Astronomik cisim

Astronomik cisim ya da gök cismi gözlemlenebilir evrenin içindeki cisimlerin genel adıdır. Bu cisimleri astronominin dalı olan morfoloji inceler. Gökteki cisimlerin bazıları (örn. yetim gezegenler) sabitken bazıları yörüngelerinde döner.^[1]

Gözlemlenebilir evrendeki en büyük astronomik cisim Stephenson 2-18'tir. Güneş'in 2.140 (~170) katı tahmini yarıçapı ile, bilinen en büyük yıldızdır. Bulutsu, süpernova kalıntıları dışındaki astronomik cisimler kendi etrafında dönerken kütleçekim sayesinde düşmezler.

Bir yıldızın etrafında dönen büyük gök cisimlerine gezegen; gezegenlerin çevresinde dönen küçük gökcisimlerine de uydu denir. Bazı gök cisimleri (örn. Güneş, Ay ve bazı yıldızlar) çıplak gözle görülebilirken, milyonlarca ışık yılı uzaktaki bir gök cismi dev teleskoplarla ancak görülebilir.

Astronomik cisimler birbirlerini oluşturabilir. Örnek olarak yıldızlar, süpernova patlaması geçirerek beyaz cüceye dönüşürler ve süpernova kalıntıları oluşur. Asteroitler çarpışarak gezegen oluşturabilirler. Kuyruklu yıldızların hem yaşam kaynağı hem yaşam bitirici olduklarını düşünen birçok bilim insanı vardır.

Gök cisimlerinin listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Aşağıdaki tabloda, bulundukları yer veya yapılarına göre cisim ve sistemler kategorize edilmiştir.

