Harry Potter
Harry Potter karakteri
İlk görünüm	Felsefe Taşı (1997)
Son görünüm	Lanetli Çocuk (2016)
Yaratan	J. K. Rowling
Canlandıran	Daniel Radcliffe
Bina	Gryffindor
Bağlılık	Dumbledore'un Ordusu
Patronus	Çatalboynuzlu Geyik
Bilgileri
Tür	Melez büyücü
Cinsiyet	Erkek
Meslek	Hogwarts öğrencisi Seherbazlık Bürosu Başkanı Sihirli Yasal Yaptırım Dairesi Başkanı[1]
Aile	Lily Evans (annesi) James Potter (babası)
Evlilik(ler)	Ginny Weasley
Çocuklar	Lily Luna Potter (kızı) James Sirius Potter (oğlu) Albus Severus Potter (oğlu) Teddy Lupin (vaftiz oğlu)
Akrabaları	Petunia Dursley (teyzesi) Vernon Dursley (eniştesi) Dudley Dursley (kuzeni) Sirius Black (vaftiz babası)

Harry James Potter (31 Temmuz 1980) J.K. Rowling tarafından yazılmış Harry Potter serisinin baş karakteri olan kurgusal kahraman. James Potter ve Lily Evans'ın tek çocuğudur. Avada Kedavra lanetinden sağ kurtulan tek kişidir. Daha sonra Dursley ailesi tarafından büyütülmüştür. Hogwarts'a gitmiştir.

Amerikan Book dergisinin Mart/Nisan 2002 sayısında yayımladığı En İyi 100 Kurgu Karakteri listesinde 85. sırada yer almıştır.^[2]

Görünüşler[değiştir | kaynağı değiştir]

Harry Potter ve Felsefe Taşı[değiştir | kaynağı değiştir]

Harry henüz bebekken, Sybill Trelawney tarafından onun ya Lord Voldemort'u yenecek kişi olduğu ya da Lord Voldemort tarafından öldürüleceği kehanetinde bulunulur. Kehanete göre Lord Voldemort, çocuğu dengi olarak işaretleyecek fakat çocuk, onun bilmediği bir güce sahip olacaktır. Kehanet çocuğun 7. ay ölürken Lord Voldemort'a üç kez karşı çıkmış olanlardan doğacağını söyler. Severus Snape, "dengi olarak işaretleyecek" kısmını duymaz ve kehaneti Lord Voldemort'a söyler. Lord Voldemort, Potterların evinin yerini Fidelius büyüsünün sır tutucusu olan James Potter'in en yakın arkadaşlarından olan Peter Pettigrew'dan öğrenir. Eve gider ve Harry'nin babasını öldürür. Fakat Harry'nin annesi, Harry'ye eski bir mısır büyüsü ile kendini feda ederek bir tür koruma sağlar ve Avada Kedavra Laneti Lord Voldemort'a geri döner. Lord Voldemort ölmez çünkü hortkulukları vardır. Bedeni ortalıktan kaybolur ve ruhu kaçarak Arnavutluk'taki bir ormana sığınır.

