Demokratik Eylem Partisi (Bosna-Hersek)

Demokratik Eylem Partisi
*Stranka demokratske akcije*
Demokratik Eylem Partisi; Stranka demokratske akcije
Kısaltma	SDA
Kurucu	Aliya İzzetbegoviç
Genel başkan	Bakir İzzetbegoviç
Slogan(lar)	"Snaga naroda!"; "Halkın gücü!"
Kuruluş tarihi	26 Mayıs 1990
Merkez	Saraybosna, Bosna-Hersek
Gençlik kolu	SDA Gençlik Derneği
İdeoloji	Boşnak milliyetçiliği; Muhafazakârlık; İslamcılık; Pro-Avrupacılık; Büyük çadır;
Siyasi pozisyon	Merkez sağdan Sağa
Uluslararası üyelik	Uluslararası Demokrat Birliği
Avrupa üyeliği	Avrupa Halk Partisi (gözlemci)
Resmî renkler	Yeşil
Marş	"Ja sin sam tvoj, zemljo"; "Ben senin oğlunum, ülkem"
Temsilciler Meclisi	9 / 42
Halklar Meclisi	2 / 15
Federasyon Temsilciler Meclisi	26 / 98
Federasyon Halklar Meclisi	13 / 80
Ulusal Meclis	1 / 83
İnternet sitesi
	www.sda.ba
	Bosna-Hersek

Demokratik Eylem Partisi (Boşnakça: Stranka demokratske akcije, SDA), Bosna-Hersek'te muhafazakâr^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9] ve Boşnak bir siyasi partidir.^[24]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Mayıs 1990 tarihinde Saraybosna'da "Müslüman kültürel-tarihi çevrenin partisi" olarak kuruldu. Alija Izetbegović'in Bosna ve Hersek'te İslami ve ulusal parti fikrinin gerçekleşmesiydi. Partinin kuruluşunda imamlar da dahil olmak üzere Bosna Hersek İslam Cemaati'nin çok sayıda mensubu görev almıştır. Başkanlığına seçilen Aliya İzzetbegoviç, Ömer Behmen liderliğindeki Müslüman milliyetçi İslamcılar ile Adil Zülfikarpašić liderliğindeki sol görüşlü Müslümanlar arasındaki anlaşmazlıkları çözmeye çalıştı.^[11] Partinin kökleri, Yugoslavya Krallığı'ndaki muhafazakar bir Müslüman parti olan eski Yugoslav Müslüman Örgütü'ne dayanmaktadır. Yugoslav Müslüman Örgütü, 1906'da Avusturya-Macaristan döneminde kurulan muhafazakar bir Müslüman parti olan Muslimanska Narodna Organizacija'nın (Müslüman Ulusal Örgütü) halefiydi.

1990'ların başında Yugoslavya'nın dağılmasının ardından seçimlerde hatırı sayılır bir başarı elde etti. Ljiljan gazetesini kurdu. Bosna-Hersek'teki Boşnak nüfusu arasındaki en güçlü siyasi parti olmaya devam etmektedir.

Slovenya, Kosova, Kuzey Makedonya, Hırvatistan ve Sırbistan'ın Sancak bölgesinde şubeleri bulunmaktadır. Bosna-Hersek dışındaki hedeflerinden biri, tüm Balkan bölgesindeki Boşnakların ve diğer Müslüman Güney Slavların çıkarlarını temsil etmek ve savunmaktır. Karadağ'da Boşnak Partisi'ni oluşturmak için daha küçük Boşnak ve Slav Müslüman partilerle birleşti.

Parti, Avrupa Halk Partisi'nin gözlemci üyesidir.

Başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Portre	İsim (Doğum-Ölüm)	Görev Dönemi			Notlar	Kay.
Portre	İsim (Doğum-Ölüm)	Görev Başlangıcı	Görev Bitişi	Gün	Notlar	Kay.
1	Alija Izetbegović (1925-2003)	26 Mayıs 1990	13 Ekim 2001	11 yıl, 140 gün		^[25]
2	Sulejman Tihić (1951-2014)	13 Ekim 2001	25 Eylül 2014	12 yıl, 347 gün	Görevdeyken öldü.	^[26]
3	Bakir Izetbegović (d. 1956)	25 Eylül 2014	Görevde	9 yıl, 214 gün	26 Mayıs 2015 tarihine kadar kadar Geçici Başkan.	^[27]

Seçimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Parlamento seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bosna-Hersek Sosyalist Cumhuriyeti Meclisi
Yıl	#	Oy	Sandalye	Hükûmet
1990	1.	711,075	86 / 240	Hükümet

