Eleştiri

Eleştiri, bir kişi, eser ya da konuyu doğru ve yanlışlarını göstererek anlatmak amacıyla yazılan kısa metinlerdir.^[1] Sanat, edebiyat, düşünce eserlerini hem öz hem yapı yönünde açıklayan, başarılı ve başarısız ya da değerli ve değersiz yönlerini gösteren, bunları örneklerle somutlayıp belirten yazıdır.^[2]

Eleştirinin Özellikleri;

Eleştiri objektif olmalıdır.
Eleştiride amaç okura ve yazara yol göstermektir.
Eleştirmenin kişisel duyguları kattığı eleştirilere öznel eleştiri, kişisel duyguları katmadığı, objektif olduğu eleştirilere de nesnel eleştiri denir.
Eleştiri her yönden yapılabilir.
Eleştiride yazar okuyucuyla konuşma halindedir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlı'da eleştiri[değiştir | kaynağı değiştir]

Tanzimat dönemi Romantik eleştiri yazarları Şinasi, Namık Kemal, Abdülhak Hamid; Realist eleştiriciler Samipaşazade Sezai, Beşir Fuad, Nabizade Nazım, Mizancı Murat olup Servet-i fünun döneminde, Cenap Şahabettin intikad (sahte parayı gerçeğinden ayırmak) anlayışıyla tenkit eder. Halit Ziya, Mehmet Rauf, Hüseyin Cahit dönemin eleştirici.

Cumhuriyetin ilk yıllarında eleştiri Yahya Kemal ve Ahmet Haşim'le başlar. İsmail Habip Sevük ve Ahmet Hamdi Tanpınar eleştiriyi edebiyat tarihi içinde ele alırlar. Nurullah Ataç, Suut Kemal Yetkin iki öznelci eleştirmendir.

Sistematik eleştiri[değiştir | kaynağı değiştir]

Sistematik eleştirmenler Asım Bezirci, Fethi Naci, Hüseyin Cöntürk bağımsız yöntemi geliştirdi. Sabahattin Eyüboğlu ile Vedat Günyol hümanist eleştirmenlerdir. Çağdaş eleştirmenler Mehmet Kaplan, Tahsin Yücel, Adem Serin, Özkan Çam, Akşit Göktürk, Şara Sayın, Ünsal Oskay, Murat Belge, Orhan Burian, Tahir Alangu, Memet Fuat, Mehmet Doğan, Bedrettin Cömert, Enis Batur, Nihat Sami Banarlı, Cemil Meriç, Kenan Akyüz, Melih Cevdet, Konur Ertop, Orhan Şaik Gökyay, Alpay Kabacalı, Cevdet Kudret, Agah Sırrı, Berna Moran, Rauf Mutluay, Yaşar Nabi, Ahmet Oktay, Atilla Özkırımlı, Nermi Uygur ve Fuad Köprülü.^[3]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Öğretici metinler

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Criticism". Cambridge Dictionary. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. the act of giving your opinion or judgment about the good or bad qualities of something or someone or the act of saying that something or someone is bad
^ "Criticism". Oxford Dictionary. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. "The reasoned discussion of literary works, an activity which may include some or all of the following procedures, in varying proportions: the defence of literature against moralists and censors, classification of a work according to its genre, interpretation of its meaning, analysis of its structure and style, judgement of its worth by comparison with other works, estimation of its likely effect on readers, and the establishment of general principles by which literary works can be evaluated and understood."
^ Öğretici Metinler 28 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 26 Mayıs 2016

[Cambridge-1] "Criticism". Cambridge Dictionary. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. the act of giving your opinion or judgment about the good or bad qualities of something or someone or the act of saying that something or someone is bad

[Oxford-2] "Criticism". Oxford Dictionary. 27 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2023. "The reasoned discussion of literary works, an activity which may include some or all of the following procedures, in varying proportions: the defence of literature against moralists and censors, classification of a work according to its genre, interpretation of its meaning, analysis of its structure and style, judgement of its worth by comparison with other works, estimation of its likely effect on readers, and the establishment of general principles by which literary works can be evaluated and understood."

[3] Öğretici Metinler 28 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Erişim tarihi: 26 Mayıs 2016

[1]

[2]

[3]

g t d Öğretici metinler
Gazete Çevresinde Gelişen Metinler	Makale Fıkra Deneme Eleştiri Sohbet Röportaj Haber Yazıları
Kişisel hayatı konu alan metinler	Anı Gezi yazısı Biyografi Otobiyografi Mektup Günlük

g t d Edebiyat türleri
Nesir	Anı Biyografi Deneme Eleştiri Fabl Fıkra Gezi yazısı Günlük Hikâye Makale Masal Mektup Otobiyografi Roman Romans Röportaj
Şiir	Deneysel şiir Dramatik şiir Didaktik şiir Epik şiir Lirik şiir Manzum hikâye Mesnevi şiir Metafizik şiir Pastoral şiir Satirik şiir Senfonik şiir Somut şiir
Tiyatro	Dram Komedi Trajedi

Eleştiri ne demektir