Büyücü anne ve babasının gizemli bir şekilde ölümünden sonra Harry Potter, kendisine sığıntı gibi davranan akrabaları ile yaşamaya başlamıştır. Annesinin ve babasının trafik kazasında öldüğünü sanmakta ve hiçbir gerçeği bilmemektedir. 11. yaş gününde bir baykuş Harry'e yeşil renkte yazılmış bir mektup getirir. Evdekiler tarafından imha edilen mektubun aynıları daha sonraki günlerde de getirilmeye devam eder fakat Harry bir türlü mektubu okuyamamaktadır. Bu sıra dışı olaylardan kurtulmak için denizin ortasında bir ada da bulunan bir eve bile taşınılır. Bir süre sonra Hagrid eve gelerek Harry'e gerçeği, babasının Lord Voldemort tarafından öldürüldüğünü, annesinin ise kendisini korumak için kendini feda ettiğini anlatır. Onun bir büyücü olduğunu ve Hogwarts Cadılık ve Büyücülük Okulu'nda okumaya hak kazandığını ifade eder. Buna inanamayan Harry bunca zaman yaşadığı olaylardan yola çıkarak okula gitmeye karar verir. Dursley Ailesi buna karşı çıksalar da yapabilecekleri herhangi bir şey yoktur. Harry, Hogwarts'a yolculuğunda Ron ve Hermione ile tanışır. Bunun yanı sıra bir de düşman kazanır, Draco Malfoy Hogwarts'a gelince Ron ve Hermione ile birlikte uzun araştırmalar sonucunda. Lord Voldemort'un ölümsüzlük ve her madeni altına çeviren bir taşı Felsefe Taşı Hogwarts'tan ele geçirip dirilmeye çalıştığını öğrenir. Profesör Snape'in Voldemort'a yardım ettiğini düşünür. Ancak bilmediği bir şey vardır, Profesör Snape, taşın bir koruyucusudur ve taşın orada kalması için elinden geleni yapar. Bu Arada boşluktan faydalanan Profesör Querriel ise Voldemort'un asıl yardımcısıdır ve taşı almaya çalışır. Voldemort, Querriel'in bedeninde parazit gibi yaşamaktadır, bu yüzden Voldemort / Querriel Harry'e dokunamaz.(Annesinin yaptığı sihir nedeniyle.) Dokunduğu anda kuma dönüşür ve ölür. Voldemort'un ruhu oradan uzaklaşır ve yeni bir çözüm arayışına girer.

Harry Potter ve Sırlar Odası[değiştir | kaynağı değiştir]

Harry, Dursley’ler ile uzun bir yaz geçirmek yeterince kötü değilmiş gibi bir de Hogwarts Cadılık ve Büyücülük Okulu'nda ikinci yılına başlamak için binmesi gereken treni kaçırır. Ron ile beraber okula ulaşmaları için tek aracın uçan bir araba olması ve onun da devasa bir söğüt ağacına çarpması Harry’nin başına geleceklerdir. Ancak tüm bu olanlar, Hogwarts’ın hayaletli koridorlarında o sonbahar olacaklarla karşılaştırıldığında çok önemsiz kalmaktadır.

Duvarlardan gelen ürpertici fısıltıları sadece Harry duymaktadır. Fakat olanlardan tek endişelenen Harry değildir çünkü Hogwarts’da öğrenciler taşlaşmaya başlamıştır. Bu olayın sorumlusu Harry Potter olarak gösterilmektedir fakat onun bu olaylarla bir ilgisi yoktur. Parıltılı, büyük ve esrarengiz kelimelerle duvarda açıkça duyurulur:

"Sırlar Odası açıldı. Varis'in düşmanları, kendinizi kollayın."

Fakat bu tam olarak ne demektir? Harry, Hermione ve Ron, -hayatlarını tehlikeye atmak dahil- bu 50 yıllık ölümcül görünümlü esrârı çözmek için büyüyle yapılacak her şeyi yapmışlardır. Harry Potter ve Ronald Weasley kızlar tuvaletindeki Sırlar Odası'nın girişini bulmuştur. Ne yazık ki Hermione onlara yardım edememektedir çünkü o Basilisk'in gözüne dolaylı yoldan baktığı için taşlaşmıştır. Harry ve Ron Sırlar Odası'na uzun bir tünelden geçerek iner.

Aşağı indiklerinde mağaranın tavanı çöker ve her yer taş altında kalır. Ron ile Gilderoy Lockhart taşların bir tarafında, Harry ise diğer tarafında kalır. Harry Ron'a taşları temizleyip yolu açmasını, o sırada da kendisinin Ginny'i kurtaracağını söyler. Harry oradan ayrılır ve karşısına üzerinde yılanlar olan büyük bir kapı çıkar. Harry, çatal dili kelimeler söyler ve kapı açılır. Oda uzunca bir odadır ve Harry, Ginny'nin yanına doğru koşar. O sırada karşısına günceden çıkmış Tom Riddle çıkar. Harry, ona Ginny'i kurtarmaları gerektiğini söyler. Tom ise Harry'i dinlemez, Ginny'nin güç kaybettikçe kendisinin güç kazandığını söyler ve Basilisk'i çağırır. Harry, Basilisk ile mücadele ederken Anka kuşu "Fawkes" gelir ve Basilisk'in gözlerini çıkarır. Ama Basilisk'in kulakları hâlâ duyabiliyordur ve Harry'ye dişini saplayarak onu yaralar. Ama Dumbledore, Fawkes ile Harry'e Seçmen Şapka'yı göndermiştir ve şapkanın içinde Gryffindor'un kılıcı vardır. Harry Basilisk'in üst çenesine kılıcı saplar ve yılan ölür. Kılıcı üst çenesine soktuğundan dolayı oradaki diş Harry'nin koluna saplanır. Tom, Harry'e kendisinin aslında Voldemort olduğunu ve Sırlar Odası'nı aslında Ginny Weasley'nin açtığını söyler.Önceden hedefi bulanıklar olsa bile şu anki hedefinin Harry olduğunu açıklar. Harry koluna saplanan yılanın dişini günlüğe saplar. Tom Riddle'ın günlüğünden gelen geçmişteki görüntüsü yok olur ve Ginny kurtulur.

