Fahri Kopuz

Fethi Kopuz
Fethi Kopuz
Doğum	1882
Ölüm	7 Ocak 1968 (86 yaşında); Ankara
Başladığı yer	Türk
Tarzlar	Klasik Türk Müziği
Meslekler	Besteci, Udî
Çalgılar	Ud
Eş	Hadiye Hanım
Çocukları	Fethi Kopuz

Mehmed Fahri Kopuz (1882, İstanbul - 7 Ocak 1968, Ankara), Türk müziği bestecisi ve ud virtüözü.

1939 - 1961 yılları arasında Ankara Radyosu'nda görev yaptı. Çok sayıda saz eseri ve sözlü eser bestelemiş; eserleri külliyat şeklinde 1949 yılında yayınlanmıştır. Aynı zamanda bir lutiye olan Fahri Kopuz, eski sazları onarır ve ud yapardı.^[1]

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

1882'de İstanbul'da doğdu. Babası, gümrük memuru Kadri Bey idi.^[2] 1899-1903 yılları arasında Vefa Lisesi'nde öğrenim gördü.

Babası Kadri Bey ud çalardı. Kendisi de 15 yaşlarında önce Kanuna heves etti, daha sonra uda geçti. Çok genç yaşlarda katıldığı müzikli toplantılarda Abdülkadir Töre, Hoca Ziya Bey, Hacı Kirami Efendi gibi ustalardan yararlanma fırsatı buldu. Tanburi Cemil Bey'den lavta öğrendi; uzun yıllar onun çevresinde bulundu ve kendisine lavtasıyla eşlik etti.^[3] Kanuni Hacı Arif Bey'den saz eserleri, Muallim İsmail Hakkı Bey'den fasıl, Zekaizade Ahmet Irsoy'dan usul öğrendi.

Liseden mezun olduktan sonra Şura-ı Devlet Mazbata Kalemi'nde memuriyete başlayan sanatçı; 1908 yılında Muallim İsmail Hakkı Bey'in kurduğu Mûsikî-i Osmanî Cemiyetinde eğitmenlik yaptı.^[1]

I. Dünya Savaşı sırasında Harbiye Nezareti Süvari Dairesi'nde kâtip olarak görevli iken Çanakkale Savaşı'na katıldı ve savaşın bitimine kadar orada kaldı. 1916 yılında arkadaşları Reşad Erer, Kemani Haşim, Neyzen İhsan Aziz Bey, Kanuni Nazım Bey, Tanburi Ahmed Neşed Bey, hanende Arap Cemal, hanende Sıtkı, hanende Reşat Bey'lerle birlikte "Darüttalimi Mûsikî Cemiyeti"'ni kurdu.^[3] I. Dünya Savaşı sonrası işgal yıllarında Kaptanizade Ali Rıza Bey’in kurduğu "İstanbul Opereti' nde çalıştı.^[3] 1920 yılında "Nazari ve Ameli Ud Dersleri" adındaki metot çalışması yayınlandı.

Darülmuttalimi Mûsikî Cemiyeti'nin kurulması ile tanıştığı Hüseyin Sadeddin Arel ve Suphi Ezgi’den armoni, prozodi ve nazariyat dersleri aldı. Cemiyet 1931 yılında dağıldı ancak Fahri Kopuz'un gayreti ile 1934 yılında yeniden açıldı. Fahri Kopuz, bu topluluktaki çalışmalarını 1939'da Ankara Radyosu'na tayin edilinceye kadar sürdürdü.

1939'da Ankara Radyosu'nda göreve başlayan Kopuz, Radyoevi'nde nota kütüphanesini kurmakla görevlendirildi. Cevdet Kozanoğlu ile birlikte bu konuda büyük emeği geçti. Radyoda ayrıca "İncesaz" programlarını da yönetiyordu. Daha önce Darüttalimi Mûsikî'de bu tür toplu programların sunulmasını sağladığından, büyük bir gayretle işe sarıldı; binlerce notayı bizzat yazdı. Bugün bile Ankara Radyosu'nda kullanılan notaların çoğu onun yazmasıdır.^[2] Geleneksel bir üslûp içinde güzel fasıl programları sundu ve hocalık etti. 1961 yılında ileri yaş nedeniyle emekliye ayrıldı.

Opera besteciliği de yapan sanatçı, Musahipzade Celal'in "Atlı Ases" ve "İstanbul Efendisi" adındaki eserlerini Türk Musikisi tonal sistemine göre bestelemiştir.

Emekli olduktan sonra birkaç kez radyoevine davet edilerek kendi bestesi olan "İstanbul Efendisi"nin seslendirilmesine yardımcı oldu. Meraklı gençlere evinde musiki dersleri vererek sayısız öğrenci yetiştirdi.

Fahri Kopuz altmışa yakın eser bestelemiştir. Sedat Öztoprak’ın meşhur Suzidil Saz Semaisi'ni birlikte bestelemişlerdir. Aynı zamanda iyi bir lutiye idi; zaman buldukça eski sazları onarır ve ud yapardı.

