Chorley
Chorley
Ülke	Birleşik Krallık
Kurucu Ülke	İngiltere
Bölge	Kuzey Batı İngiltere
Kontluk	Lancashire
Nüfus  (2011)
• Toplam	34,667
Zaman dilimi	UTC±00.00 (BAS)
• Yaz (YSU)	UTC+01.00 (BAYS)
Alan kodu	01257

Chorley, Birleşik Krallık'ın İngiltere ülkesinin Kuzey Batı İngiltere bölgesinde (2011 sayımına göre) 34.667 kişi nüfuslu bir kentsel yerleşkedir. İdari bakımdan birinci seviyeli yerel idare olan Lancashire Kontluğu'na bağlı olan ikinci seviyeli metropoliten olmayan yerel idare bölgesi olan Chorley (borough)'nin merkezî kentidir.

Kent 19. yüzyılda büyük bir pamuklu kumaş dokuma merkezi olarak hızla gelişmiştir. 1970'li yıllara kadara kentin panoraması pamuk iplik iğne ve dokuma fabrikalarının yüksek tuğla bacaları ile dolu idi. Fakat 20. yüzyıl İngiliz dokuma sanayi büyük bir kriz geçirip yüzyıl sonunda kayboldu. Ama bu sanayinin mirası olarak Chorley'de tek bir fabrika (Morrions's) bacası; birkaç metruk ve kullanımı değiştirilmiş fabrika binası ve pamuklu işçilerinin yaşadığı iki katlı küçük birbirine yapışık evlerle dolu sokaklar kalmıştır.

Coğrafi konum[değiştir | kaynağı değiştir]

Chorley, Kuzeybatı İngiltere'nin ortasında nispeten yüksek kırsal alan olan "Bati Penines Moors" alanının batı alt yamaçlarında kuruludur ve bu yüksek arazinin bir parçası olan düşük rakımlı "Healey Nab" kente hakimdir. Kent içinde en önemli akarsu "Yarrow Nehri" ve bunun bir altkolu olan "Balack Brook" deresidir. "Chor Çayı" ise kentin isminin bir parçasını almıştır ve kentin merkezinden biraz uzakta, özellikle "Astley Park" içinden, akar.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Chorley şehrinin sözcük ismi ya Anglo-Sakson dilin sözcüğü olan Ceorla-lēah, yani "köylünün açtığı tarla arazisi" veya chor leah yani "Chor Irmağı kenarında açılan tarla yeri", anlamına gelmektedir.

Chorley'in bulunduğu mevkide Bronz Çağı'ndan beri yerleşkeler bulunduğu arkeolojik kazılardan anlaşılmıştır. İlk buluntuların MÖ 3500 yılından kaldığı bildirilmiştir. 1969'da "Astley Hall" yakınında bir çiftlikte bazı seramik küp içinde insan kalıntıları ve diğer yerleşke göstergeleri bulunmuştur. Britanya'nın antik Romalılar tarafından işgali sırasında Chorley, Wigan'a yöne giden bir Romalı yolu üzerinde bulunmaktaydı. 1950'ler sonunda kentin kuzey semti olan "Brindle"da yapılan kazılardan burada bir Romalı yerleşkesi bulunduğu ortaya çıkmıştır.

Kente ait ilk resmi belge 1250'de kasabaya bir açık hava pazarı kurulması imtiyazı veren berattır. 1448'den beri kentte pazar kurulduğu hakkında yazılı belgeler bulunmaktadır. Günümüzde Chorley'de iki pazar yeri bulunmaktadır: "kapalı pazar" ve "Flat Iron Market" adlı pazar.

1442'de bir yerel asil asker "Sır Rowland Standish" "San Laurence" adlı bir İrlandalı asıllı bir kilise evliyasının iskeletini getirip şehir kilisesinde bir değerli evliya kalıntısı olarak gömdürdü ve bu bir dinsel ziyaretgah oldu. 16. yüzyılda İngiltere'de Kral VIII. Henry tarafından reformasyon ile yeni Anglikan kilisesi ortaya çıktığı zaman bu kemikler kaybolup ve kilise ziyaretgah niteliğini kaybetti.

