Geyve
İlçe
Türkiye'de bulunduğu yer
İlçe sınırları haritası
Ülke	Türkiye
İl	Sakarya
Coğrafi bölge	Marmara Bölgesi
İdare
• Kaymakam	Murat Güven[1]
• Belediye başkanı	Selçuk Yıldız (YRP)
Yüzölçümü
• Toplam	780 km²
Rakım	80 m
Nüfus  (2018)
• Toplam	49,760
• Kır	-
• Şehir	50.154
Zaman dilimi	UTC+03.00 (TSİ)
Posta kodu	54700
İl alan kodu	264
İl plaka kodu	54
Resmî site Geyve BELEDİYESİ

Geyve, Sakarya iline bağlı ilçedir.

Marmara Bölgesi'nin doğusunda, Sakarya ilinin güneyinde yer alır. Doğusunda Karapürçek ve Taraklı, batısında Pamukova, kuzeyinde Sapanca ve Merkez ilçe Adapazarı, güneyinde ise Bilecik iline bağlı Osmaneli ve Gölpazarı ilçeleri vardır.

Geyve, 1830 yılından beri ilçe konumundadır. 1954 yılına kadar Kocaeli iline bağlıyken bu tarihten itibaren, Sakarya iline bağlanmıştır. Yüzölçümü 62.852 hektardır. Bu yapısıyla Geyve, Sakarya'nın yüzölçümü bakımından en büyük, nüfus bakımından 7. sıradadır. İlçe merkezinin deniz seviyesinden yüksekliği 124 metre olup, en yüksek yeri 1040 m. yüksekliğindeki Çinetaşı Tepesidir.

İlçenin nüfusunun tamamına yakınını Manav Türkleri ve Doğu Karadenizli yurttaşlardan oluşmuştur. Karadenizliler ise özellikle 1. Dünya Savaşı sırasında Çarlık Ordularının yerel halkı itmesi ile bu bölgeye yerleşen insanlardır. Ayrıca ilçede Romanlar, Kafkasyalılar ve Kürtler de yaşamaktadır.

İlçenin en önemli akarsuyu Sakarya Nehri ve Karaçay deresidir. Sakarya Nehri ilçe merkezinin hemen kenarından geçerken, Karaçay Deresi ise ilçenin ortasından akarak Sakarya Nehri'ne dökülür. Sakarya Nehri ovadaki tarımın can damarıdır. Arazinin Sakarya Nehri boyundaki %20'lik kısmı ova, kalan %80'i ise dağlık ve ormanlıktır. Ova kısmı sulu tarım için çok uygundur.

Bitki örtüsü[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçenin doğal bitki örtüsü genellikle ormandır. İlçenin verimli toprakları ve sahip olduğu iklim özellikleri, turunçgillerin dışında ekonomik önemi olan birçok ziraat ürününün yetiştirilmesine elverişlidir. Ekonomik anlamda zirai etkinliğin yapıldığı alanlar; bağcılık, meyvecilik (Elma, ayva, şeftali, kiraz), sebzecilik (en çok kereviz üretimi yapılmaktadır) ve hububattır.

Geyve Ayvası[değiştir | kaynağı değiştir]

