Dryopithecus

*Dryopithecus*
Yaşadığı dönem aralığı: 12,5-11,1 myö
Klarendoniyen-Hemfilliyen^[1]
PreЄ
Є
O
S
D
C
P
T
J
K
Pg
N
↓
Dryopithecus; Yaşadığı dönem aralığı: 12,5-11,1 myö; Klarendoniyen-Hemfilliyen PreЄ Є O S D C P T J K Pg N ↓
	Dryopithecus fontani'nin, 11.5 milyon yıl öncesine ait mandibula kemiği, Doğal Tarih Müzesi (Paris, Fransa)
Biyolojik sınıflandırma
lem:	Animalia
Şube:	Chordata
Sınıf:	Mammalia
Takım:	Primates
Alt takım:	Haplorhini
İnfra takım:	Simiiformes
Familya:	Hominidae
Alt familya:	Homininae
Oymak:	†Dryopithecini
Cins:	†Dryopithecus; Lartet 1856
Tip tür
	†Dryopithecus fontani Lartet 1856
Türler
	†Dryopithecus (Rangwapithecus); †Dryopithecus brancoi ?; †Dryopithecus chinjiensis ?; †Dryopithecus crusafonti ?; †Dryopithecus fontani; †Dryopithecus mogharensis ?; †Rangwapithecus (Ataxopithecus);
	Fosil dağılımı.

Dryopithecus ("meşe maymunu"), Avrupa'nın orta - geç Miyosen döneminde yaşamış, soyu tükenmiş bir büyük insansı maymun cinsidir.^[1] 1856'daki keşfinden bu yana, cins, aralarındaki çok küçük farklılıklara dayalı olarak tek kalıntılardan tanımlanan, sayısız yeni tür ile taksonomik kargaşaya maruz kalmıştır ve holotip örneğinin parçalı doğası, fosil örneklerini ayırt etmeyi zorlaştırmaktadır. Şu anda tek bir tartışmasız tür vardır, D. fontani tip türü, ancak daha fazlası da olabilir. Cins, Afrika insansı maymunlarının (insan dahil) grubu olan Homininae alt familyasında bir dal olarak Dryopithecini oymağında, ya da kendisine özel bir alt familyada (Dryopithecinae) sınıflandırılır.

Açıklama ve Yaşam şekli[değiştir | kaynağı değiştir]

Dosya:Dryopithecus laietanus (Jordi) a l'Institut Català de Paleontologia Miquel Crusafont.JPG

Dryopithecus laietanus'un modeli

Cinse ait erkek bir örneğin, hayattayken 44 kg olduğu tahmin edilmiştir.^[3] Dryopithecus dişleri modern şempanzelerin dişlerine çok benzerdir. Dişleri küçüktür ve ince bir mine tabakasına sahiptir. Dryopithecus'un ince bir çenesi vardır, bu da aşındırıcı veya sert yiyecekler yemek için uygun olmadığını gösterir. Modern insansı maymunlar gibi, erkek örneklerin belirgin köpek dişleri vardır.^[4]^[5] Dryopithecusus muhtemelen ağırlıklı olarak ağaçlardan olgun meyvelerle beslenirdi, onlara ulaşmak için bir dereceye iki ayak üzerinde durma eylemini göstermiş olabilir, ancak bir kol kemiği ve uyluk kemiğinin anatomisinun analizi, dört ayak üzerinde yürümeye daha yönelik olduğunu (quadropedalizm) gösteriyor. Yüzü gorillere benziyordu ve erkeklerin dişilerden daha uzun köpek dişleri vardı, bu da tipik olarak yüksek düzeyde saldırganlık (cinsel seçilimde) ile ilişkilidir. Mevsimlik, paratropik bir iklimde yaşadılar ve kış için yağ rezervleri oluşturmuş olabilirler. Avrupa'daki büyük insansı maymunların, muhtemelen Geç Miyosen'de sıcak iklime adapte olmuş ormanlarının geri çekilmesine neden olan bir kuruma ve soğuma eğilimi sırasında soyu tükenmiştir. Dryopithecus, insan ve orangutanların atalarının ayrıldığı dönemden hemen sonra yaşamıştır ve insan, şempanze ve gorilin ortak atası olabilir ya da homininae'nin atalarıyla en ilişkili yan gruplardan birine ait olabilir. Ayrıca Ponginae soyuyla ilişkili olma ihtimali de vardır. (Bkz. Sınıflandırma)

Etimoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Dryopithecus cinsinin adı, Antik Yunanca; drus "meşe ağacı" ve pithekos "maymun" kelimelerinden gelmektedir, çünkü günümüz Avrupa'sına benzer bir ortamda bir meşe veya çam ormanında yaşadığı düşünülmektedir.^[6] D. fontani türü, onu keşfeden yerel koleksiyoncu Mösyö Alfred Fontan'ın onuruna adlandırılmıştır.^[7]

Taksonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

*D. fontani'nin* orangutan benzeri bir yapı ile restorasyonu

İlk Dryopithecus fosilleri, Fransız paleontolog Édouard Lartet tarafından 1856'da,^[7] Charles Darwin'in Türlerin Kökeni Üzerine adlı kitabını yayınlamasından üç yıl önce, Fransız Pireneleri'nden tanımlanmıştır . Sonraki yazarlar, modern Afrika büyük maymunlarıyla benzerlikler kaydettiler. Darwin, The Descent of Man adlı eserinde Dryopithecus'un maymunların Afrika kökenli olduğu konusunda şüphe uyandırdığını kısaca belirtti:

...erken atalarımızın Afrika kıtasından başka yerlerde yaşaması biraz daha olasıdır. Ancak iki ya da üç antropomorf maymun için bu konuda spekülasyon yapmak yararsızdır; biri Lartet'in bulduğu Dryopithecus, neredeyse bir insan büyüklüğündeydi ve Hylobatidler ile yakın bir grupta olabilirdi, Miyosen çağında Avrupa'da yaşıyordu; çok uzak bir dönemden beri, dünya kesinlikle birçok büyük evrim geçirdi ve en büyük ölçekte göç için bolca zaman oldu.^[8]

Dryopithecus taksonomisi, çok sayıda kargaşanın konusu olmuştur; yeni örnekler, yeni bir türün veya küçük farklılıklara dayanan bir cinsin temeli olup, birkaç artık yok olmuş türle sonuçlanmıştır. 1960'lara gelindiğinde, tüm insan olmayan insansı maymunlar, artık kullanılmayan Pongidae familyasında ve soyu tükenmiş maymunlar Dryopithecidae olarak sınıflandırıldı.^[9] 1965'te İngiliz paleoantropolog David Pilbeam ve Amerikalı paleontolog Elwyn L. Simons, o zamanlar Eski Dünya'nın dört bir yanından gelen örnekleri içeren cinsi üç alt türe ayırdı : Avrupa'da Dryopithecus, Asya'da Sivapithecus ve Afrika'da Proconsul. Daha sonra, bu türlerin her birinin cinse yükseltilip yükseltilmeyeceği tartışıldı. 1979'da Sivapithecus cinse yükseltildi ve Dryopithecus yeniden Avrupa'da Dryopithecus, Afrika'da Proconsul, Limnopithecus ve Rangwapithecus türlerine bölündü.^[10] O zamandan beri, birkaç tür daha atandı ve taşındı. 21. yüzyılda, cins D. fontani, D. brancoi,^[11]^[12] D. laietanus,^[13] ve D. crusafonti'yi içeriyordu.^[14]

Bununla birlikte, 2009 yılında D. fontani'nin kısmi bir kafatasının keşfi, birçoğunun yeni oluşturulan Hispanopithecus gibi farklı cinslere ayrılmasına neden oldu, çünkü karışıklığın bir kısmı Dryopithecus holotipinin belirsiz ve olan parçalı örneklerinden kaynaklanıyordu.^[15]

Şu anda cinse ait olduğu kesin, tek bir tartışmasız tür vardır, D. fontani .