İngiltere'yi işgal eden Norman hükümdarı olan I. William tarafından "De Highton" ailesine Kentin kuzeybatısında bulunan bir malikane arazisi verilmiştir, Bu arazi üzerinde "Houghton Tower" adlı büyük bir malikane bulunmaktadır. Bu malikanede İngiliz tiyatro yazarı William Shakespeare'in kaldığı belgelidir. İngiliz Kralı II. James'in ise bu malikanede kalırken yediği çok lezzetli fileto bifteğini "sir" unvanı vererek bir "şövalye" yaptığı ve bu nedenle bu çeşit fileto bifteğe bundan sonra İngilizcede "Sir-Loin" adı verildiği hikâyesi çok yaygın olarak bilinmektedir.

Kentin daha merkezine yakın bir mevkide 15. yüzyılda Charnock ailesi bir malikane arazisi satın almışlardır. 1575-1600 civarında burada "Astley Hall" adlı büyük bir malikane yaptırmışlar ve 17. yüzyılda restore edilmiştir. Günümüzde bu yapı koruma altında olup yerel idarenin sahipliği altında bulunup malikane binası "Astley Hall Müzesi ve Sanat Galerisi" olarak ve etrafındaki bahçelerde park olarak kamuya açıktır.

1699 devrimi ile tahttan atılan "Stuart Hanedanı İsyanında" Kasım 1745'te, İskoçya'ya çıkan ve İngiltere tahtına hak iddia eden Stuart Hanedanı üyesi ("Bonnie Prens Charlie" adıyla da anılan) Charles Edward Stuart kendine bağlı İskoç ordusuyla Preston, Wigan, Manchester ve Derby'i eline geçirip Londra'ya ilerlerken buna karşı gelmek için İngiltere Krallığı'nın orduları Chorley'de toplanmıştır. Bu isyancı ordu Londra'ya gidemeden İskoçya'ya dönmesi sırasında hükûmet güçleri Chorley'den takibe gitmeye başlamışlardır.

19. yüzyılda diğer benzer Lancashire kentleri gibi Chorley önemli bir pamuklu iplik iğne ve kumaş dokuma merkezi oldu. Kentin silüeti kara duman üreten büyük pamuklu fabrikaları bacaları ile doldu. Bu sektörde çalışmak için kente yeni gelen işçilere ucuz evler sağlamak için "teras" denilen iki katlı birbirine yapışık bir arkadaki sokaktaki evlerle "arka-arkaya (back-to-back)" tuğla evlerle dolu sokaklar şehrin alameti oldu. .

Chorley ayrıca "Lancashire Kömür Havzası" kuzeyinde bulunduğu için şehrin (Coppull, Duxbury Wood, Gılibrand gibi) kenar semtlerinde çok sayıda derin kömür ocakları açıldı. Bu ocakların ağzında dağlar gibi maden artığı ortaya çıktı.

II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere'de en büyük cephane ve silah üretici fabrikaları Chorley'nin 2 km dışında "Euxton" ve "Heapey" semtlerinde bulunmaktaydı.

Nüfus gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Chorley kenti ikinci seviyede bir yerel idare olan Chorley Borough'un merkez kentidir. Chorley Boruugh içinde Chorley kenti bulunduğu gibi bu kentin etrafında bulunan köyleri de ihtiva etmektedir.

Chorley kenti Preston ve Leyland ile birlikte bir şehirleşmiş yerleşke bölgesini oluştururlar. Şehirleşmiş yerleşke bölgesi 1970'li yıllarda "Yeni Kasabalar kanunu"'na uygun bir "Yeni Kent" olarak geliştirilmesi planlanmıştı ve bu yeni kente "Central Lancashire (Merkezi Lancashire)" ismi verilmişti. . İngiltere'de kurulan Yeni Kentler için geleneksel olarak yeni bir mimari ile kurulan bir yeni kent merkezi kurulmadı. Plancılar bu Yeni Kent planının mikyasını küçültüp ancak bazı kısımlarının geliştirilmesini kabul ettiler. Böylece bu yeni kent ilk planlandığı gibi büyüklükte olmadı ve sadece bazı semtler ve köyler geliştirildi.

-->

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Chorley panoraması

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Lancashire
• Chorley (borough)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Chorley, Lancashire ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Curlie'de Chorley, Lancashire (DMOZ tabanlı) (İngilizce)