Harry Potter ve Azkaban Tutsağı[değiştir | kaynağı değiştir]

Harry eniştesinin kız kardeşini şişirdiği için, evden erken ayrılmıştır. Hızır otobüsü ile Çatlak Kazana gitmiş ve orada Bakanla görüşme yapmıştır. Harry okuldan atılmadan kıl payı kurtulmuştur.Tüm bunlar yaşanırken Harry, Azkaban'dan Sirius Black adlı seri katilin kaçtığını öğrenir. Okul o yıl ruh emiciler tarafında korunmaktadır ve bu yaratıklar Harry'i herkesten daha çok etkilemektedir. Bunun üzerine Harry babasının en yakın arkadaşı olan Profesör Remus Lupin'den yardım ister ve patronus büyüsünü öğrenir. Harry okulun 3. yılında aynı zamanda babası ve arkadaşlarının yarattığı Çapulcu Haritası'nı Fred ve George Weasley'den hediye olarak alır. Harry aynı gün Black'in babasını en yakın arkadaşı ve vaftiz babası olduğunu öğrenir. Bu onu yıkmıştır çünkü Black, ailesinin yerini Voldemort'a söyleyen kişidir. Sirius Black'in Asıl katil olmadığını ve öldüğü sanılması için Peter Pettigrew'un parmağını kopartarak 13 yıl Weasley ailenin evcil faresi olarak saklanan Petter Pettigrew olduğu Profesör Remus Lupin çapulcu haritasından anlaşılır. Remus Lupin Kurtadamdır ve de o gece dolunay olduğundan kurtadama dönüşür, dönüşüm gerçekleşirken Petter Pettigrew kaçar. Olaylardan sonra Sirius kuleye kapatılır. Dumbledore'nin yardımıyla Harry Hermione ile birlikte zaman döndürücüyü kullanarak geçmişe gider ve Sirius ile Şahgagayı kurtarırlar.

Harry Potter ve Ateş Kadehi[değiştir | kaynağı değiştir]

Harry Potter ve Ateş Kadehi'nde, Hogwarts'da 3 büyücülük okulu arasında "Üç Büyücü Turnuvası" düzenlenir. Diğer iki okul Beauxbatons Akademisi ve Durmstrang Enstitüsü'dür. Daha sonra her okuldan 3 şampiyon turnuvaya katılmak üzere seçilir. Fakat yaşı tutmadığı ve kendi ismini Ateş Kadehi'ne atmadığı halde Harry de 4. yarışmacı olarak gizemli bir şekilde turnuvada yarışmaya hak kazanır. Şampiyonlar turnuva boyunca üç tehlikeli görevle yüzleştirilirler. Birincisi ejderha ile karşılaşmak (Harry çekilen kura sonucu Macar Boynuzkuyruk adlı siyah ejderha ile karşılaşır. Ve onu iyi Quidditch yeteneğiyle alt eder.), ikincisi Karagöl'ün deniz halkının rehinelerini bir saat içinde kurtarmak iken sonuncusu labirentten kupayı bulup almaktır. Son görevde Hogwarts şampiyonu Cedric Diggory ve Harry birbirlerine yardım ederler ve bu yüzden eşitlik için kupaya aynı anda dokunurlar. Dokunmalarıyla kupanın bir anahtar olduğu anlaşılır. Harry ve Cedric, Voldemort'un beklemekte olduğu Little Hangleton mezarlığına geçerler. Voldemort'un emri ile yardımcısı Peter Pettigrew, Cedric'i öldüren lanet Avada Kedavra ile öldürür. Voldemort'un babası Tom Riddle'ın mezar taşına bağlanan Harry, Voldemort'un yeniden vücut bulma törenini izlemeye ve bu törene zorla alınan kanıyla katılmaya zorlanır. Voldemort yeniden vücut bulur ve Harry ile düello yapmaya başlar. Düelloda Harry ve Voldemort'un asaları, "Priori Incantatem" denilen bir büyüyle kilitlenir. Kilidin açılmasıyla zaman kazanan Harry, Cedric'in ölü bedenini de alarak anahtara koşar ve Hogwarts'a geri döner. "Çok özlü iksir"le Karanlık Sanatlara Karşı Savunma öğretmeni Deligöz Moddy'nin kılığına giren Voldemort'un hizmetkarı Barty Crouch Jr'un her şeyi planladığı yani Ateş Kadehi'ne Harry'nin adını koyduğu anlaşılır. Dumbledore tarafından çağrılan Sihir Bakanı Cornelius Fudge, beraberinde getirdiği ruh emiciye sahip çıkamayarak Barty Crouch Jr, ruh emicinin öpücüğü ile ruhu emilmiştir.