Dryopithecus, Hispanopithecus, Rudapithecus, Ouranopithecus, Anoiapithecus ve Pierolapithecus ile birlikte, adaşı büyük maymun oymağı Dryopithecini'de sınıflandırılır. Üstteki cinslerden; son ikisi Dryopithecus'a ait olabilir,^[9] ilk ikisi kendisi ile eş anlamlı olabilir ve üçüncünün de olma ihtimali vardır.^[16] Dryopithecini oymağı, orangutanların bir dalı ( Ponginae),^[5] Afrika maymunlarının ve insanların atası (Homininae),^[17]^[18]^[19] veya kendisinin ayrı bir alt familyaya dahil olduğu ( Dryopithecinae) kabul edilir.^[20]

Dryopithecus, Miyosen İklim Optimumu'nun sıcak iklimlerinde, Avrupa'nın genişleyen ormanlarında, muhtemelen ilerleyen Orta Miyosen bozulmasında (bir soğuma olayı) çeşitlenen, orta Miyosen Afrika büyük insansı maymunlarının uyarlanabilir radyasyonunun bir parçasıydı. Büyük insansı maymunların önce Avrupa'da veya Asya'da evrimleşmesi ve ardından Afrika'ya göç etmesi de mümkündür.^[9]^[14]

Paleoekoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Dryopithecus kalıntıları genellikle filler (örneğin bunlarla sınırlı olmamakla birlikte Gomphotherium ), gergedanlar (örneğin Lartetotherium ), domuzlar (örneğin Listriodon ), antilop (örneğin Miotragocerus ), atlar (örn., Hippotherium ), sırtlanlar (örneğin Protictitherium ) ve büyük kediler (örneğin Pseudaelurus ) in olduğu bölgededir. Diğer ilişkili primatlar genellikle büyük insansı maymunlardır, Hispanopithecus, Anoiapithecus ve Pierolapithecus ; ve bir maymun olan Pliopithecus .^[21]^[22] Bu hayvanlar, sıcak, ormanlık, paratropik bir sulak alan ortamında^[23] ve mevsimlik bir iklimde yaşamış olabilir. Avusturyalı Dryopithecus için, Prunus, asma, karadut, çilek ağaçları, hikori ve kestane gibi bitkiler önemli meyve kaynakları olabilir; ve diğer muhtemel yiyecek kaynakları, kayın, karaağaç ve çam balı kaynaklarıdır.^[24]