Geyve Ayvası Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından Türkiye'deki yöresel ürünlerin geleneksellik ve kalite bakımından değerlendirilmesi sonucu bu ürünlere verilen Coğrafi İşaretli Sicil Belgesine sahiptir. İlgili sicil belgesinde Geyve Ayvası'nın tanımı şu şekildedir: "Kültüre alınması oldukça eski meyve türlerinden biri olan ayvanın MÖ 650 yıllarında yetiştirildiği ve anavatanının Kuzey-Batı İran, Türkistan ve Anadolu olduğu bilinmektedir. Geyve Ayvası, Sakarya ilinin Geyve ilçesinde yer alan Geyve Ovasında yetiştirilmektedir. İklim şartları, rüzgâr alımı, toprak yapısı, Sakarya Nehri kenarında yer alması, alınan güneş ışığının yönü, uygun bahçe kurulumu ve beceri sahibi çiftçilerce uzun yıllardır üretilmesi, Geyve Ayvasına ayırt edici özelliklerini kazandırmıştır. Geyve Ayvası, şeker asit oranı dengesi nedeni ile boğuculuk ve tıkanıklık hissi vermemesiyle piyasada bilinmektedir. Diğer ayva çeşitlerinden farklı olarak Geyve Ayvasının çiçek çukuru derinliği ve açıklığı yüzeye yakındır. Bu özelliği dış görünüşünü pazarlama açısından değerli kılmaktadır. Dış görünüş bakımından dikkat çekici parlak sarı renge sahiptir. Geyve Ayvası sulu ve sert meyve yapısı, tadındaki şeker asit oranındaki denge nedeniyle tat analizlerinde yüksek değerler almıştır (10 üzerinden 7-8). Özellikle diğer ayva çeşitlerinde karşılaşılan boğucu meyve yapısı Geyve Ayvasında görülmemekte olup, sulu yapısı yemeyi kolaylaştırmakta ve tüketici talebini artırmaktadır. Geyve ilçesinde ayva ağaçları 40-60 yıl kaliteli ve düzenli ürün vermektedir. Geyve Ovası; kuzey-güney yönünde Geyve İlçesi Alifuatpaşa Mahallesinden başlayıp, Bayat mahallesine kadar Sakarya nehrinin doğusunda kalan kuş uçuşu 20 km lik bir hat boyunca uzanır ve tamamı Sakarya nehrinden sulanan, verimli, Türkiye ortalamasına nispetle alçak, az meyilli, düz ve derin topraklara sahiptir. Geyve Boğazı diye adlandırılan bölgenin rüzgârlarına maruz kalan mikroklima özelliğiyle Geyve Ayvası için ideal koşulları sağlayan ovada yıllık ortalama sıcaklık 4,6 °C ile 22,6 °C arasında, ortalama yağış 30 mm ile 97 mm arasında değişmektedir. Geyve yöresinde yıllık soğuklama süresi 1900 saatin üzerindedir. Sakarya nehri havzasında yer alan Geyve arazisi genellikle alüviyal verimli topraklardan oluşmaktadır. Tuz ve kireç oranı düşük ve toprak reaksiyon sınıfı (pH) hafif alkalidir. Toprak yapısı killi tınlı bünyede olup organik maddece zengindir. Tekstürü ince tanecikli strüktürü ise orta seviyededir. Drenaj problemi yoktur. Su tutma kapasitesi normal seviyededir. Toprağı oluşturan toprak parçalarının büyüklüğü yeterli ve bu parçaların birbirine bağlanma oranı iyidir. Alınabilir Fosfor, Potasyum, Kalsiyum, Magnezyum miktarı Geyve Ayvası meyvesinin besin ihtiyaçları için ideal seviyededir. Sakarya ilinin Geyve ilçesinde yetişen ayvanın üç çeşidi bulunmaktadır. Bunlar; Eşme, Ekmek ve Limon çeşitleri olup, bu üç çeşit de Geyve Ayvası olarak bilinirliğe ve üne sahiptir. Yörede ağırlıklı olarak Eşme çeşidi ve bunun isimlendirilmemiş farklı tipteki mutantları ile az miktarda Ekmek ve Limon ayvaları yetiştirilmektedir".^[2]

Ayrıca Tropicana isimli meyve suyu üretici firması 2015 yılında "Geyve Ayva Nektarı"^[3] adlı bir meyve suyu piyasaya sürmüş olup ilerleyen yıllarda ürün piyasadan çekilmiştir.

Geyve ilçe meydanına 2021 yılında yenilenmiş ve meydana Ayva Heykeli inşa edilmiştir.^[4]

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.

Ulaşım ve Turizm[değiştir | kaynağı değiştir]

İlçe Sakarya ile Bilecik illerini birbirine bağlayan D-650 Karayolu'nun yakınında olup, İstanbul'dan Ankara'ya gitmek isteyenler için D-100 ve TEM Otoyolları'na alternatif olacak Taraklı-Göynük bağlantılı Sakarya-Ankara yolu üzerindedir. İlçede Alifuatpaşa köprüsü, Elvanbey İmareti gibi tarihî eserlerin yanında çok sayıda eski yerleşim yeri bulunmaktadır. Geyve-Taraklı yolundaki dinlenme ve alabalık tesisleriyle yol üzerindeki başta kiraz bahçeleri olmak üzere meyve yetiştiriciliği yapılan alanlar görülmeye değerdir.

Aşağı Bağlarbaşı köyünde Geç Bizans döneminden kalan kale (Türklerin Bizans'a olan akınlarını bertaraf etmek için yapılan Geyve Boğazı kaleler zincirinden bir tanesi) ve Akıncı köyü sapağından Adapazarı istikametine yaklaşık 4 km mesafede ana yolun kenarında Çoban Kalesi görülebilecek tarihi yerler arasındadır. Ayrıca Mekşe Boğazı'nda bulunan Kıncılar Kilisesi harabeleri ve tam karşısında güney batıda bulunan Kurtbelenk Kilisesi harabesi de gezilebilinir.

İlçeye bağlı Alifuatpaşa beldesinde bulunan Kuvay-i Milliye Müzesi, Geyve İkinci Beyazıt Köprüsü gibi tarihi ve turistik özellikler arzeden yapılara ek olarak, Kurtuluş Savaşı kahramanlarından olan ve Geyve Savunması'nın komutanlarından Ali Fuat Cebesoy'un mezarı da ilçede ziyaret edilebilecek yerler arasındadır.

Doğançay Şelalesi, ilçe sınırlarında, Maksudiye köyü sınırlarında bulunur.

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Geyve Kaymakamligi Resmi Web Sitesi26 Eylül 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Geyve Belediyesi Resmi Web Sitesi3 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.