Harry Potter ve Zümrüdüanka Yoldaşlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

Harry Potter ve Zümrüdüanka Yoldaşlığı'nda Harry, yaz tatili için teyzesi ve eniştesi ile birlikte kalırken ruh emicilerin saldırısına uğrar. Harry kendisini ve kuzeni Dudley'i koruyabilmek için bir Patronus büyüsü yapar. Bu olaydan hemen sonra Harry, teyzesinin komşusu Arabella Figg'in bir kofti olduğunu ve Dumbledore tarafından kendisini korumak için görevlendirildiğini öğrenir. "Genç Yaşta Büyücülüğün Makul Kısıtlanması Kararnamesi"'nden dolayı Sihir Bakanlığı, Harry'i bir duruşmaya çağırır ve belki de Harry Hogwarts'dan atılacaktır. Dumbledore Harry'i, vaftiz babasının Grimmauld Meydanı 12 Numara'daki evine aldırır. Bu ev aynı zamanda Zümrüdüanka Yoldaşlığı'nın gizli karargâhıdır. Harry mahkemede aklanır ve Hogwarts'a geri döner. Dumbledore'un tüm karşı çıkışlarına rağmen sihir bakanı Cornelius Fudge, Dolores Umbridge'ı okula Karanlık Sanatlara Karşı Savunma dersi öğretmeni olarak atar. Dolores Umbridge aynı zamanda bakanlığın casusudur. Daha sonra Umbridge'e okul kurallarını keyfine bağlı olarak değiştirme yetkisi verilir. Harry, Hermione'nin teşviğiyle bazı öğrencilere gerçek savunma sihrini öğretmeye başlar. Bu öğrenciler kendilerini "Dumbledore'un Ordusu(DO)" olarak adlandırırlar.

Voldemort Harry'nin zihnine Sirius'un bakanlık binasında işkence gördüğüne dair yanlış görüntüler nakleder. Bunun üzerine Harry ve Dumbledore'un Ordusu elemanlarından Hermione Granger, Ron Weasley, Ginny Weasley, Neville Longbottom ve Luna Lovegood Sirius'u kurtarmaya giderler. Öğrenciler, Voldemort'un ölüm yiyenleri tarafından Esrar Dairesi'nde kurulan tuzağa düşerler. Zümrüdüanka Yoldaşlığı üyelerinin yardımı zamanında yetişmesine rağmen Sirius, kuzeni Bellatrix Lestrange tarafından öldürülür. Voldemort ortaya çıkar ve Harry'ye ölümcül lanetler gönderir. Fakat Dumbledore da doğru zamanda ortaya çıkar ve Harry'yi korur. Voldemort, Bellatrix Lestrange ile birlikte ortadan kaybolur fakat Sihir Bakanlığı artık Voldemort'un döndüğüne inanmış ve Harry ile Dumbledore temize çıkmıştır. Ayrıca sonunda Dumbledore Harry'e kehaneti açıklar.

