Astigmatizma
Astigmatik mercekten farklı mesafelerde bulanıklık
Uzmanlık	Oftalmoloji, Optometri
Belirtiler	Tüm mesafelerde bozuk veya bulanık görüş, göz yorgunluğu, baş ağrısı[1]
Komplikasyon	Ambliyopi[2]
Nedenleri	Belirsiz[3]
Tanı	Göz muayenesi[1]
Tedavi	Gözlük, kontak lensler, ameliyat[1]
Sıklık	Yetişkinlerin %30 ila %60'ı (Avrupa, Asya)[4]

Astigmatizma, gözün kırma gücündeki dönme asimetrisinden kaynaklanan bir tür kırma hatasıdır. Bu, herhangi bir mesafede görmenin bozulmasına veya bulanıklaşmasına neden olur.^[1] Diğer semptomlar arasında göz yorgunluğu, baş ağrısı ve gece araba kullanma zorluğu sayılabilir.^[1] Astigmatizma sıklıkla doğumda ortaya çıkar ve yaşamın ilerleyen dönemlerinde değişebilir veya gelişebilir.^[5] Yaşamın erken dönemlerinde ortaya çıkar ve tedavi edilmezse ambliyopiye neden olabilir.^[2]

Astigmatizma korneanın şeklinde bir bozukluk nedeniyle oluşan, sık rastlanan bir görme problemidir.

Astigmatın nedeni belirsizdir; ancak bunun kısmen genetik faktörlerle ilişkili olduğuna inanılmaktadır.^[3][4] Bunun altında yatan mekanizma, korneanın düzensiz bir eğriliğini ve lens astigmatizması adı verilen ve konaklama spazmıyla aynı mekanizmaya sahip olan göz merceğindeki koruyucu reaksiyon değişikliklerini içerir.^[1][3] Tanı, otorefraktör keratometri (objektif, astigmatizmanın lens ve kornea bileşenlerinin görülmesini sağlar) adı verilen göz muayenesi ve subjektif kırılma ile konur.

Üç tedavi seçeneği mevcuttur: gözlük, kontak lens ve ameliyat.^[1] Gözlükler en basit olanıdır.^[1]

Kontakt lensler, çift asferik lenslere göre bile daha geniş bir görüş alanı ve daha az artefakt sağlayabilir.^[1] Refraktif cerrahi, gözün şeklini kalıcı olarak değiştirerek astigmatizmayı iyileştirmeyi amaçlamar.^[1]

Avrupa ve Asya'da astigmat yetişkinlerin %30 ila %60'ını etkilemektedir.^[4] Her yaştan insan astigmattan etkilenebilir.^[1]

Astigmatizma ilk kez 1801'de Thomas Young tarafından rapor edildi.^[3][6]

Astigmatizma[değiştir | kaynağı değiştir]

Gözün en ön tabakası olan korneanın şeklinin bozularak, ışığı doğru biçimde kıramamasıyla, görüntünün retinada bulanık olarak oluşmasına sebep olan görme bozukluğudur. Işığın retinaya geçme şeklini veya kırılmasını etkileyebilir. Bu durum bozuk görmeye veya net olmayan, bulanık görmeye yol açar.^[7]

Nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Astigmatizma genetik kökenli ya da doğumsal nedenlerle olabilir. Doğumsal olabileceği gibi kornea tabakasında değişime yol açabilen hastalıklar, enfeksiyonlar ve travmalar sonucu da oluşabilmektedir.^[8]

Patofizyoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana meridyenin ekseni[değiştir | kaynağı değiştir]

• Düzenli astigmat - ana meridyenler diktir. (Gözün en dik ve en düz meridyenlerine ana meridyenler denir.)
  • Kurallı astigmatizma - dikey meridyen en diktir (yan tarafında yatan bir rugby topu veya Amerikan futbolu gibi).^[9]
  • Kurala aykırı astigmatizma - yatay meridyen en diktir (Bir ucunda duran Amerikan futbol topu gibi).^[9]
  • Eğik astigmatizma – en dik eğri 120 ile 150 derece ve 30 ile 60 derece arasındadır.^[9]
• Düzensiz astigmatizma – ana meridyenler dik değildir.

