II. Gazi Giray

II. Gazi Giray
II. Gazi Giray
Kırım Hanı
Hüküm süresi	1596-1607
Önce gelen	I. Fetih Giray
Sonra gelen	Toktamış Giray
Hüküm süresi	1588-1596
Önce gelen	II. İslam Giray
Sonra gelen	I. Fetih Giray
Doğum	1554
Ölüm	1607 (52-53 yaşlarında)
Hanedan	Giray Hanedanı
Babası	I. Devlet Giray
Dini	İslam
Meslek	Besteci, Hattat

II. Gazi Giray veya Bora Gazi Giray (1554 - 1607) 16. yüzyıl sonlarında iki kez Kırım Hanlığı tahtına oturdu.

II. Gazi Giray I. Devlet Giray'ın (saltanat: 1551-1577) oğludur. İki defa tahtta oturdu: (1588 - 1596) ve (1596 - 1607). Uzun zaman İran'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, medrese tahsili görmüştür. Esaretten kurtularak önce Erzurum'a daha sonra Yanbolu üzerinden Kırım'a geçen II. Gazi Giray Macaristan ve İran'a yönelik seferlere katıldı. Bahçesaray'da veba hastalığından 1607'de öldü.

Sanat yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Başarılı bir devlet adamı ve asker olmasının yanında iyi bir şair ve besteci idi. Ayrıca hattattı. Sanatçıları, bilginleri korumuş; çok değerli saz eserleri bestelemiştir. Peşrevleri, saz semaileri bugün hâlâ sık sık çalınır. Hüzzam peşrevi, mahur peşrevi ile saz semaisi, bayatîaraban peşrevi, şedaraban saz semaisi Klasik musiki repertuvarının en güzel saz eserleri arasındadır. Eski mecmualarda adı "Tatar" diye geçer. (Gazayî) mahlası ile birçok şiir yazmıştır.

Şiir yazan Girayların içinde en meşhuru Bora Gazi Giray Han'dır. Uzun zaman İran'da esir kalan Bora Gazi Giray Han, medrese tahsili görmüştür. Gazi Giray'ın Farsça rubaileri olduğu gibi, gazelleri de Osmanlı şairlerinin gazelleri düzeyindedir. Gazi Giray Han'ın Kıpçak Türkçesi ile yazdığı şiirleri de vardır. Osmanlılarla beraber Avrupa seferine katılan Bora Gazi Giray'ın oradan padişaha yazdığı manzum mektuplar da çok meşhur olmuştur. 1607 yılında vefat eden Bora Gazi Giray Han'ın şiirleri, bir divançe halinde İsmail Hikmet Ertaylan tarafından basılmıştır.

Râyete meylederiz kâmet-i dil-cû yerine
Tuğa dil bağlamışız kâkül-i hoş-bû yerine^[1]

Gazi Giray Han mûsikîde olduğu kadar klâsik Türk şiirinde de önemli bir şahsiyettir. Bilhassa devrinin diğer şairlerinden (Epik) mahiyetteki şiirleriyle ayrılır. Ayrıca mesnevi tarzında yazdığı (Gül ve Bülbül) isimli eseri, mektupları, devrin alimlerinden Kefeli Hüseyin Efendi'ye yazmış olduğu manzum ve mensur münşeatı(mektupları) önemlidir.

Padişah tarafından sefere memur olunduğunda gönderdiği manzum mektup:

Bir mücahid kulunuz bezlederiz cân-u teni

Padişahım ne diyem sonra duyarsız haberi
Kaçmayız tir-ü teberden çalışub din yoluna
Ol benim boynuma ger var ise ânın zararı
Biz de ikdâm ederiz varmaya bir gün ileri
Geri kalmaz ânı bil, her kim ola cenk eri
Macerâ-yı seferin derdini şerh eyler isem
İstima edene tesir eder ol gam haberi
Azmeder oldu gaza-yı sefere sultanım

Kıl ana hayır dua, işte kulundur iş eri.

Kaynak: Türk Mûsikîsi Tarihi, Dr. Nazmi Özalp, İstanbul 1986

Beste örnekleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Beste örneği^{[ölü/kırık bağlantı]}
Albüm satış sayfası
Bir başka albüm 22 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kırım ve Tatarlarının Türkiye'deki Müzik Hayatına Etkileri. Müzik ve Sanat Dünyasındaki Kırım Türkleri - Zekeriya Başarslan
Hazırlayan: Tâhir Aydoğdu; Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp 1 Ocak 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türk Mûsikîsi Tarihi - Dr. Nazmi Özalp 26 Ağustos 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016.

Resmî unvanlar
Önce gelen: II. İslam Giray	Kırım Hanı 1588-1596	Sonra gelen: I. Fetih Giray
Önce gelen: I. Fetih Giray	Kırım Hanı 1596-1607	Sonra gelen: Тoktamış Giray

Hükümdar ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2016.

[1]

g t d Kırım hanları
15. yüzyıl	I. Hacı Giray Hayder Nur Devlet Giray I. Mengli Giray
16. yüzyıl	I. Mehmed Giray I. Gazi Giray I. Saadet Giray I. İslâm Giray I. Sahib Giray I. Devlet Giray II. Mehmed Giray II. Saadet Giray II. İslam Giray II. Gazi Giray I. Fetih Giray
17. yüzyıl	Toktamış Giray I. Selâmet Giray Canıbek Giray III. Mehmed Giray İnayet Giray I. Bahadır Giray IV. Mehmed Giray III. İslâm Giray Adil Giray I. Selim Giray Murat Giray II. Hacı Giray III. Saadet Giray Safa Giray II. Devlet Giray
18. yüzyıl	III. Gazi Giray I. Kaplan Giray III. Devlet Giray IV. Saadet Giray II. Mengli Giray II. Fetih Giray II. Selâmet Giray II. Selim Giray Arslan Giray Halim Giray Kırım Giray III. Selim Giray Maksud Giray IV. Devlet Giray II. Kaplan Giray II. Sahib Giray Şahin Giray II. Bahadır Giray

II. Gazi Giray nedir?, II. Gazi Giray anlamı nedir?, II. Gazi Giray ne demektir?