Çoğunlukla Faramurz olarak bilinen Ebu Mansur Faramurz (Farsça : ابو منصور فرامرز), İsfahan'daki Kâkûyî emiri idi. Rüstem Düşmanziyar'ın en büyük oğluydu. 1051'de Tuğrul tarafından mağlup edildi ve ona tabi hale geldi. Faramurz muhtemelen 1070'lerde öldü.

Saltanat[değiştir | kaynağı değiştir]

Bağımsız Dönem[değiştir | kaynağı değiştir]

1037'de Muhammed ibn Rüstem, Horasan'dan gelen yağmacı Türkmen göçebelerinden korumak için İsfahan'ın savunmasını güçlendirdi. 1041'de Gaznelilerin Dandanakan savaşında Selçuklular tarafından mağlup edilmesinden sonra Selçuklular, Kakuyiler ile komşu oldular. Gaznelileri yendikten sonra Tuğrul Bey, Rey'i krallığın başkenti yaptı.

Dört yıl sonra Faramurz, İsfahan'da babası Muhammed'in yerin geçerken, Muhammed'in küçük oğlu I. Garşasp, kardeşinin vasalı olarak Hemedan'da iktidara oldu. Muhammed'in üçüncü oğlu Ebu Harb, ağabeyine isyan etti ve Fars Büveyhilerden yardım istedi. Asi kardeş Faramurz tarafından mağlup edildi.

Faramurz ile Tuğrul Bey arasındaki ilişkiler büyük önem taşıyordu. Öyle görünüyor ki Faramurz, Gazneliler'e karşı Dandanakan savaşında Selçuklularla birlikte bulunuyordu. Faramurz, Kakuyid tahtına çıktığında, Tuğrul, Faramurz'a bir haraç nişanı göndererek bağlılığını güvence altına aldı. Ancak ne Faramurz ne de kardeşi I. Garşasp Selçuklu tarafına geçmeye istekli değildi.

1044'te Faramurz, Kirman'da Buyid Abu Kalijar'a ait birkaç şehri fethetti, ancak kısa süre sonra kendisine karşı bir saldırı düzenlendi ve Kirman'ın bazı kısımlarını ile Aberkuh ele geçirildi. Ertesi yıl, Ciballi Daylamitler (Dailamites) ve Kürtler Horasan'dan gelen Türkmen akınlarına direnmek için bir araya geldi. İzleyen yıl Tuğrul İsfahan'a geldi. Faramurz daha sonra Selçuklulara teslim oldu. 1045-46 civarında, Tuğrul'un Horasan'a dönüşünden sonra, Faramurz kendisini Selçuklu yönetiminden bağımsızlığını ve Büveyhilere bağımlılığını ilan etti. Böylece Tuğrul Bey tekrar İsfahan'a dönmek ve Faramurz'u tekrar yenmek durumunda kaldı. ^[1]

1050'de Tuğrul, İsfahan'ı kuşattı. İsfahanlılar şehri Selçuklulara karşı cesurca savundular ancak bir yıl sonra teslim oldular. İsfahan'ın surları yıkıldı ve ardından Tuğrul şehri başkenti yaptı. ^[2]

Selçuklu hükümdarlığı altında[değiştir | kaynağı değiştir]

Faramurz daha sonra İsfahan'ın kaybının karşılığı olarak Yezd ve Aberkuh'a atandı. Kontrol ettiği bu şehirlerin ikisi de zaten Kakuyid kontrolü altındaydı. ^[1] Neredeyse tüm gücünü kaybetmesine rağmen Faramurz, 1061 ve 1063'te iki kez "Şems el-Mülk" (Kraliyet Güneşi) unvanı ile ödüllendirilerek Selçuklu sarayında büyük saygı gördü. Bu dönemde, Selçuklu veziri Kündüri ve Tuğrul Bey ile birlikte Abbasi Halifesi El Kaim'in kızı ile Selçuklu kralının rasında meydana gelecek olan düğünü organize etmek için Bağdat'a giden heyetin bir parçasıydı. Bundan sonra, Faramurz hakkında hiçbir şey bilinmiyor ve muhtemelen kısa süre sonra öldü. ^[1] Daha sonra Çağrı Bey'in kızlarından biriyle evlenen oğlu Ali ibn Faramurz onun yerini aldı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

• Bosworth, C. E. (1968). "The Political and Dynastic History of the Iranian World (A.D. 1000–1217)". Frye, R. N. (Ed.). The Cambridge History of Iran, Volume 5: The Saljuq and Mongol periods. Cambridge: Cambridge University Press. ss. 1-202. ISBN 0-521-06936-X. 
• Janine and Dominique Sourdel, Historical Dictionary of Islam, Éd. PUF, 978-2-13-054536-1, article Kakuyids, pp. 452–453.
• Bosworth, C. Edmund (1998). "KĀKUYIDS". Arşivlenmiş kopya. Encyclopaedia Iranica, Vol. XV, Fasc. 4. London et al. ss. 359-362. 13 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2021. 
• Bosworth, C. Edmund (1983). "ABŪ MANṢŪR FARĀMARZ". Archived copy. Encyclopaedia Iranica, Vol. I, Fasc. 3. London et al. ss. 335-336. 10 Kasım 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Kasım 2013. 
• Brill (1993). "Bind 4". E.J. Brill's First Encyclopaedia of Islam 1913-1936. ss. 1-611. ISBN 9004097902. 

9004097902