Türleri^[10][değiştir | kaynağı değiştir]

Astigmatizma, düzenli ve düzensiz olmak üzere ikiye ayrılır.

Düzensiz Astigmatizma[değiştir | kaynağı değiştir]

Korneanın incelip dikleşmesiyle kendini gösteren astigmatizma tipidir. Birbirine dik iki meridyen yerine çok sayıda odaklaşma çizgilerinin olduğu durumdur. Bu nedenle görme keskinliği ileri derecede düşmüştür. Gözlüklerle tam düzeltilemez.

Düzenli Astigmatizma[değiştir | kaynağı değiştir]

Düzenli astigmatizmada görüntü, iki ayrı düzlemde birbirine dik iki çizgi şeklinde oluşur. Bu iki dikey çizgi astigmatizmanın meridyenlerini oluşturur. Düzenli astigmatizma silindirik merceklerle düzeltilebilir. Astigmatizma mevcut optik duruma göre 5 gruba ayrılır.

• Basit hipermetrop astigmatizma

Bir meridyen emmetrop, diğeri hipermetroptur.

• Basit miyopik astigmatizma

Bir meridyen emmetrop, diğeri miyoptur.

• Bileşik hipermetrop astigmatizma

Her iki meridyen de hipermetroptur, fakat dereceleri farklıdır.

• Bileşik miyopik astigmatizma

Her iki meridyen de miyoptur, fakat dereceleri farklıdır.

• Mikst (karışık) astigmatizma

Bir meridyenin hipermetrop, diğerinin ise miyop olması durumudur.

Belirtileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Astigmatizma belirtileri herkeste farklı olabilir. Bazı kişilerde belirti görülmez. Astigmatizması olan kişilerin uzak ya da yakın mesafe görüşü bulanık ya da gölgeli olur. Görüntüler hiçbir zaman net değildir. Bulanık görme, bozuk görme, gece görme zorluğu, göz yorgunluğu, gözleri kısma, göz tahrişi ve baş ağrıları astigmatizma belirtilerine örnektir. Bazı belirtilerin nedeni başka sağlık veya görme problemleri olabilir.^[11]

Tanıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Astigmatizma tanısı, göz doktorunun yapacağı muayene sonucunda kesinleşir. göz doktorlarının astigmatizma tanısı için kullanabileceği testler arasında Refraktometre, GKDT ve Keratometri bulunur.^[12]

Refraktometre Testi[değiştir | kaynağı değiştir]

Optik refraktometre denilen bir makine ile yapılır. Makinede çeşitli güçlerde düzeltici cam lensler vardır. Göz doktoru, optik refraktometre üzerinde farklı güçte lensler içinden bakarken, hastanın görmesini uygun şekilde düzelten bir lens buluncaya kadar eşeli okumasını ister.

Görme Keskinliği Değerlendirme Testi (GKDT)[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu test sırasında göz doktoru, hastanın harfleri ne kadar iyi görebildiğini saptamak üzere, belirli bir mesafeden eşeldeki harfleri okumasını ister.

Keratometri[değiştir | kaynağı değiştir]

Keratometri muayenesi sırasında göz doktoru, hastanın gözüne bir keratoskop makinesi ile bakıp korneasının kavsini saptar ve ölçer.

Tedavisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Astigmatizma gözlük, kontak lens ya da refraktif cerrahi ile tedavi edilebilir. Tüm şiddetli astigmatizma vakaları için doktorlar refraktif cerrahi önerebilir. Bu tür cerrahide astigmatizmayı kalıcı olarak düzeltmek için korneayı tekrar şekillendirmek üzere lazerler veya küçük bıçaklar kullanılır. Astigmatizma için sık kullanılan üç cerrahi tipi, LASIK, PRK ve RK'dir. Tüm cerrahilerde bazı riskler vardır.^[13]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]