. Biermann: Goldbach, Christian von. In: Neue Deutsche Biographie (NDB). Bd. 6, Berlin 1964, S. 602. (Almanca)

[eb-1] "Christian Goldbach". Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica, Inc. 16 Ağustos 2013. 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2014.

[ansiklopedi-2] ""Goldbach Christian"". Büyük Sovyet Ansiklopedisi. 13 Ekim 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[РАН-3] "Гольдбах Христиан (Christian Goldbach)" (Rusça). Архивы Российской академии наук. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2020.

[element-4] Rosen, Kenneth H. (2004). Elementary Number Theory (5. bas.). Addison-Wesley. ISBN 0-321-23707-2.

[5] Rus Dış Politika Arşivi. D. 813.L. 5 ob. - 6.

[6] Soboleva Tatiana (2002). История шифровального дела в России [Rusya'da şifreleme tarihi] (Rusça). ОЛМА–ПРЕСС. 1 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2021.

[7] Adolf Juskevic, Judith Kopelevic: Christian Goldbach 1690-1764 (Vita Mathematica), Birkhäuser Publishing House, 1994, 3764326786, pg. XII.

[8] Mezarlık 1710-1770'lerde vardı ve II. Katerina'nın emriyle kapatıldı. Bugüne kadar hayatta kalamamıştır.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Goldbach nedir?, Goldbach anlamı nedir?, Goldbach ne demektir?