Bosna-Hersek Parlamenterler Meclisi
Yıl	#	Oy	%	TM	±	HM	±	Hükûmet
1996	1.	909,970	37.92	19 / 42	Yeni	5 / 15	Yeni	Hükümet
1998^[a]	1.	583,895	33.83	13 / 42	6	3 / 15	2	Hükümet
2000	1.	279,548	18.76	8 / 42	5	2 / 15	1	Muhalefet
2002	1.	269,427	21.92	10 / 42	2	4 / 15	2	Hükümet
2006	2.	238,475	16.89	9 / 42	1	3 / 15	1	Hükümet
2010	3.	214,300	13.05	7 / 42	2	3 / 15		Hükümet (2010-2012)
2010	3.	214,300	13.05	7 / 42	2	3 / 15		Muhalefet (2012-2014)
2014	1.	305,715	18.73	10 / 42	3	3 / 15		Hükümet
2018	1.	281,754	17.01	9 / 42	1	3 / 15		Hükümet
2022	1.	273,545	17.23	9 / 42	0	2 / 15	1	Muhalefet

^ Birlik ve Demokrasi Koalisyonu'nun bir parçası olarak yarıştı (SDA, SBiH, LS ve GDS).

Cumhurbaşkanlığı seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bosna-Hersek Cumhurbaşkanlığı
Seçim	#	Aday	Oy	%	Temsilci	Sonuç
1996	1.	Alija Izetbegović	730,592	80.0%	Boşnaklar	Evet
1998	1.	Alija Izetbegović	511,541	86.8%	Boşnaklar	Evet
2002	1.	Sulejman Tihić	192,661	37.2%	Boşnaklar	Evet
2006	2.	Sulejman Tihić	153,683	27.5%	Boşnaklar	Hayır
2010	1.	Bakir Izetbegović	162,831	34.8%	Boşnaklar	Evet
2014	1.	Bakir Izetbegović	247,235	32.8%	Boşnaklar	Evet
2018	1.	Šefik Džaferović	212,581	36.6%	Boşnaklar	Evet
2022	2.	Bakir Izetbegović	214,412	37.3%	Boşnaklar	Hayır

Kanton seçimleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanton seçimi	Kanton Meclisi
Kanton seçimi	Una-Sana	Posavina	Tuzla	Zenica-Doboj	Bosna-Podrinje	Merkez Bosna	Hersek-Neretva	Batı Hersek	Saraybosna	Kanton 10	Toplam Sandalye
1996	39 / 50	3 / 20	33 / 50	40 / 59	26 / 31	29 / 55	19 / 50	0 / 31	28 / 45	2 / 15	219 / 406
1998	33 / 50	5 / 30	26 / 50	29 / 50	21 / 31	22 / 50	18 / 50	0 / 31	25 / 45	4 / 30	181 / 417
2000	13 / 30	2 / 21	12 / 35	13 / 35	8 / 25	8 / 30	5 / 30	0 / 23	8 / 35	2 / 25	71 / 289
2002	14 / 30	2 / 21	16 / 35	20 / 35	12 / 25	10 / 30	7 / 30	0 / 23	15 / 35	2 / 25	98 / 289
2006	12 / 30	2 / 21	12 / 35	13 / 35	9 / 25	8 / 30	6 / 30	0 / 23	10 / 35	2 / 25	74 / 289
2010	7 / 30	2 / 21	10 / 35	10 / 35	6 / 25	6 / 30	5 / 30	0 / 23	7 / 35	2 / 25	55 / 289
2014	10 / 30	3 / 21	13 / 35	11 / 35	6 / 25	8 / 30	7 / 30	0 / 23	10 / 35	2 / 25	70 / 289
2018	9 / 30	2 / 21	9 / 35	11 / 35	5 / 25	10 / 30	8 / 30	0 / 23	10 / 35	2 / 25	66 / 289
2022	8 / 30	3 / 21	13 / 35	11 / 35	5 / 25	11 / 30	7 / 30	0 / 23	7 / 35	2 / 25	67 / 289