Geç Miyosen, Avrupa'daki kuruma eğiliminin başlangıcıydı. Akdeniz bölgesinde artan mevsimsellik ile kurak dönemler ve bir Akdeniz ikliminin ortaya çıkması, muhtemelen ormanlık alanların yerini açık çalılıklara bırakmıştır ; ve Alplerin yükselmesi, Orta Avrupa'daki tropikal ve sıcak iklim bitki örtüsünün orta enlem ve alpin bitkileri lehine geri çekilmesine neden oldu. Bu muhtemelen Avrupa'daki büyük insansı maymunların göçmesine ve neslinin tükenmesine yol açtı.^[25]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "Fossilworks: Dryopithecus". fossilworks.org. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
^ "Dryopithecus". Mindat.org.
^ Moyà-Solà, Salvador; Köhler, Meike; Alba, David M.; Casanovas-Vilar, Isaac; Galindo, Jordi; Robles, Josep M.; Cabrera, Lluís; Garcés, Miguel; Almécija, Sergi; Beamud, Elisabet (2009). "First partial face and upper dentition of the Middle Miocene hominoid Dryopithecus fontani from Abocador de Can Mata (Vallès-Penedès Basin, Catalonia, NE Spain): Taxonomic and phylogenetic implications". American Journal of Physical Anthropology (İngilizce). 139 (2): 126-145. doi:10.1002/ajpa.20891. ISSN 1096-8644. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
^ "Canine reduction in the Miocene hominoid Oreopithecus bambolii: behavioural and evolutionary implications". Journal of Human Evolution (İngilizce). 40 (1): 1-16. 1 Ocak 2001. doi:10.1006/jhev.2000.0439. ISSN 0047-2484. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
^ ^a ^b Alba (2012). "Fossil apes from the Vallès‐Penedès basin". Evolutionary Anthropology. 21 (6): 254-269. doi:10.1002/evan.21312. PMID 23280922.
^ Hominid Adaptations and Extinctions. UNSW Press. 2004. ss. 138-139. ISBN 978-0-86840-716-6.
^ ^a ^b Lartet, É. (1856). "Note sur un grand Singe fossile qui se rattache au groupe des Singes Supérieurs" [Note on the large ape fossils related to the great apes]. Comptes Rendus de l'Académie des Sciences de Paris (in French). 43: 219–223.
^ Darwin, C. (1875). The Descent of Man. D. Appleton and Company. s. 199.
^ ^a ^b ^c "Dryopithecus". Dryopithecus. Wiley Online Library. 2018. ss. 1-4. doi:10.1002/9781118584538.ieba0143. ISBN 9781118584422.
^ Evolutionary History of the Primates. Academic Press. 1979. ss. 470-490. ISBN 978-1-4832-8925-0. 15 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2022.
^ Merceron (2007). "Paleoenvironment of Dryopithecus brancoi at Rudabánya, Hungary: evidence from dental meso- and micro-wear analyses of large vegetarian mammals". Journal of Human Evolution. 53 (4): 331-349. doi:10.1016/j.jhevol.2007.04.008. PMID 17719619.
^ Kordos (2001). "A new cranium of Dryopithecus from Rudabánya, Hungary". Journal of Human Evolution. 41 (6): 689-700. doi:10.1006/jhev.2001.0523. PMID 11782114.
^ Moyà-Solà (1996). "A Dryopithecus skeleton and the origins of great-ape locomotion". Nature. 379 (6,561): 156-159. doi:10.1038/379156a0. PMID 8538764.
^ ^a ^b Begun (1992). "Dryopithecus crusafonti sp. nov., a new Miocene Hominoid species from Can Ponsic (northeastern Spain)". American Journal of Physical Anthropology. 87 (3): 291-309. doi:10.1002/ajpa.1330870306.
^ Moyà-Solà (2009). "First partial face and upper dentition of the Middle Miocene hominoid Dryopithecus fontani from Abocador de Can Mata (Vallès-Penedès Basin, Catalonia, NE Spain): taxonomic and phylogenetic implications". American Journal of Physical Anthropology. 139 (2): 126-145. doi:10.1002/ajpa.20891. PMID 19278017.
^ The craniodental anatomy of Miocene apes from the Vallès-Penedès Basin (Primates: Hominidae): Implications for the origin of extant great apes (PhD tez). Universitat Autònoma de Barcelona. 2014. ss. 20-21.
^ Begun (2005). "Sivapithecus is east and Dryopithecus is west, and never the twain shall meet". Anthropological Science. 113 (1): 53-64. doi:10.1537/ase.04S008. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
^ Begun (2009). "Dryopithecins, Darwin, de Bonis, and the European origin of the African apes and human clade" (PDF). Geodiversitas. 31 (4): 789-816. doi:10.5252/g2009n4a789. 1 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
^ Begun (2012). "European Miocene hominids and the origin of the African ape and human clade". Evolutionary Anthropology. 21 (1): 10-23. doi:10.1002/evan.20329. PMID 22307721.
^ Koufos, G. D.; Andrews, P., (Ed.) (2001). "Eurasian hominoid evolution in the light of recent Dryopithecus findings". Hominoid evolution and climatic change in Europe. 2. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-66075-4. r eksik |soyadı1= (yardım)
^ Casanovas-Vilar (2016). "The Miocene mammal record of the Vallès-Penedès Basin (Catalonia)". Comptes Rendus Palevol. 15 (7): 791-812. doi:10.1016/j.crpv.2015.07.004.
^ Mein (2002). "Sur l'âge relatif des différents dépôts karstiques miocènes de La Grive-Saint-Alban (Isère)" [On the relative age of the different karstic Miocene deposits of La Grive-Saint-Alban (Isère)]. Cahiers scientifiques (Fransızca). 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.
^ Gross (2008). "A limnic ostracod fauna from the surroundings of the Central Paratethys (Late Middle Miocene/Early Late Miocene; Styrian Basin; Austria)". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 264 (3): 263-276. doi:10.1016/j.palaeo.2007.03.054.
^ Fuss (2018). "Earliest evidence of caries lesion in hominids reveal sugar-rich diet for a Middle Miocene dryopithecine from Europe". PLOS ONE. 13 (8): e0203307. doi:10.1371/journal.pone.0203307. PMC 6117023 $2. PMID 30161214.
^ Merceron (2010). "Ruminant diets and the Miocene extinction of European great apes". Proceedings of the Royal Society B. 277 (1697): 3105-3112. doi:10.1098/rspb.2010.0523. PMC 2982054 $2. PMID 20519220.