Harry Potter ve Melez Prens[değiştir | kaynağı değiştir]

Harry Potter ve Melez Prens'te Voldemort'un geri dönüşünü Sihir Bakanlığı'nın da kabul etmesiyle artık insanlar Harry'yi "Seçilmiş Kişi" diye çağırmaya başlarlar. Bu arada Harry kendisine vaftiz babası Sirius'tan miras kaldığını öğrenir. Bu mallar, Zümrüdüanka Yoldaşlığı'nın gizli karargâhı olan Grimmauld Meydanı'ndaki, Black ailesinin evi ve yarı deli ev cini Kreacher'dır.

Harry, Profesör Snape'in Karanlık Sanatlara Karşı Savunma öğretmeni olduğu duyurulduğunda afallar. Snape'in yerini, Harry'nin farkında olmadan öğretmenlik yapması için ikna ettiği Horace Slughorn doldurur. Bu bir bakıma Harry'nin faydasına olmuştur çünkü Slughorn, Harry'i Snape'in istediğinden daha düşük bir S.B.D. (Sıradan büyücülük düzeyi) puanı ile F.Y.B.S (Feci Yorucu Büyücü Sınavları) İksir sınıfına kabul eder. Böylece Harry seherbaz olabilmesi için gereken dersleri alabilir (Harry'nin gelecekte yapmayı düşündüğü tek meslek seherbazlıktır. Hakkındaki kehaneti de duyduktan sonra kendisi için karanlık büyücülerle savaşmaktan daha uygun bir meslek olamayacağını düşünmektedir.). Profesör Slughorn, Harry'e kullanılmış bir iksir kitabı verir ki bu kitabın sahibi "Melez Prens"'tir. Kitapta iksirlerle ilgili el yazısıyla yazılmış küçük notlar Harry'nin başarılı iksirler yapmasını ve ödül olarak küçük bir şişe Felix Felices (şans iksiri) kazanmasını sağlar.

Dumbledore, Harry'e özel dersler vermeye başlar. Aslında bu dersler, düşünseli ile Voldemort'la ilgili anılara yapılan yolculuklardır. Dumbledore, Voldemort'un ölümsüz olabilmek için ruhunu 7 parçaya bölerek onları Hortkuluk denilen bazı nesnelere yerleştirdiğini tahmin etmektedir. İki hortkuluk imha edilmiştir (Tom Riddle'nin günlüğü ve Marvoldo Gaunt'un yüzüğü). Bu arada gelişen olaylarla Harry Melez Prens'in Severus Snape olduğunu öğrenir.

3. hortkuluk Salazar Slytherin'e ait olan bir madalyondur ve iyi korunan bir mağarada gizlenmiştir.İçi gizemli bir sıvıyla dolu bir kabın dibindedir ve madalyona ulaşmak isteyen kişinin bu sıvıyı içmesi gerekmektedir. Dumbledore sıvıyı içer ve çok güçsüz ve yorgun düşer. Sonunda bir madalyon ve kendine R.A.B. diyen birinden kısa bir not bulurlar. Harry, Dumbledore'u da alarak hızla oradan uzaklaşır. Dumledore'un iyileşebilmesi için Snape'in ona bir iksir hazırlaması gerekmektedir. Okula vardıklarında Draco Malfoy'un yardımı ile okula sızan ölüm yiyenlerle karşılaşırlar ve Snape, Dumbledore'u öldürüp ölüm yiyenlerle birlikte okuldan ayrılır. Harry ele geçirdikleri madalyonu yok etmeye çalışır fakat bu sadece bir taklittir, gerçek madalyon ise R.A.B.'dedir. Aynı zamanda bu kitapta Ginny ile de çıkmışlardır fakat Dumbledore öldükten sonra ayrılmışlardır.

Harry Potter ve Ölüm Yadigârları[değiştir | kaynağı değiştir]

