David Deutsch

David Deutsch

FRS
David Deutsch; FRS
Doğum	David Elieser Deutsch; 18 Mayıs 1953 (70 yaşında); Hayfa, İsrail
Eğitim	William Ellis School
Mezun olduğu okul(lar)	Clare Koleji, Cambridge (BA); Wolfson Kolej, Oxford (PhD)
Tanınma nedeni	Kuantum hesaplama; Kuantum Turing makinesi; Church-Turing-Deutsch prensibi; Deutsch-Jozsa algoritması; Kuantum mantık kapısı; Kuantum devresi; Kuantum hata düzeltme; Qubit alan teorisi; Deutsch-Wallace yaklaşımı; Gerçekliğin Dokusu; Yapıcı teorisi; Sonsuzluğun Başlangıcı;
Ödüller	Dirac Prize (1998); Dirac Medal (2017);
Resmî site	http://www.daviddeutsch.org.uk/
Kariyeri
Dalları	Teorik fizik; Kuantum bilgi bilimi
Çalıştığı kurumlar	Oxford Üniversitesi; Clarendon Laboratuvarı
Tez	Kuantum alan teorisinde sınır etkileri (1978)
Doktora; danışmanı	Dennis Sciama; Philip Candelas;
Doktora öğrencileri	Artur Ekert
Etkilendikleri	Karl Popper; Jacob Bronowski; William Godwin;

David Elieser Deutsch FRS^[4] (/dɔɪtʃ/ DOYTCH; d. 18 Mayıs 1953)^[5] Oxford Üniversitesi'nde çalışan bir İngiliz fizikçidir. Oxford Üniversitesi Clarendon Laboratuvarı'ndaki Kuantum Hesaplama Merkezi'nde (CQC) Atom ve Lazer Fiziği Bölümü'nde Misafir Profesör olarak görev yapmaktadır. Kuantum Turing makinesi için bir tanım formüle ederek ve bir kuantum bilgisayarda çalışmak üzere tasarlanmış bir algoritma belirleyerek kuantum hesaplama alanına öncülük etmiştir.^[6] Ayrıca kuantum anahtar dağıtımı için dolaşık durumların ve Bell teoreminin kullanılmasını önermiştir^[6] ve kuantum mekaniğinin birçok dünya yorumunun bir savunucusudur.^[7]

İlk yılları ve eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Deutsch, Oskar ve Tikva Deutsch'un oğlu olarak 18 Mayıs 1953 tarihinde İsrail'in Hayfa kentinde Yahudi bir ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. David Londra'da Cricklewood'daki Geneva House okuluna (ailesi Cricklewood Broadway'deki Alma restoranının sahibi ve işletmecisiydi), ardından Highgate'teki William Ellis okuluna (o zamanlar kuzey Londra'da gönüllü destekli bir okuldu) gitti ve Cambridge Clare College'da Doğa Bilimleri okudu ve Matematiksel Tripos'un III. bölümünü aldı. Teorik fizik doktorası için Oxford'daki Wolfson Koleji'ne gitti^[8] ve tezini Dennis Sciama^[1] ve Philip Candelas'ın danışmanlığında eğri uzay-zamanda kuantum alan teorisi^[4]^[9] üzerine yazdı.^[8]^[10]

Kariyer ve araştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuantum algoritmaları üzerine çalışmaları 1985 tarihli bir makaleyle başladı, daha sonra 1992'de Richard Jozsa ile birlikte genişletilerek, olası herhangi bir deterministik klasik algoritmadan katlanarak daha hızlı olan bir kuantum algoritmasının ilk örneklerinden biri olan Deutsch-Jozsa algoritmasını üretti.^[4] 1985 tarihli makalesinde, kuantum anahtar dağıtımı için dolaşık durumların ve Bell teoreminin kullanılmasını da önerdi.^[4] 2008'de Royal Society Üyesi (FRS) olarak seçilmek için aday gösterildiğinde, katkıları şu şekilde tanımlandı:^[4]