[:0-1] "Fossilworks: Dryopithecus". fossilworks.org. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.

[Dryopithecus-kaynak-2] "Dryopithecus". Mindat.org.

[3] Moyà-Solà, Salvador; Köhler, Meike; Alba, David M.; Casanovas-Vilar, Isaac; Galindo, Jordi; Robles, Josep M.; Cabrera, Lluís; Garcés, Miguel; Almécija, Sergi; Beamud, Elisabet (2009). "First partial face and upper dentition of the Middle Miocene hominoid Dryopithecus fontani from Abocador de Can Mata (Vallès-Penedès Basin, Catalonia, NE Spain): Taxonomic and phylogenetic implications". American Journal of Physical Anthropology (İngilizce). 139 (2): 126-145. doi:10.1002/ajpa.20891. ISSN 1096-8644. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.

[4] "Canine reduction in the Miocene hominoid Oreopithecus bambolii: behavioural and evolutionary implications". Journal of Human Evolution (İngilizce). 40 (1): 1-16. 1 Ocak 2001. doi:10.1006/jhev.2000.0439. ISSN 0047-2484. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.

[Alba2012-5] Alba (2012). "Fossil apes from the Vallès‐Penedès basin". Evolutionary Anthropology. 21 (6): 254-269. doi:10.1002/evan.21312. PMID 23280922.

[6] Hominid Adaptations and Extinctions. UNSW Press. 2004. ss. 138-139. ISBN 978-0-86840-716-6.

[Lartet1856-7] Lartet, É. (1856). "Note sur un grand Singe fossile qui se rattache au groupe des Singes Supérieurs" [Note on the large ape fossils related to the great apes]. Comptes Rendus de l'Académie des Sciences de Paris (in French). 43: 219–223.

[8] Darwin, C. (1875). The Descent of Man. D. Appleton and Company. s. 199.

[Begun2018-9] "Dryopithecus". Dryopithecus. Wiley Online Library. 2018. ss. 1-4. doi:10.1002/9781118584538.ieba0143. ISBN 9781118584422.

[10] Evolutionary History of the Primates. Academic Press. 1979. ss. 470-490. ISBN 978-1-4832-8925-0. 15 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ekim 2022.

[11] Merceron (2007). "Paleoenvironment of Dryopithecus brancoi at Rudabánya, Hungary: evidence from dental meso- and micro-wear analyses of large vegetarian mammals". Journal of Human Evolution. 53 (4): 331-349. doi:10.1016/j.jhevol.2007.04.008. PMID 17719619.