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

1998 seçimlerinde SDA, Birlik ve Demokrasi Koalisyonu'nda Bosna-Hersek Partisi, Liberal Demokrat Parti ve Sivil Demokrat Parti ile birlikte ana partiydi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Bakir Izetbegović is the new president of the Party of Democratic Action". klix.ba. 22 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018.
^ Šedo 2013, s. 31.
^ ^a ^b ^c Nordsieck, Wolfram (2018). "Bosnia-Herzegovina". Parties and Elections in Europe. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2018.
^ ^a ^b Eralp 2012, s. 28.
^ ^a ^b Babić 2014, s. 128.
^ ^a ^b Farmer 2010, s. 126.
^ ^a ^b Krieger 2012, s. 102.
^ ^a ^b Tottoli 2014, s. 81.
^ ^a ^b Filipović & 28 July 2000.
^ ^[3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]
^ ^a ^b Perica 2004, s. 87.
^ Babić 2014, p. 128.
^ Farmer 2010, p. 126.
^ Krieger 2012, p. 102.
^ Tottoli 2014, p. 81.
^ Filipović 28 July 2000
^ ^[11]^[12]^[13]^[14]^[15]^[16]
^ "Stav SDA o novoj metodologiji proširenja Evropske unije". ba.n1info.com (Boşnakça). N1. 7 Şubat 2020. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Gallagher, Tom (2 Eylül 2003). The Balkans After the Cold War: From Tyranny to Tragedy. Routledge. ISBN 9781134472406.
^ Dyker, David; Vejvoda, Ivan (19 Eylül 2014). Yugoslavia and After: A Study in Fragmentation, Despair and Rebirth. ISBN 9781317891352.
^ Nardelli, Alberto; Dzidic, Denis; Jukic, Elvira (8 Ekim 2014). "Bosnia and Herzegovina: the world's most complicated system of government?". The Guardian. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.
^ Arnautović, Suad (2018). "The Presidentialisation of Political Parties in Bosnia and Herzegovina: A Mitigated Presidentialism". Passarelli, Gianluca (Ed.). The Presidentialisation of Political Parties in the Western Balkans. Palgrave Macmillan. s. 87. ISBN 978-3-319-97352-4.
^ Šedo 2013, s. 92.
^ James, Ron (2003). Frontiers and ghettos: State Violence in Serbia and Israel. University of California Press. s. 218. ISBN 9780520236578. 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018.
^ "Alija Izetbegović biografija". sda.ba (Boşnakça). 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.
^ E.G. (25 Eylül 2014). "Preminuo Sulejman Tihić, predsjednik SDA" (Boşnakça). Klix.ba. 26 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2014.
^ N.N. (26 Mayıs 2015). "Bakir Izetbegović izabran za novog predsjednika SDA" (Boşnakça). Klix.ba. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Resmî site

Bosna-Hersek ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

Bir siyasi parti ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.

[28] Birlik ve Demokrasi Koalisyonu'nun bir parçası olarak yarıştı (SDA, SBiH, LS ve GDS).

[1] "Bakir Izetbegović is the new president of the Party of Democratic Action". klix.ba. 22 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018.

[FOOTNOTEŠedo201331-2] Šedo 2013, s. 31.

[PEE-3] Nordsieck, Wolfram (2018). "Bosnia-Herzegovina". Parties and Elections in Europe. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2018.

[FOOTNOTEEralp201228-4] Eralp 2012, s. 28.

[FOOTNOTEBabić2014128-5] Babić 2014, s. 128.

[FOOTNOTEFarmer2010126-6] Farmer 2010, s. 126.

[FOOTNOTEKrieger2012102-7] Krieger 2012, s. 102.

[FOOTNOTETottoli201481-8] Tottoli 2014, s. 81.

[FOOTNOTEFilipović28_July_2000-9] Filipović & 28 July 2000.

[10] [3]^[4]^[5]^[6]^[7]^[8]^[9]

[FOOTNOTEPerica200487-11] Perica 2004, s. 87.

[12] Babić 2014, p. 128.

[13] Farmer 2010, p. 126.

[14] Krieger 2012, p. 102.

[15] Tottoli 2014, p. 81.

[16] Filipović 28 July 2000

[17] [11]^[12]^[13]^[14]^[15]^[16]

[18] "Stav SDA o novoj metodologiji proširenja Evropske unije". ba.n1info.com (Boşnakça). N1. 7 Şubat 2020. 7 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[19] Gallagher, Tom (2 Eylül 2003). The Balkans After the Cold War: From Tyranny to Tragedy. Routledge. ISBN 9781134472406.

[20] Dyker, David; Vejvoda, Ivan (19 Eylül 2014). Yugoslavia and After: A Study in Fragmentation, Despair and Rebirth. ISBN 9781317891352.

[21] Nardelli, Alberto; Dzidic, Denis; Jukic, Elvira (8 Ekim 2014). "Bosnia and Herzegovina: the world's most complicated system of government?". The Guardian. 4 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2023.

[22] Arnautović, Suad (2018). "The Presidentialisation of Political Parties in Bosnia and Herzegovina: A Mitigated Presidentialism". Passarelli, Gianluca (Ed.). The Presidentialisation of Political Parties in the Western Balkans. Palgrave Macmillan. s. 87. ISBN 978-3-319-97352-4.

[FOOTNOTEŠedo201392-23] Šedo 2013, s. 92.

[24] James, Ron (2003). Frontiers and ghettos: State Violence in Serbia and Israel. University of California Press. s. 218. ISBN 9780520236578. 11 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mart 2018.

[25] "Alija Izetbegović biografija". sda.ba (Boşnakça). 19 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.

[26] E.G. (25 Eylül 2014). "Preminuo Sulejman Tihić, predsjednik SDA" (Boşnakça). Klix.ba. 26 Eylül 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2014.

[klix-27] N.N. (26 Mayıs 2015). "Bakir Izetbegović izabran za novog predsjednika SDA" (Boşnakça). Klix.ba. 26 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mayıs 2015.

[1]

[2]

[3]

[10]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[24]

[11]

[25]

[26]

[27]

[a]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

Demokratik Eylem Partisi nedir?, Demokratik Eylem Partisi anlamı nedir?, Demokratik Eylem Partisi ne demektir?