"Kuantum hesaplama teorisinin temellerini atmış ve daha sonra ilk kuantum algoritmalarının keşfi, kuantum mantık kapıları ve kuantum hesaplama ağları teorisi, ilk kuantum hata düzeltme şeması ve birkaç temel kuantum evrensellik sonucu dahil olmak üzere bu alandaki en önemli ilerlemelerin çoğunu gerçekleştirmiş veya bunlara katılmıştır. Bu yeni, disiplinler arası alanda dünya çapındaki araştırma çabalarının gündemini belirlemiş, felsefi çıkarımlarını (çoklu evrenler yorumunun bir varyantı aracılığıyla) anlamada ilerleme kaydetmiş ve özellikle The Fabric of Reality (Gerçekliğin Dokusu) adlı kitabında bunu genel halk için anlaşılır hale getirmiştir."

2012'den beri,^[11] kuantum hesaplama teorisini sadece hesaplamayı değil tüm fiziksel süreçleri kapsayacak şekilde genelleştirme girişimi olan kurucu teori üzerinde çalışmaktadır.^[12]^[13] Chiara Marletto ile birlikte, Aralık 2014'te bilginin yalnızca fiziksel sistemlerin hangi dönüşümlerinin mümkün ve hangilerinin imkansız olduğu açısından ifade edilebileceğini varsayan Constructor theory of information başlıklı bir makale yayınlamıştır.^[14]^[15]

Gerçekliğin Dokusu[değiştir | kaynağı değiştir]

Deutsch, 1997 tarihli The Fabric of Reality (Gerçekliğin Dokusu) adlı kitabında kendi "Her Şey Teorisi"ni detaylandırmaktadır. Her şeyin parçacık fiziğine indirgenmesini değil, çok evrenli, hesaplamalı, epistemolojik ve evrimsel ilkeler arasında karşılıklı desteği amaçlamaktadır. Onun her şey teorisi indirgemeci olmaktan ziyade bir şekilde ortaya çıkmacıdır. Teorisinin dört kolu vardır:

Hugh Everett'in kuantum fiziğine getirdiği çoklu-dünya yorumu, "dört koldan ilki ve en önemlisidir."
Karl Popper'ın epistemolojisi, özellikle de anti-endüktivizmi ve bilimsel teorilerin realist (araçsal olmayan) bir yorumunu gerektirmesinin yanı sıra yanlışlanmaya direnen cesur varsayımları ciddiye alma vurgusu.
Alan Turing'in hesaplama teorisi, özellikle de Evrensel Turing makinesinin yerini Deutsch'un evrensel kuantum bilgisayarının aldığı Deutsch'un Turing prensibinde geliştirildiği şekliyle. ("Hesaplama teorisi artık kuantum hesaplama teorisidir.")
Richard Dawkins'in Darwinci evrim teorisini ve modern evrim sentezini, özellikle de Poppercı problem çözme (epistemolojik kol) ile bütünleşen replikatör ve mem fikirlerini geliştirmesi.

Değişmezler[değiştir | kaynağı değiştir]

2009 yılında TED'de yaptığı bir konuşmada Deutsch, bilimsel açıklama için değişmezleri formüle etme kriterini açıklamıştır: "Görünür değişim, yeni bilgi veya beklenmedik koşullar karşısında değişmez kalan [kamuya açık, böylece daha sonra başkaları tarafından tarihlendirilebilecek ve doğrulanabilecek] bir açıklama belirtin."^[16]

"Kötü bir açıklamanın değiştirilmesi kolaydır.":^[16] dakika 11.22

"Değişmesi zor açıklamalar arayışı tüm ilerlemenin kaynağıdır":^[16] dakika 15.05

"Gerçeğin, gerçeklik hakkındaki değiştirilmesi zor iddialardan oluşması, fiziksel dünya hakkındaki en önemli gerçektir.":^[16] dakika 16.15