Fahri Kopuz Zatürre hastalığından 7 Ocak 1968 de Ankara’da 86 yaşında öldü. Cebeci Asri Mezarlığı’na defnedildi.

Hadiye hanımla evli ve birisi kız üç çocuk babası olup, büyük oğlu Fethi Kopuz Cumhurbaşkanlığı Filarmoni Orkestrası'nda keman sanatçılığı yapmıştır. Fahri Kopuz, Türk Sanat Müziği ses sanatçısı İnci Çayırlı'nın da büyük dayısıdır.^[4]

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Akşam oldu her tarafı kara matem bürüdü (Bir Hasbıhal)
Aşıkım dağlara kurulu tahtım (Son Dilek)
Bir kâsedir alev dolu gönlüm yana yana
Çektim de senin aşkını yıllarca derinden
Çeşm-i nazın süzülüp neşeden olsa handan
Çobanyıldızı gibi
Çok zamandır sevdiğim mehcur-i hüsnün olalı
Elem geçer dedik amma hakikat öyle değil
Fettan gülüşün her kanayan kalbe devadır
Gece Leyla’yı ayın ondördü...(Nazar)
Gel şu tayyare ile hak-i kederden kaçalım
Gönlüm yine mahzun seni andım da derinden
Gözlerinin karşısında ben bir şeyler olurdum
Gül gibi sinede çift goncelerin saklı iken
Günler oluyor görmeyeli ruyini mahım
Hicaz Oyun Havası
Hülya gibi sessiz süzülüp kalbime aktın

Isfahan Saz Semaisi
Kalbimde yanarken sevgin hasretin
Kalmadı kudret efendim bende artık gayrete
Karanfil tüfek elde gümüşlü piştov belde
Karşıdan gel göreyim
Kendim yanarım aşk ile gayre zararım yok
Kordonboyunun yosması diller çalan uğru
Mahur Medhal
Mavi gözlü sarışın bir gül-i rana tanırım
Mehcur bırakıp sen beni yad ellere gitme
Naz ile meclub kıldın kendine dünyayı sen
Neden bir çift gözün derdiyle çeşmim giryebar oldu
Nikriz Sirto
Nişaburek Peşrev
O fettan dilinin sırrına kandım
Olsamdı ben sema olsandı sen heva
Ruhunda senin ruhuma bir tek güzel eş var

Ruyine saçlar dökülmüş bir demetsin gül gibi
Rüzgâr uyumuş ay dalıyor her taraf ıssız
Saçların hayatımın neşesiyle örgülü
Saki bu gece bezmimizin sazı mükemmel
Sen ki bana bütün neşe bütün hayattın (Hicrana Dönerken)
Sevdiklerimin cümlesi çıktı terelelli
Sevdim seni ah pak ü saf (Atlı Ases Operetinden)
Sizi de yaktı mı hicran ateşi (Turnalar)
Sunar bir cam-ı memlu bin tehi peymaneden sonra
Şad olurdum belki bu baht-ı siyahım olmasa
Tarasam destelesem neşeli sünbüllerini
Tıfl-ı na-kamın acınmaz nale vü feryadına
Uyandı bülbülüm dumanlı dağda
Yasemine güle teşbih ederim sim-tenini
Yok dünyada refahım
Zavallı gönlümün yine acıklı bir melali var

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Ceylan, Mustafa Kürşat. "Mehmed Fahri Kopuz'un "Nazari ve Ameli Ud Dersleri" isimli metot kitabının teorik ve teknik açıdan incelenmesi". Çevrimiçi Müzik Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, Yıl 2017. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
^ ^a ^b Özalp, Kazım. "Mehmed Fahri Kopuz". Mavi-nota.com sitesi. 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
^ ^a ^b ^c "Fahri Kopuz (1882-1968)". Esendere Kültür Sanat Derneği web sitesi. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
^ Arman, Ayşe (14 Nisan 2007). "Saygısızlığın mazereti olmaz". Hürriyet|arşivurl=|arşivtarihi. 10 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.

[ceylan-1] Ceylan, Mustafa Kürşat. "Mehmed Fahri Kopuz'un "Nazari ve Ameli Ud Dersleri" isimli metot kitabının teorik ve teknik açıdan incelenmesi". Çevrimiçi Müzik Bilimleri Dergisi, Cilt 2, Sayı 1, Yıl 2017. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.

[mavi-2] Özalp, Kazım. "Mehmed Fahri Kopuz". Mavi-nota.com sitesi. 2 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.

[esendere-3] "Fahri Kopuz (1882-1968)". Esendere Kültür Sanat Derneği web sitesi. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.

[4] Arman, Ayşe (14 Nisan 2007). "Saygısızlığın mazereti olmaz". Hürriyet|arşivurl=|arşivtarihi. 10 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

Fahri Kopuz nedir

Fahri Kopuz nedir

Fahri Kopuz

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]