Güneş sistemi	Güneş dışı			Gözlemlenebilir evren
Güneş sistemi	Basit cisimler	Birleşik cisimler	Yayılmış cisimler	Gözlemlenebilir evren
Güneş Sistemi Dev gezegen Gaz devi Buz devi Heliosfer Oort bulutu Meteoroid Mikro meteoroid Meteor Bolit Uydular Küçük gezegenler (aşağıya bakınız) Asteroitler Cüce gezegenler Uydular İkililer Synestia (varsayımsal) Gezegenler (aşağıya bakınız) Halka sistemi Neptün ötesi cisimler Küçük Güneş Sistemi Cismi Kuyruklu yıldızlar Gezegenimsi Kontak ikili Güneş Gezegenler Merkür Venüs Dünya – Ay Mars – uydular Jüpiter – uydular Satürn – uydular Uranüs – uydular Neptün – uydular Cüce gezegenler Plüton – uydular Eris – Dysnomia Ceres Makemake – uydu Haumea – uydular Diğerleri Küçük gezegenler Vulkanoidler ꞌAylóꞌchaxnims Atiralar Dünya'ya yakın cisimler TOC (PHO) Arjunalar Atenler Apollolar Amorlar Mars'la kesişenler Asteroit kuşağı (aileler) Alindalar Kibeleler Eos Floralar Hildalar Hungaria Hygiealar Koronisler Marialar Nisalar Pallaslar Fokaialar Temiler Vesta Truva asteroitleri Dünya Mars Jüpiter Uranüs Neptün Centaurlar Damokloidler Kuiper Kuşağı cisimleri Klasik KKC'ler Rezonant NÖC'ler Plütinolar (2:3) Twotinolar (1:2) Dağınık disk cisimleri Ayrık cisimler Sednoid	Ötegezegenler Kitonyen (varsayımsal) Dünya benzeri gezegen Dışmerkezli Jüpiter Öte uydu Öte kuyruklu yıldız Sıcak Jüpiter Sıcak Neptün Yetim gezegen Okyanus (varsayımsal) Atarca gezegeni Dev Dünya Kütleçekim kilidi gezegeni Göz küresi gezegen Torodial/Donut şekilli gezegen Truva gezegen USP Kahverengi cüceler Alt kahverengi cüceler Yıldızlar (aşağıdaki bölümlere bakın) Yıldız sınıflandırma Yıldızlar öbeği III, II, I Tuhaf yıldız Yıldız evrimi Değişen yıldız Yoğun yıldız Aydınlatmaya göre / evrimsel Önyıldız Genç yıldız cismi Anakol öncesi Anakol Altcüceler Altdevler Devler Kırmızı / Mavi Parlak devler Üstdevler Kırmızı / Mavi Üstündevler Süper kütleli yıldız (varsayımsal) Yoğun yıldızlar (aşağıya bakınız) Yoğun yıldızlar Kara delik Yıldız kaynaklı Orta kütleli Süper kütleli GRBler Nötron yıldızı Magnetar Pulsar Thorne–Żytkow cismi (varsayımsal) Preon yıldızı (varsayımsal) Kuark yıldızı (varsayımsal) Beyaz cüce Kara cüce (varsayımsal) Tuhaf yıldızlar A-tipi Tuhaf · Metalik Baryum Mavi başıboş Karbon P Cygni yıldızı S-tipi Kabuklu Wolf–Rayet Değişenler – Dış etkenli Dönel Alfa2 CVn Eliptik Örten ikililer Algol Beta Lyrae W Ursae Majoris Değişenler – Bünyesel Zonklayan Sefe W Virginis Delta Scuti RR Lyrae Mira Yarıdüzenli Düzensiz Beta Cephei Alfa Cygni RV Tauri Patlayan değişenler Parıltılı yıldızlar T Tauri FU Orionis RCr Borealis Mavi ışık Kataklizmik Simbiyotik Cüce nova Nova Süpernova Tip: Ia · Ib/c · II Hipernova GRBler Tayf tiplerine göre O (mavi) B (mavi-beyaz) A (beyaz) F (sarı-beyaz) G (sarı) K (turuncu) M (kırmızı)	Sistemler Gezegen Yıldız Genel olarak yıldızlar İkili (aşağıya bakınız) Çoklu İkili yıldızlar Gözleme göre Optik Görsel Astrometrik Spektroskopik Örten Yakın ikililer Ayrık Yarı ayrık Değen X-ışını Patlatıcı Yıldız grupları Yıldız kümesi Yıldız topluluğu Açık Küresel Aşırı yoğun Takımyıldız Yıldız deseni Gökadalar Genel olarak gökadalar Grup ve küme Süperküme Bileşene göre Şişkinlik Sarmal kol İnce disk Kalın disk Hale Korona Gelgit kuyruğu Biçimine göre Sarmal Çubuklu sarmal Merceksi Eliptik Halkalı Düzensiz Boyutuna göre En parlak küme Dev eliptik Cüce Türüne göre Öngökada Yıldız patlama Karanlık Etkin Radyo Seyfert Kuasar Blazar	Diskler ve ortam Gezegenler arası Toz bulutu Ortam Manyetik alan Yıldız diski Toplanma Çöküntü Ön gezegen Enkaz Yıldızlararası Bulut Ortam ORCler Gökadalar arası Toz Ortam ORCler Bulutsular Salma Gezegenimsi Süpernova kalıntısı PWN H II bölgesi Yansıma Karanlık bulutsular Moleküler bulut Bart damlacığı İlgedisk H I bölgesi Kozmik ölçek CMB Kozmik sicim (varsayımsal) Karanlık madde MACHO WIMP Bölgecik duvarı (varsayımsal) Toz İplikçik Boşluk	Bugün bilinen önemli astronomik cisimleriyle gözlemlenebilir evrenin logaritmik temsili. Gök cisimleri Dünya'ya yakınlıklarına göre aşağıdan yukarıya doğru sıralanmıştır. Gözlemlenebilir evrenin merkezi logaritmik haritası üzerinde işaretlenmiş 210 önemli astronomik cismi listeleyen veri grafiği. Her astronomik cisim için küçük görünüm ve bazı ayırt edici özellikler dahildir.