Gerçekliğin bilimsel açıklamasının temel bir yönü olarak değişmezlik uzun zamandır bilim felsefesinin bir parçasıydı: Örneğin Friedel Weinert'in The Scientist as Philosopher (2004) adlı kitabı bu temanın 1900'lerden itibaren Henri Poincaré (1902), Ernst Cassirer (1920), Max Born (1949 ve 1953), Paul Dirac (1958), Olivier Costa de Beauregard (1966), Eugene Wigner (1967), Lawrence Sklar (1974), Michael Friedman (1983), John D. Norton (1992), Nicholas Maxwell (1993), Alan Cook (1994), Alistair Cameron Crombie (1994), Margaret Morrison (1995), Richard Feynman (1997), Robert Nozick (2001) ve Tim Maudlin (2002).^[17]

Sonsuzluğun Başlangıcı[değiştir | kaynağı değiştir]

Deutsch'un ikinci kitabı Sonsuzluğun Başlangıcı: Explanations that Transform the World (Dünyayı Dönüştüren Açıklamalar) 31 Mart 2011 tarihinde yayımlanmıştır. Bu kitapta Deutsch, 17. ve 18. yüzyıllardaki Avrupa Aydınlanmasını, potansiyel olarak sonu gelmeyen amaçlı bilgi yaratma dizisinin başlangıcı olarak görmektedir. Bilginin doğasını, memleri ve insanlarda yaratıcılığın nasıl ve neden evrimleştiğini incelemektedir.

Ödüller ve onurlandırmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

The Fabric of Reality 1998'de Rhone-Poulenc bilim kitabı ödülüne layık görülmüştür.^[18] Deutsch 1998'de Fizik Enstitüsü Dirac Ödülü'ne,^[4] 2005'te Edge of Computation Bilim Ödülü'ne layık görülmüştür.^[4]^[19] 2017'de Uluslararası Teorik Fizik Merkezi'nin (ICTP) Dirac Madalyası'nı almıştır.^[19] Deutsch, doktora danışmanı Dennis Sciama aracılığıyla Paul Dirac'a bağlanmıştır ve kendisi de Dirac'ın doktora danışmanıdır. Deutsch, 2008 yılında Kraliyet Topluluğu Üyesi (FRS) seçilmiştir.^[20] 2020 yılında Sibernetik Topluluğu Onursal Üyeliği ile ödüllendirilmiştir.^[21] 2018 yılında Micius Kuantum Ödülü'nü almıştır. 2021 yılında Isaac Newton Madalyası ve Ödülü'ne layık görüldü.^[22]

22 Eylül 2022'de temel fizik alanında Çığır Açan Ödülü'ne layık görüldü (ödülü 3 kişiyle paylaştı).^[23]

Kişisel yaşam[değiştir | kaynağı değiştir]