Serinin son kitabında Harry, Hogwarts'a gitmez ve en iyi arkadaşları Ron ve Hermione ile birlikte Hortkulukların peşine düşer. Bu esnada büyücülük dünyası savaş halindedir ve her gün yeni bir kayıp veya ölüm haberi duyulmaktadır. Voldemort ise kendini tamamen Harry Potter'ı öldürmeye odaklamıştır ve her yerde onu aratmakta, bulduğu anda da aman vermeden saldırmaktadır. Harry, Dumbledore'un kendisine bıraktığı işaretlerden yararlanarak Ölüm Yadigarları'nı keşfetmiştir ve bu yadigarlara sahip olunca Voldemort'u yenebileceğini düşünmeye başlamıştır. Yadigarlar ile Hortkuluklar'dan hangilerini araması gerektiği konusunda ikisi arasında sıkışıp kalmıştır. Bu arada esrarengiz biri, sürekli olarak Harry ve arkadaşlarına kendini göstermeden yardım etmektedir. Kitap, seride en fazla karakterin öldüğü bölümdür. Bu bölümle birlikte Harry ve Voldemort kehanetin öngördüğü üzere son kez bir düelloya tutuşmakta ve sadece biri sağ kalmaktadır. Ayrıca Severus Snape ile ilgili gerçekler de yine bu kitapta ortaya çıkmaktadır.

Harry Potter 19 yıl sonra Ginny Weasley ile evlenmiştir. James Sirius, Albus Severus ve Lily Luna adında 3 çocukları olmuştur. Kitapta Albus'a seçmen şapkanın onu hangi bölüme nasıl seçtiği anlatılır.

Filmlerdeki görünüşü[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Harry Potter filmi 2001-2011 yılları arasında gösterilmiş, Harry Potter karakteri İngiliz aktör Daniel Radcliffe tarafından canlandırılmıştır. Radcliffe, yapımcı David Heyman tarafından 2000 yılında Londra'da Stones in His Pockets oyununu oynarken keşfedildi.^[3] Harry Potter rolü, Daniel Radcliffe için oldukça kazançlı olmuş, Radcliffe 17 milyon euronun üzerinde para kazanmıştır.^[4]

Karakterizasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Sahip oldukları[değiştir | kaynağı değiştir]

• Grimmauld Meydanı 12 Numara'da bir ev (Vaftiz babası Sirius Black'ten miras)
• Kreacher adında bir ev cini (Sirius Black'ten miras)
• Şahgaga adında bir hipogrif (Sirius Black'ten miras -sonrasında Hagrid'e vermiştir-)
• Gringotts bankasında annesi, babası ve Sirius Black'ten kalma yüklü miktarda büyücü parası
• Çok iyi özelliklere sahip bir süpürge olan Ateşoku (Sirius Black'ten Noel hediyesi)
• Görünmezlik Pelerini (Babasının pelerini, Albus Dumbledore 1. sınıftayken Harry'e gönderir)(Ölüm Yadigarlarından)
• Çapulcu Haritası ismindeki Hogwarts'ın tüm bölgelerini ve içindeki insanların nerede olduklarını gösteren bir harita (Fred ve George Harry'ye vermiştir.)
• Kar beyazı baykuş Hedwig (Hagrid okula başlarken hediye etmiştir. Son kitapta öldürüldü.)
• Anka kuşu tüyünden ve dikenli defne ağacından yapılma asa
• Mürver asa (Yadigarlardan biri)
• Diriltme taşı (Yadigarlardan biri)
• Yadigarlardan sadece görünmezlik pelerinini kendine aldı. Diriltme Taşı'nı ise yasak ormanda kaybetti ve Mürver Asanın başına büyük dertler açacağını düşünerek kullanmamış ve Dumbledore' un mezarına geri koymuştur. (Filmde kırıldığı gösterildi.)
• Bir süpürge olan Nimbus 2000 (Minerva McGonagall tarafından Quidditch takımına giriş hediyesi olarak verilmiştir 3. kitapta Quidditch maçında kırılmıştır.)
• Godric Gryffindor'un kılıcı
• Üç Büyücü Kupası

Aile ağacı[değiştir | kaynağı değiştir]

Annesi, Muggle doğumlu olan Lily Evans, babası ise Peverell soyundan gelen James Potter'dır.İkisi de yetkin ve becerikli büyücülerdir.

Anne ve babası öldükten sonra Hogwarts'a başlayana kadar annesi Lily Jenny Evans'ın kardeşi teyzesi Petunia, eniştesi Vernon ve oğulları Dudley ile birlikte yaşamıştır. Dudley ile aynı yaşta olup birbirlerinin en büyük olmasa da büyük rakipleridirler. Harry sürekli Dudley ve arkadaşları (nam-ı diğer çetesi) tarafından haksızlığa uğrar.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]