Galyalı Asteriks'in Maceraları (Fransızca: Astérix le Gaulois), metnini René Goscinny'nin, resimlemesini de Albert Uderzo'nun yaptığı Fransız bir çizgi roman dizisidir.

Uderzo, Goscinny'nin 1977'deki ölümünden beri seriyi tek başına sürdürmektedir. Çizgi roman, MÖ 50 yılında, Roma istilasına karşı koyan bir Galya köyünün maceralarını konu alır. Genellikle, bu direniş, dizinin ana karakterlerini Avrupa ülkelerine sürükler, ancak Mısır, Amerika, Hindistan ve diğer Avrupa ülkesi olmayan yerlere de gitmişlerdir. Serinin geri kalanı da köyün çevresinde geçmektedir. Köy Galya'nın kuzeybatı kıyısındaki Armorika bölgesinde yer almaktadır.

Seride pek çok gerçek tarihsel karakter yer almıştır.En çok görünen tarihsel karakter genelde kötü karakter olarak yer alan Jül Sezar'dır. Diğer tarihsel karakterlerse Kleopatra, Brutus, Pompeius, Vercingetorix, Scipio, Spartaküs, Cassivellanus ve Sezaryondur.

Ana 33 kitap (ki biri kısa öykülerden oluşan bir derlemedir), 100 dil ve ağza çevrilmiştir. Fransızca orijinalinin dışında, çoğu kitap İngilizce, Felemenkçe, Almanca, Dance, İzlandaca, Norveççe, İsveççe, Fince, İspanyolca, Katalanca, Baskça, Portekizce (ve Brezilya Portekizcesi), İtalyanca, Lehçe, modern Yunanca, Türkçe, Slovakça, Sırpça, Hırvatça ve Endonezce'ye çevrilmiştir. Modern Avrupa dillerinin dışında bazı sayılar aynı zamanda Esperanto, Mandarin, Korece, Bengali, Afrikaans, Arapça, Hintçe, İbranice, Latince ve Antik Yunanca olarak da yayınlanmıştır. Fransa ve özellikle de Almanya da bazı sayılar, yöresel ağızlara da çevrilmiştir. Benzer bir işlem, Portekiz'de de sadece ilk sayı için uygulanmıştır. 2009 yılında Asteriks & Oburiks:Altın Kitap isimli 50. yıl özel albümü yayınlanmıştır.Bu macerada Asteriks ve Oburiks'in eski maceralarında tanıştıkları dost ve düşmanlarının çoğu köye gelir. Aynı yıl emekli olan Uderzo serinin kaderini asistanları Jean Yves Ferri ve Didier Conrad'a bırakmıştır. İkili Asteriks'in 34. albümü Asteriks ve Piktler'i Uderzo'nun denetiminde yazarlar ve ekim 2013'te yayınlarlar. Sezar'ın Papirüsü isimli macera'ysa ekim 2015'te çıkmıştır.^[1]

Asteriks serisi, Fransa'nın dünyaca en ünlü çizgi roman serisidir ve başta Avrupa olmak üzere, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Güney Amerika'nın bazı kesimleri, Afrika ve Asya'daki birçok insana tanıdıktır. Asteriks serileri, dünyanın diğer taraflarına oranla Amerika ve Japonya'da daha az bilinmektedir. Asteriks'in ilk zamanlarında Disney Channel, Asteriks filmlerinin İngiliz yapımlarını yayınlasa da şu ana kadar ancak kısıtlı bir kitle tarafından fark edilmiştir.

Serinin başarısının arkasındaki sır tüm yaşlara hitap ediyor olmasıdır: küçük çocuklar dövüşmeleri ve diğer görsel öğelerden hoşlanırken, yetişkinler de bazı gönderme ve kelime oyunlarının akıllıca yapılmasından hoşlanırlar.

Asteriks serisinden on bir çizgi roman sekizi animasyon, dördü stüdyo filmi olmak üzere filme uyarlanmış, aynı zamanda birçok da bilgisayar oyunu yapılmıştır. 2015'te vizyona giren Asteriks:Roma Sitesi (Tanrılar Sitesi albümünden uyarlanmıştır.) adlı film Asteriks'in çekilen ilk 3D animasyon filmidir. 2018'de çekilen Asteriks:Sihirli İksirin Sırrı adlı filminse öyküsü orijinaldir.

Karakterler[değiştir | kaynağı değiştir]

Asteriks[değiştir | kaynağı değiştir]

Asteriks sevimli, zeki ve savaşçı, zor görevlerin adamıdır. Her dilde maceraları vardır. Eski çevirilerde adı Bücür'dür. Britanya'da Antikloraks isimli bir kuzeni vardır.

Oburiks[değiştir | kaynağı değiştir]

Orijinal adı Obélix'tir. O Asteriks'in can dostu. Dikilitaş dağıtımı yapar, yabandomuzu tutkunudur. Yiyecek domuz ve yeterince kavga olduğu sürece, her şeyi bırakıp Asteriks'le yeni bir macera atılmaya hazırdır. Küçükken deve gücü tazı hızı şerbeti dolu bir kazana düştüğünden, iksire ihtiyacı olmadan her zaman için çok güçlüdür ve Büyüfiks tarafından daha fazla iksir alması yasaklanmıştır. Ona her zaman yoldaşlık eden İdefiks, dünyâdaki tek bilinen çevreci köpektir ve ne zaman kesilmiş bir ağaç görse fenalık geçirir. Eski çevirilerde adı Hopdediks'tir.