Deutsch, Çocukları Ciddiye Almak adlı ebeveynlik ve eğitim yönteminin kurucu üyesidir.^[24] Deutsch, Brexit'i desteklemiş ve savunuculuğu dönemin hükûmet danışmanı Dominic Cummings tarafından düzenli olarak alıntılanmıştır.^[25]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Mathematics Genealogy Project'te David Deutsch
^ ^a ^b Deutsch, David (31 Mart 2011). The beginning of infinity: explanations that transform the world. Allen Lane. ISBN 9780713992748.
^ Peach, Filiz (2000). "David Deutsch". Philosophy Now. Interview. 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2016.
^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "royalsociety.org". London: Royal Society. 2008. One or more of the preceding sentences incorporates text from the royalsociety.org website where:. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Deutsch, Prof. David Elieser". Who's Who. 2014 (April 2014 online bas.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc. Erişim tarihi: 26 July 2014. (üyelik veya Birleşik Krallık halk kütüphanesi üyeliği gereklidir)
^ ^a ^b Deutsch, David (1985). "Quantum theory, the Church-Turing principle and the universal quantum computer". Proceedings of the Royal Society A. 400 (1818): 97-117. Bibcode:1985RSPSA.400...97D. CiteSeerX 10.1.1.41.2382 $2. doi:10.1098/rspa.1985.0070.
^ "Scopus preview - Deutsch, David - Author details - Scopus". www.scopus.com. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.
^ ^a ^b "Deutsch, David Elieser (1978)" (İngilizce). 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "David Deutsch | Issue 30 | Philosophy Now". philosophynow.org. 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.
^ Deutsch, David; Candelas, Philip (1979). "Boundary effects in quantum field theory". Physical Review D. 20 (12): 3063-3080. Bibcode:1979PhRvD..20.3063D. doi:10.1103/physrevd.20.3063.
^ Merali, Zeeya (26 Mayıs 2014). "A Meta-Law to Rule Them All: Physicists Devise a "Theory of Everything"". Scientific American. Nature Publishing Group. 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2016.
^ Heaven, Douglas (6 Kasım 2012). "Theory of everything says universe is a transformer". New Scientist. 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2016.
^ "Constructor Theory: A Conversation with David Deutsch". edge.org. 2012. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Deutsch, D.; Marletto, C. (2014). "Constructor theory of information". Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences. 471 (2174): 20140540. arXiv:1405.5563 $2. Bibcode:2014RSPSA.47140540D. doi:10.1098/rspa.2014.0540 . ISSN 1364-5021. PMC 4309123 $2. PMID 25663803.
^ Deutsch, D. and Marletto, C.; "Why we need to reconstruct the universe", New Scientist, 24 May 2014, pages 30-31.
^ ^a ^b ^c ^d Deutsch, David (October 2009). A new way to explain explanation. TED talk. 4 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. Also available from YouTube 8 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^ Weinert, Friedel (2004). "Invariance and reality". The Scientist as Philosopher: Philosophical Consequences of Great Scientific Discoveries. Berlin; New York: Springer-Verlag. ss. 62-74 (72). doi:10.1007/b138529. ISBN 3540205802. OCLC 53434974.
^ Deutsch, David. "The Fabric of Reality". daviddeutsch.org.uk. 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2016.
^ ^a ^b "Edge of Computation Science Prize". 9 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Professor David Deutsch FRS". royalsociety.org. Londra: Royal Society. 2008. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. One or more of the preceding sentences incorporates text from the royalsociety.org website where:
"All text published under the heading 'Biography' on Fellow profile pages is available under Creative Commons Attribution 4.0 International License.” –"Royal Society Terms, conditions and policies". 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2016.
^ "Cybernetics Society – The science of purpose". 18 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Quantum physicist David Deutsch bags Isaac Newton Medal and Prize". 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "'Father of quantum computing' wins $3m physics prize". TheGuardian.com. 22 Eylül 2022. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Friedman, Dawn (2003). "Taking Children Seriously: A new child-rearing movement believes parents should never coerce their kids". UTNE Reader. Ogden Publications, Inc. 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2016.
^ "What Will Brexit Britain Be Like?". The New Yorker (İngilizce). 31 Ocak 2020. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2022.

[mathgene-1] Mathematics Genealogy Project'te David Deutsch

[beg-of-infinity-2] Deutsch, David (31 Mart 2011). The beginning of infinity: explanations that transform the world. Allen Lane. ISBN 9780713992748.

[peach-3] Peach, Filiz (2000). "David Deutsch". Philosophy Now. Interview. 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2016.