[12] Kordos (2001). "A new cranium of Dryopithecus from Rudabánya, Hungary". Journal of Human Evolution. 41 (6): 689-700. doi:10.1006/jhev.2001.0523. PMID 11782114.

[13] Moyà-Solà (1996). "A Dryopithecus skeleton and the origins of great-ape locomotion". Nature. 379 (6,561): 156-159. doi:10.1038/379156a0. PMID 8538764.

[:1-14] Begun (1992). "Dryopithecus crusafonti sp. nov., a new Miocene Hominoid species from Can Ponsic (northeastern Spain)". American Journal of Physical Anthropology. 87 (3): 291-309. doi:10.1002/ajpa.1330870306.

[MoyaSola2009-15] Moyà-Solà (2009). "First partial face and upper dentition of the Middle Miocene hominoid Dryopithecus fontani from Abocador de Can Mata (Vallès-Penedès Basin, Catalonia, NE Spain): taxonomic and phylogenetic implications". American Journal of Physical Anthropology. 139 (2): 126-145. doi:10.1002/ajpa.20891. PMID 19278017.

[Rios2014-16] The craniodental anatomy of Miocene apes from the Vallès-Penedès Basin (Primates: Hominidae): Implications for the origin of extant great apes (PhD tez). Universitat Autònoma de Barcelona. 2014. ss. 20-21.

[Begun2005-17] Begun (2005). "Sivapithecus is east and Dryopithecus is west, and never the twain shall meet". Anthropological Science. 113 (1): 53-64. doi:10.1537/ase.04S008. 10 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.

[18] Begun (2009). "Dryopithecins, Darwin, de Bonis, and the European origin of the African apes and human clade" (PDF). Geodiversitas. 31 (4): 789-816. doi:10.5252/g2009n4a789. 1 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.

[19] Begun (2012). "European Miocene hominids and the origin of the African ape and human clade". Evolutionary Anthropology. 21 (1): 10-23. doi:10.1002/evan.20329. PMID 22307721.

[20] Koufos, G. D.; Andrews, P., (Ed.) (2001). "Eurasian hominoid evolution in the light of recent Dryopithecus findings". Hominoid evolution and climatic change in Europe. 2. Cambridge University Press. ISBN 978-0-521-66075-4. r eksik |soyadı1= (yardım)

[Casanovas2016-21] Casanovas-Vilar (2016). "The Miocene mammal record of the Vallès-Penedès Basin (Catalonia)". Comptes Rendus Palevol. 15 (7): 791-812. doi:10.1016/j.crpv.2015.07.004.

[22] Mein (2002). "Sur l'âge relatif des différents dépôts karstiques miocènes de La Grive-Saint-Alban (Isère)" [On the relative age of the different karstic Miocene deposits of La Grive-Saint-Alban (Isère)]. Cahiers scientifiques (Fransızca). 14 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Haziran 2021.

[23] Gross (2008). "A limnic ostracod fauna from the surroundings of the Central Paratethys (Late Middle Miocene/Early Late Miocene; Styrian Basin; Austria)". Palaeogeography, Palaeoclimatology, Palaeoecology. 264 (3): 263-276. doi:10.1016/j.palaeo.2007.03.054.

[Fuss2018-24] Fuss (2018). "Earliest evidence of caries lesion in hominids reveal sugar-rich diet for a Middle Miocene dryopithecine from Europe". PLOS ONE. 13 (8): e0203307. doi:10.1371/journal.pone.0203307. PMC 6117023 $2. PMID 30161214.

[25] Merceron (2010). "Ruminant diets and the Miocene extinction of European great apes". Proceedings of the Royal Society B. 277 (1697): 3105-3112. doi:10.1098/rspb.2010.0523. PMC 2982054 $2. PMID 20519220.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

Dryopithecus nedir?, Dryopithecus anlamı nedir?, Dryopithecus ne demektir?