İdefiks[değiştir | kaynağı değiştir]

Oburiks'in ufak ve zeki köpeğinin adıdır.

Büyüfiks[değiştir | kaynağı değiştir]

Kasabanın saygın büyücüsüdür. Topladığı otlarla sihirli iksirler yapar. Bunların arasında en önemlisi, içene insanüstü güç veren Deve gücü tazı hızı şerbetidir. Eski çevirilerde adı Hokuspokus'tur.

Toptoriks[değiştir | kaynağı değiştir]

Toptoriks Galya köyünün şefidir. Heybetli, cesur ve ateşlidir. Adamları tarafından sevilen ve sayılan bu yaşlı savaşçıdan düşmanları çok korkar. Toptoriks'in tek korkusu "Yarın göğün başına yıkılacak" olmasıdır. Yine de yarın hep bir sonraki gün olduğu için yaşamını fazla tasalanmadan geçirir. 2 kişi kalkanın üstünde Toptoriks'i taşır.

Dediğimdediks[değiştir | kaynağı değiştir]

Şef Toptoriks'in eşi. Fransızcada "Bonnemine".

Kakafoniks[değiştir | kaynağı değiştir]

O ozandır. Müzik yeteneği konusunda bir fikir birliği yoktur. Kendisi, dâhi olduğuna inanır, diğerleri ise bu konuda konuşmamayı yeğler. Sessiz kaldığı sürece sevilen biridir. Ama yine çalarsa kendini toprağa saplanmış ya da ağaca bağlanmış halde bulur. Eski çevirilerde adı Dertsiziks'tir.

Eskitopraks[değiştir | kaynağı değiştir]

Köyün en yaşlı sakininin adıdır. Genç ve bakımlı bir karısı vardır.

Palamutiks[değiştir | kaynağı değiştir]

Köyün balıkçısı. Balıklarını yanı başındaki denizden tutmak yerine Lutesya'dan (Paris) getirttiği için, balıkları genellikle bayattır. Hiçbir köy sakini tarafından balıkları beğenilmez.

Tamotomatiks[değiştir | kaynağı değiştir]

Köyün demircisi. Genellikle Palamutiks ile kavga eder.

Antikloraks[değiştir | kaynağı değiştir]

Asteriks'in Britanyalı kuzenidir.

Asteriks albümleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Albümlerin Türkçe isimleri için Remzi Kitabevi'nin çıkarttığı Asteriks serisi esas alınmıştır.

Goscinny ve Uderzo'nun birlikte ürettikleri albümler[değiştir | kaynağı değiştir]

René Goscinny'nin senaryolarını yazdığı ve Albert Uderzo'nun resimlediği albümler:

Uderzo'nun tek başına ürettiği albümler[değiştir | kaynağı değiştir]

René Goscinny'nin 1977'de ölümünden sonra Albert Uderzo'nun tek başına yaptığı albümler şunlardır:

Ferri ve Conrad'ın ürettikleri albümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Uderzo'nun denetiminde ikili ilk olarak 2013'te Asteriks ve Piktler'i, ardından 2015'te Sezar'ın Parşömeni'ni yayımlarlar. 2017'de çıkan İtalya Yarışı albümüyle Asteriks ve Oburiks ilk kez Roma dışındaki İtalya'nın geri kalanını ziyaret etmişlerdir. 2019'da yayımlanan Vercingetorix'in Kızı albümüyle tarihsel bir karakterle tekrar bağlantı kurulmuştur. Asteriks ve Griffin albümünde ilk kez Sibirya'ya gitmişlerdir.

Asteriks albümlerindeki ünlüler[değiştir | kaynağı değiştir]

Asteriks albümlerinin bir özelliği de, yaratıcıları Goscinny ve Uderzo'nun ara sıra albümlerin çizildikleri dönemlerin ve haliyle tüm zamanların ünlü sinema oyuncularını, şarkıcılarını, hattâ bazen siyasilerini karikatürize ederek maceralara katmaları olmuştur. Örneğin Fransa Cumhurbaşkanı Jacques Chirac, Oburiks ve Şirketi (Obélix et compagnie) adlı macerada Caïus Saugrenus (Caius Birtuhafus) rolünde çizilmiş, İskoç aktör Sean Connery ise Asteriks ve Kara Altın (L'odyssée d'Astérix) adlı albümde Casus Zérozérosix (006!) (Sıfırsıfıraltiks) rolünde karikatürize edilmişlerdir.^[2] Asteriks albümlerinde karikatürize edilerek çizilmiş ünlüler ve yer aldıkları albümlerin listesi aşağıdadır:

Konuyla ilgili yazılan eserler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Asteriks ve Roma Dünyası (Özgün adı: Asterix und seine Zeit), Kai Brodersen, Kitap Yayınevi, 2002. Çev. Türkis Noyan.
• Asteriks ya da Uygarlığın Işıkları (Özgün adı: Asterix ou les Lumieres de la Civilisation), Nicolas Rouviere, İmge Kitabevi, İst. 2010.ISBN 9755336527

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Galyalılar

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]