[:02-4] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f ^g "royalsociety.org". London: Royal Society. 2008. One or more of the preceding sentences incorporates text from the royalsociety.org website where:. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[whoswho2-5] "Deutsch, Prof. David Elieser". Who's Who. 2014 (April 2014 online bas.). A & C Black, an imprint of Bloomsbury Publishing plc. Erişim tarihi: 26 July 2014. (üyelik veya Birleşik Krallık halk kütüphanesi üyeliği gereklidir)

[Deutsch19852-6] Deutsch, David (1985). "Quantum theory, the Church-Turing principle and the universal quantum computer". Proceedings of the Royal Society A. 400 (1818): 97-117. Bibcode:1985RSPSA.400...97D. CiteSeerX 10.1.1.41.2382 $2. doi:10.1098/rspa.1985.0070.

[7] "Scopus preview - Deutsch, David - Author details - Scopus". www.scopus.com. 29 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.

[:1-8] "Deutsch, David Elieser (1978)" (İngilizce). 8 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[9] "David Deutsch | Issue 30 | Philosophy Now". philosophynow.org. 2 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Kasım 2022.

[10] Deutsch, David; Candelas, Philip (1979). "Boundary effects in quantum field theory". Physical Review D. 20 (12): 3063-3080. Bibcode:1979PhRvD..20.3063D. doi:10.1103/physrevd.20.3063.

[Merali-26052014-11] Merali, Zeeya (26 Mayıs 2014). "A Meta-Law to Rule Them All: Physicists Devise a "Theory of Everything"". Scientific American. Nature Publishing Group. 28 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2016.

[Heaven-06112012-12] Heaven, Douglas (6 Kasım 2012). "Theory of everything says universe is a transformer". New Scientist. 9 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2016.

[13] "Constructor Theory: A Conversation with David Deutsch". edge.org. 2012. 21 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[DeutschMarletto2014-14] Deutsch, D.; Marletto, C. (2014). "Constructor theory of information". Proceedings of the Royal Society A: Mathematical, Physical and Engineering Sciences. 471 (2174): 20140540. arXiv:1405.5563 $2. Bibcode:2014RSPSA.47140540D. doi:10.1098/rspa.2014.0540 . ISSN 1364-5021. PMC 4309123 $2. PMID 25663803.

[15] Deutsch, D. and Marletto, C.; "Why we need to reconstruct the universe", New Scientist, 24 May 2014, pages 30-31.

[TED-16] Deutsch, David (October 2009). A new way to explain explanation. TED talk. 4 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Kasım 2022. Also available from YouTube 8 Kasım 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[17] Weinert, Friedel (2004). "Invariance and reality". The Scientist as Philosopher: Philosophical Consequences of Great Scientific Discoveries. Berlin; New York: Springer-Verlag. ss. 62-74 (72). doi:10.1007/b138529. ISBN 3540205802. OCLC 53434974.

[18] Deutsch, David. "The Fabric of Reality". daviddeutsch.org.uk. 10 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2016.

[:2-19] "Edge of Computation Science Prize". 9 Aralık 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[frs2-20] "Professor David Deutsch FRS". royalsociety.org. Londra: Royal Society. 2008. 16 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. One or more of the preceding sentences incorporates text from the royalsociety.org website where:
"All text published under the heading 'Biography' on Fellow profile pages is available under Creative Commons Attribution 4.0 International License.” –"Royal Society Terms, conditions and policies". 11 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Mart 2016.

[21] "Cybernetics Society – The science of purpose". 18 Ocak 2000 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[22] "Quantum physicist David Deutsch bags Isaac Newton Medal and Prize". 2 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[23] "'Father of quantum computing' wins $3m physics prize". TheGuardian.com. 22 Eylül 2022. 22 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[24] Friedman, Dawn (2003). "Taking Children Seriously: A new child-rearing movement believes parents should never coerce their kids". UTNE Reader. Ogden Publications, Inc. 30 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2016.

[25] "What Will Brexit Britain Be Like?". The New Yorker (İngilizce). 31 Ocak 2020. 1 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Ekim 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

David Deutsch nedir?, David Deutsch anlamı nedir?, David Deutsch ne demektir?